Giáo án toán 7 cánh diều bài 7: Đại lượng tỉ lệ thuận (3 tiết)

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS vận dụng các kiến thức đã học làm HĐ1: HS tính giá trị m ở mỗi cột tương ứng theo công thức .

- GV mời 1-2 HS trả lời, cả lớp nhận xét. GV à GV hướng dẫn HS nhận thấy: Khối lượng m (kg) của thanh sắt phi 18 bằng chiều dài x (m) của thanh sắt nhân với 2 à GV hướng HS chú ý đến mối liên hệ giữa m và x.

- GV hướng dẫn HS xây dựng công thức thể hiện mối liên hệ giữa hai đại lượng m và x

- Từ nội dung HĐ1, GV hướng dẫn HS chốt lại kiến thức về khái niệm đại lượng tỉ lệ thuận.  

1-2 HS đọc phần kiến thức trọng tâm.

- GV chú ý với HS điều kiện của hệ số tỉ lệ là  và thứ tự nêu của hai đại lượng trong khái niệm để không bị sai công thức khi biểu diễn mối liên hệ giữa hai đại lượng tỉ lệ thuận.

- GV trình bày với HS nội dung phần Chú ý trong SGK.

- GV yêu cầu HS đọc, phân tích và hoàn thành  Ví dụ 1 để củng cố kiến thức về hai đại lượng tỉ lệ thuận từ công thức đã biết về mối liên hệ giữa hai đại lượng đó. 

- HS vận dụng khái niệm tỉ lệ thuận để tìm hệ số tỉ lệ, viết công thức về mối liên hệ giữa hai đại lượng tỉ lệ thuận thông qua việc hoàn thành câu hỏi trong Ví dụ 2.

 - GV cho HS làm Luyện tập 1 : viết công thức tính đại lượng này theo đại lượng kia để củng cố cách nhận biết hai đại lượng tỉ lệ thuận, tìm được hệ số tỉ lệ và tính toán các giá trị tương ứng. 

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

- HS theo dõi SGK, chú ý nghe, hiểu, thảo luận, trao đổi và hoàn thành các yêu cầu.

- GV: quan sát và trợ giúp HS. 

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi

- HS khác nhận xét, đánh giá, bổ sung (nếu có)

Bước 4: Kết luận, nhận định:

GV tổng quát, nhận xét quá trình hoạt động của các HS, cho HS nhắc lại khái niệm về hai đại lượng tỉ lệ thuận.

I. Khái niệm  

HĐ1:

Theo công thức m = 2x ta có bảng kết quả sau:

Kết luận:

Nếu đại lượng y liên hệ với đại lượng x theo công thức y = kx (với k là một hằng số khác 0) thì ta nói y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ k.

Ví dụ 1: SGK – tr59

* Chú ý:

Nếu y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ k thì x tỉ lệ thuận với y theo hệ số tỉ lệ . Ta nói x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận với nhau.

Ví dụ 2: SGK-tr60

Luyện tập 1:

a) Công thức tính quãng đường đi được s (km) theo thời gian t(h) của chuyển động là: s = 65.t

b) Vì s = 65.t

 s và t là hai đại lượng tỉ lệ thuận. Hệ số tỉ lệ của s đối với t là: 65.

c) s = 65.t

+ Với t =  0,5  s = 65.0,5 =  32,5 (km)

+ Với t =   s = 65.  =  97,5 (km)

+ Với t = 2  s = 65.2 =  130 (km)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS thực hiện theo các yêu cầu của HĐ2

à Đại diện HS đứng dạy trả lời câu hỏi, GV nhận xét, đánh giá

- Từ kết quả trên hai đại lượng tỉ lệ thuận cụ thể, GV đưa ra cho HS tính chất của hai đại lượng tỉ lệ thuận như ghi nhớ trong SGK.

à GV khái quát lại tính chất bằng công thức cho HS dễ hình dung và dễ nhớ:

+ Giả sử y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ k. Với mỗi giá trị  khác 0 của x ta có một giá trị tương ướng  của y. Khi đó:

·   

·   

- GV yêu cầu HS nhắc lại tính chất của hai đại lượng tỉ lệ thuận và ghi nhớ tính chất.

- GV tổ chức cho HS hoạt động nhóm đôi, vận dụng tính chất “Tỉ số hai giá trị bất kì của đại lượng này bằng tỉ số hai giá trị tương ứng của đại lượng kia” để tính tỉ số khối lượng của hai thanh kim loại trong Ví dụ 3

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

- HS theo dõi SGK, chú ý nghe, tiếp nhận kiến thức, hoàn thành các yêu cầu GV đưa ra

- GV: quan sát và trợ giúp HS.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

- HS giơ tay phát biểu, lên bảng trình bày

- HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định:

GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

II. Tính chất 

HĐ2:

a) Vì hai đại lượng x,y tỉ lệ thuận, liên hệ với nhau bởi công thức   nên hệ số tỉ lệ

b) Ta có:

  ; 

c) So sánh các tỉ số:

Ta có: 

   =

Ta có:

 =

Kết luận:

Nếu hai đại lượng tỉ lệ thuận với nhau thì:

·        Tỉ số hai giá trị tương ứng của chúng luôn không đổi.

·        Tỉ số hai giá trị bất kì của đại lượng này bằng tỉ số hai giá trị tương ứng của đại lượng kia.

Cụ thể: Giả sử y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ k. Với mỗi giá trị x₁, x₂, x₃,…khác 0 của x, ta có một giá trị tương ứng y₁, y₂, y₃,…

·    ;

·        ; …

Ví dụ 3: SGK-tr61