Giáo án và PPT Ngữ văn 11 cánh diều Bài 7: Thương nhớ mùa xuân (Trích Thương nhớ mười hai - Vũ Bằng)

THƯƠNG NHỚ MÙA XUÂN

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Chi tiết tác giả muốn làm "con chim", "một cành hoa", "một nốt trầm" thể hiện điều gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TÌM HIỂU CHUNG

Hoạt động 1. Tác giả: Vũ Bằng (1913 – 1984)

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  Em hãy nêu nét chính về cuộc đời tác giả?

Sản phẩm dự kiến:

a. Cuộc đời

- Quê gốc: ở làng Lương Ngọc, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương, nhưng ông sinh ra và lớn lên ở Hà Nội.

- Gia đình: lớn lên trong một gia đình Nho học.

- Ông từng tốt nghiệp Tú tài Pháp và bắt đầu sáng tác.

- Được truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2007

b. Con người

- Rất yêu Hà Nội và có tình cảm đặc biệt với nơi này

=> Nguồn cảm hứng sáng tác bất tận của ông.

- Ông là một người có tính cách cởi mở, thanh lịch mang nét đặc trưng của người Pháp.

c. Sự nghiệp

- Tác phẩm chính: Thương nhớ mười hai (tùy bút, bút ký – 1972)...

- Phong cách/đặc điểm sáng tác:

+ Tìm về bản sắc văn hóa dân tộc với những đặc trưng phong tục, ẩm thực từng vùng miền cùng nỗi nhớ gia đình, quê hương da diết.

+ Ông đi sâu vào những đặc sắc văn hóa của mỗi vùng và gởi gắm vào đó biết bao yêu thương, tình cảm.

Hoạt động 2. Tác phẩm

 GV đưa ra câu hỏi:  Em hãy nêu hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm?

 Sản phẩm dự kiến:

- Xuất xứ: văn bản “Thương nhớ mùa xuân” trích trong tập “Thương nhớ mười hai" của tác giả Vũ Bằng.

- Hoàn cảnh sáng tác: sáng tác năm 1971, ra đời trong bối cảnh tác giả phải sống xa quê hương vì tình cảnh đất nước bị chia cắt, viết về thiên nhiên, về con người Việt Nam trong mười hai tháng của một năm.

- Bố cục:

+ Phần 1: từ đầu đến “mê luyến mùa xuân”

-> Cảm nhận về quy luật tình cảm của con người với mùa xuân.

+ Phần 2: Tiếp đó đến “mở hội liên hoan”

-> Cảnh sắc, không khí mùa xuân Hà Nội.

+ Phần 3: còn lại

-> Cảnh sắc và không khí màu xuân sau ngày rằm tháng Giêng.

…………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Bài thơ mùa xuân nho nhỏ được sáng tác trong giai đoạn nào?

• A. Viết tháng 11- 1980, trong những ngày nhà thơ vận lộn với bệnh tật trước khi qua đời.
• B. Viết tháng 11- 1981, trong những ngày nhà thơ vận lộn với bệnh tật trước khi qua đời
• C. Viết tháng 11- 1982, trong những ngày nhà thơ vận lộn với bệnh tật trước khi qua đời.
• D. Viết tháng 11- 1979, trong những ngày nhà thơ vận lộn với bệnh tật trước khi qua đời.

Câu 2:  Thương nhớ mùa xuân được trích từ tác phẩm nào?

• A. Thương nhớ Bắc Việt
• B. Thương nhớ mười hai
• C. Thương nhớ mùa xuân
• D. Tuyển tập Vũ Bằng

Câu 3: Ý nào nêu đúng nhất về giọng điệu của bài thơ?

• A. Hào hùng, mạnh mẽ
• B. Bâng khuâng, tiếc nuối
• C. Trong sáng, thiết tha
• D. Nghiêm trang, thành kính

Câu 4: Trong khổ thơ đầu, nhà thơ miêu tả mùa xuân qua những hình ảnh nào?

• A. "lộc" trên vai người cầm súng và rơi ngoài đồng
• B. con chim chiền chiện hót vang trời
• C. bông hoa tím mọc giữa dòng sông xanh
• D. Tất cả những ý trên đều đúng.

Câu 5: Những hình ảnh nào đã thể hiện ước nguyện khiêm nhương mà cao đẹp của nhà thơ ?

• A. Cành hoa, con chim hót.
• B. Cành hoa, con chim hót, dòng sông xanh.
• C. Cành hoa, con chim hót, nốt trầm xao xuyến
• D. Cành hoa, con chim hót, giọt sương mai.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Em hãy nêu giá trị nội dung của tác phẩm “Thương nhớ mùa xuân”?

Câu 2: Em hãy nêu giá trị nghệ thuật của tác phẩm “Thương nhớ mùa xuân”?