Giáo án Hoá học 11 cánh diều Bài 8: Hợp chất hữu cơ và hoá học hữu cơ

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

* Hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

- GV cho HS đọc thông tin mục I SGK trang 51, tìm hiểu và cho biết:

+ Hợp chất hữu cơ là gì?

+ Ngành hóa học nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ được

- GV yêu cầu HS:

Xác định các chất hữu cơ trong các chất sau:

 C₆H₁₂O₆, C₁₂H₂₂O₁₁, C₂H₂, CO₂, CaCO₃

(Các hợp chất hữu cơ gồm: C₆H₁₂O₆, C₁₂H₂₂O₁₁, C₂H₂)

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận tìm hiểu thông tin mục I SGK trang 51

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện báo cáo kết quả thảo luận

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, tổng kết về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

I. Khái niệm hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

- Hợp chất hữu cơ là hợp chất của carbon, trừ một số hợp chất vô cơ như CO, CO₂, muối carbonate, các cyanide, các carbide,...

- Ngành hóa học nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ được gọi là hóa học hữu cơ.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn HS hoạt động nhóm tìm hiểu về đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ về:

+ Thành phần nguyên tố (Ngoài carbon, trong thành phần của các hợp chất hữu cơ thường có thêm các nguyên tố nào?)

+ Đặc điểm cấu tạo (Các nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ liên kết với nhau chủ yếu bằng liên kết nào?)

+ Tính chất vật lí (Độ tan, nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng cháy như thế nào?)

+ Tính chất hóa học (Xảy ra nhanh hay chậm và theo chiều hướng nào? Lấy ví dụ)

- GV yêu cầu HS trả lời Câu hỏi 1, 2, 3 SGK trang 52:

1. Dựa vào độ âm điện của các nguyên tố C, H, O, N và P, giải thích vì sao liên kết giữa nguyên tử của các nguyên tố này với nhau lại là liên kết cộng hóa trị

2. Sự kết hợp của bốn nguyên tử carbon với nhau có thể hình thành các loại mạch carbon như dưới đây:

CH₃ – CH₂ – CH₂ – CH₃ (1)

  (2)

 (3)

 (4)

Hãy chỉ ra chất nào có mạch carbon hở phân nhánh và chất nào có mạch vòng

3. Cho phản ứng đốt cháy 1 mol ethanol (C₂H₆O):

C₂H₆O(l) + 3O₂(g)  2CO₂(g) + 3H₂O(g)  = - 1 300 kJ

Phản ứng trên là phản ứng thu nhiệt hay tỏa nhiệt? Dự đoán về mặt năng lượng, phản ứng trên xảy ra thuận lợi hay không

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận tìm hiểu đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ; trả lời Câu hỏi 1, 2, 3 SGK trang 52.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trình bày kết quả thảo luận, câu trả lời Câu hỏi 1, 2, 3 SGK trang 52

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức về đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ.

II. Đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ

1. Thành phần nguyên tố

- Ngoài carbon, trong thành phần của các hợp chất hữu cơ thường có thêm một hoặc một vài nguyên tố khác như hydrogen, oxygen, nitrogen; ít gặp hơn là phosphorus, halogen, sulfur,...

2. Đặc điểm cấu tạo

- Các nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ liên kết với nhau chủ yếu bằng liên kết cộng hóa trị.

- Các nguyên tử carbon có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch carbon ở dạng mạch hở không phân nhánh, mạch hở phân nhánh hoặc mạch vòng

3. Tính chất vật lí

- Các hợp chất hữu cơ ít tan trong nước nhưng tan trong dung môi hữu cơ

- Các hợp chất hữu cơ thường có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp (dễ bay hơi).

4. Tính chất hóa học

- Phản ứng hóa học của các hợp chất hữu cơ thường xảy ra chậm và theo nhiều hướng khác nhau, tạo thành hỗn hợp các sản phẩm.

Ví dụ:

- Các hợp chất hữu cơ thường kém bền với nhiệt và dễ cháy

Trả lời Câu hỏi 1, 2, 3 SGK trang 52:

1. Do các nguyên tố C, H, N, P có độ âm điện khác nhau không nhiều nên liên kết giữa nguyên tử của các nguyên tố này với nhau lại là liên kết cộng hóa trị

2.

- Chất có mạch carbon hở không phân nhánh là (1)

- Chất có mạch carbon hở phân nhánh là (3)

- Chất có mạch vòng là (2) và (4)

3.

 = - 1 300 kJ nên phản ứng trên là tỏa nhiệt

Nhiệt lượng tỏa ra là 1 300 kJ nên dễ dàng thấy được phản ứng trên xảy ra thuận lợi. Hay ethanol dễ cháy, khi cháy tỏa nhiều nhiệt.