Giáo án KHTN 9 Chân trời bài 16: Tính chất chung của kim loại

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành các nhóm để thảo luận, hoàn thành phiếu học tập số 1(dưới hđ1).

- GV nhận xét và chốt kiến thức và yêu cầu HS ghi lại vào vở. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát hình, đọc thông tin trong SGK, thảo luận nhóm để trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trả lời câu hỏi. 

* Trả lời câu hỏi Hoạt động (Phiếu bài tập 1)

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về tính chất vật lí của kim loại.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Tính chất vật lí của kim loại

- Kim loại có tính dẻo, dẫn điện, dẫn nhiệt, có ánh kim,...

- Kim loại khác nhau thì khả năng dẫn điện, dẫn nhiệt, tính dẻo, khối lượng riêng, nhiệt độ nóng chảy,... khác nhau.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

1. Vì sao người ta có thể cán mỏng hoặc uốn cong các vật liệu làm từ nhôm một cách dễ dàng?

...……....................

2. Trong thực tế, dây dẫn điện thường được làm từ kim loại nào? Vì sao bạc là kim loại dẫn điện tốt nhất nhưng không được sử dụng để làm dây dẫn điện?

...............…......….....................

3. Vì sao người ta thường dùng các kim loại như đồng, nhôm, sắt để làm dụng cụ đun nấu?

............….................…

4. Quan sát hình ảnh dưới đây và cho biết, dựa vào tính chất gì của kim loại mà một số kim loại như vàng, bạc,... được sử dụng làm trang sức?

.......................…........…

5. Trước khi bóng đèn led ra đời, bóng đèn sợi đốt được làm từ kim lại tungsten (W) được sử dụng rất phổ biến. Dựa vào tính chất vật lí nào mà kim loại tungsten được sử dụng làm dây tóc bóng đèn?

...........................…...…

6. Hãy giải thích vì sao thuỷ ngân được sử dụng làm chất lỏng trong nhiệt kế để đo nhiệt độ.

...............................…

Hãy đưa ra kết luận về tính chất vật lí của kim loại.

...................….........….......

ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

1. Vì nhôm (Al) có tính dẻo cao nên người ta có thể cán mỏng hoặc uốn cong các vật liệu làm từ nhôm một cách dễ dàng.

2. Trong thực tế, dây dẫn điện thường được làm từ kim loại nhôm (Al) và kim loại đồng (Cu).

Mặc dù bạc (Ag) là kim loại dẫn điện tốt nhất nhưng không được sử dụng làm dây dẫn điện do bạc có giá thành cao và là kim loại nặng (khối lượng riêng của bạc: 10,49 gam/cm³).

3. Vì kim loại có tính dẫn nhiệt, bền nên được sử dụng là dụng cụ đun nấu.

4. Vì kim loại có tính ánh kim (bề mặt sáng lấp lánh) nên một số kim loại như vàng, bạc được sử dụng làm trang sức.

5. Dựa vào nhiệt độ nóng chảy cao (3410^oC), tungsten được sử dụng làm dây tóc bóng đèn.

6. Thuỷ ngân có nhiệt độ nóng chảy thấp và thuỷ ngân có thể giãn nở theo nhiệt độ một cách chuẩn xác.

Kết luận: 

- Kim loại có tính dẻo, dẫn điện, dẫn nhiệt, có ánh kim,...

- Kim loại khác nhau thì khả năng dẫn điện, dẫn nhiệt, tính dẻo, khối lượng riêng, nhiệt độ nóng chảy,... khác nhau.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

* Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu kim loại tác dụng với phi kim

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS quan sát video phản ứng của Mg, Fe và Au với oxygen; phản ứng của Fe với S; phản ứng của Al với Cl₂. Hoăc quan sát các hình ảnh dưới đây.

Mg  + O₂           Fe + O₂           Au + O₂

Fe+ S                      Al + Cl₂

- GV yêu cầu HS nêu hiện tượng của từng phản ứng quan sát được. 

- GV chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu các nhóm thảo luận trả lời các câu hỏi sau: 

1. Giải thích vì sao một số kim loại như magnesium, kẽm để lâu ngoài không khí sẽ mất đi ánh kim ban đầu.

2. Phản ứng giữa kim loại với các phi kim khác nhau có tạo thành sản phẩm giống nhau không? Giải thích.

- Thông qua các hoạt động vừa rồi, GV yêu cầu các nhóm đưa ra nhận xét, kết luận về phản ứng của kim loại với phi kim.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát video, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- HS hai nhóm chia sẻ chéo thông tin tìm hiểu được thông qua video, nội dung trong SGK.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời:

* Hiện tượng của các phản ứng: 

+ Mg cháy mãnh liệt, toả nhiều nhiệt, phát ra khói và ánh sáng chói.

+ Fe cháy mạnh, sáng chói, không có ngọn lửa, không có khói, tạo ra các hạt nhỏ nóng chảy.

+ Au chỉ nóng chảy nhưng không cháy.

+ Sắt tác dụng mạnh với lưu huỳnh hỗn hợp cháy nóng đỏ, phản ứng toả nhiều nhiệt.

+ Mảnh nhôm cháy mạnh, có khói màu trắng.

* Đáp án câu hỏi nhóm:

1. Một số kim loại như magnesium, kẽm để lâu ngoài không khí sẽ có phản ứng với oxygen tạo thành oxide kim loại, vì thế mà mất đi ánh kim của kim loại ban đầu.

2. Phản ứng giữa kim loại với các phi kim khác nhau tạo thành các sản phẩm khác nhau.

+ Nhiều kim loại phản ứng với lưu huỳnh tạo thành muối sulfur.

+ Hầu hết các kim loại phản ứng với khí chlorine tạo thành muối chloride.

Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có)

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về tính chất hóa học của kim loại.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

II.  Tính chất hóa học của kim loại

1. Tác dụng với phi kim

a) Phản ứng với oxygen 

- Hầu hết các kim loại (trừ Au,…) phản ứng với khí oxygen tạo thành oxide kim loại.

b) Phản ứng phi kim khác 

- Kim loại có thể tác dụng với nhiều phi kim tạo thành muối.

* Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu phản ứng của một số kim loại với nước

2. Tác dụng với nước.