Viết được công thức phân tử, công thức cấu tạo và nêu được đặc điểm cấu tạo của ethylic alcohol.
Quan sát mẫu vật hoặc hình ảnh, trình bày được một số tính chất vật lí của ethylic alcohol: trạng thái, màu sắc, mùi vị, tính tan, khối lượng riêng, nhiệt độ sôi.
Nêu được khái niệm và ý nghĩa của độ cồn.
Trình bày được tính chất hóa học của ethylic alcohol: phản ứng cháy, phản ứng với sodium. Viết được các phương trình hóa học xảy ra.
Tiến hành được (hoặc quan sát qua video) thí nghiệm phản ứng cháy, phản ứng với sodium của ethylic alcohol, nêu và giải thích hiện tượng thí nghiệm, nhận xét và rút ra kết luận về tính chất hóa học cơ bản của ethylic alcohol.
Trình bày được phương pháp điều chế ethylic alcohol từ tinh bột và từ ethylene.
Nêu được ứng dụng của ethylic alcohol (dung môi, nhiên liệu,…).
Trình bày được tác hại của việc lạm dụng rượu bia.

2. Năng lực

Năng lực chung:

Năng lực giao tiếp và hợp tác: Chủ động giao tiếp trong nhóm, trình bày rõ ý tưởng cá nhân và hỗ trợ nhau hoàn thành nhiệm vụ chung, tự tin và biết kiểm soát cảm xúc, thái độ khi nói trước nhiều người.
Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thu thập và làm rõ thông tin có liên quan đến vấn đề; phân tích để xây dựng được các ý tưởng phù hợp.

Năng lực đặc thù:

Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Nhận ra, giải thích được vấn đề thực tiễn dựa trên kiến thức khoa học tự nhiên.
Năng lực tìm hiểu tự nhiên:
Sử dụng được ngôn ngữ, hình vẽ, sơ đồ, biểu bảng để biểu đạt quá trình tìm hiểu vấn đề và kết quả tìm kiếm.
Viết được báo cáo sau quá trình tìm hiểu.
Năng lực nhận thức khoa học tự nhiên:
Viết được công thức phân tử, công thức cấu tạo và nêu được đặc điểm cấu tạo của ethylic alcohol.
Quan sát mẫu vật hoặc hình ảnh, trình bày được một số tính chất vật lí của ethylic alcohol: trạng thái, màu sắc, mùi vị, tính tan, khối lượng riêng, nhiệt độ sôi.
Nêu được khái niệm và ý nghĩa của độ cồn.
Trình bày được tính chất hóa học của ethylic alcohol: phản ứng cháy, phản ứng với natri. Viết được các phương trình hóa học xảy ra.
Tiến hành được (hoặc quan sát qua video) thí nghiệm phản ứng cháy, phản ứng với natri của ethylic alcohol, nêu và giải thích hiện tượng thí nghiệm, nhận xét và rút ra kết luận về tính chất hóa học cơ bản của ethylic alcohol.
Trình bày được phương pháp điều chế ethylic alcohol từ tinh bột và từ ethylene.
Nêu được ứng dụng của ethylic alcohol (dung môi, nhiên liệu,…).
Trình bày được tác hại của việc lạm dụng rượu bia.

3. Phẩm chất

Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
Cẩn trọng, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong bài học.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

Tài liệu: SGK, SGV Khoa học Tự nhiên 9, bộ lắp ghép mô hình phân tử, dụng cụ thí nghiệm (cốc thủy tinh, bát sứ, panh sắt, que đóm dài), mẫu ethylic alcohol, video về phản ứng cháy, phản ứng với natri của ethylic alcohol, phiếu bài tập số 1, phiếu bài tập số 2.
Thiết bị dạy học: Máy tính, máy chiếu.

2. Đối với học sinh

Tài liệu: SGK Khoa học Tự nhiên 9.
Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS có hứng thú học tập, nhu cầu tìm hiểu; dùng những kiến thức, kĩ năng cần thiết để thực hiện yêu cầu, khám phá kiến thức mới.

b. Nội dung: Quan sát hình ảnh GV cung cấp và thực hiện yêu cầu theo hướng dẫn của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về các loại đồ uống có cồn.

d. Tổ chức thực hiện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS quan sát hình ảnh sau:

- GV cung cấp kiến thức: Người điều khiển xe máy có thể bị phạt tới 6 – 8 triệu đồng nếu vi phạm quy định nồng độ cồn trong cơ thể. Vì vậy người trước khi tham gia giao thông, người điều khiển phương tiện không được dùng các loại đồ ăn, đồ uống chứa cồn.

- GV đưa ra yêu cầu: Dựa vào hình trên và kiến thức của mình, em hãy kể tên các loại đồ uống có cồn.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, quan sát hình và suy nghĩ trả lời câu hỏi của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời 2 – 3 HS trả lời câu hỏi:

Đáp án:

Các loại đồ uống có cồn: rượu, bia, cyder (đồ uống có cồn lên men làm từ nước trái cây),….

- Các HS khác lắng nghe để nhận xét câu trả lời của bạn mình.

- GV khuyến khích HS có thể có nhiều ý kiến khác nhau.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, dẫn dắt HS vào bài học: Cồn y tế và các đồ uống chứa cồn (bia, rượu,...) đều có chứa ethylic alcohol. Vây ethylic alcohol có cấu tạo như thế nào và có các tính chất đặc trưng gì? Để đi tìm câu trả lời, chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay Bài 24 – Ethylic alcohol.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu công thức phân tử, công thức cấu tạo của ethylic alcohol.

a. Mục tiêu: Viết được công thức phân tử, công thức cấu tạo và nêu được đặc điểm cấu tạo của ethylic alcohol.

b. Nội dung: Thông qua hoạt động nhóm, các nhóm HS thảo luận trả lời các câu hỏi và phiếu học tập của GV đưa ra để hình thành kiến thức.

c. Sản phẩm: Công thức phân tử, công thức cấu tạo và nêu được đặc điểm cấu tạo của ethylic alcohol.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành các nhóm 4, dạy học theo kĩ thuật khăn trải bàn.

- GV yêu cầu các nhóm đọc nội dung sgk, thảo luận và hoàn thành phiếu học tập số 1:

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Câu 1: Em hãy nêu các tên gọi, công thức phân tử, công thức cấu tạo thu gọn, công thức cấu tạo của ethylic alcohol.

Câu 2: Em hãy nhận xét công thức cấu tạo của ethylic alcohol.

Câu 3: Từ công thức phân tử CH₄O và C₃H₈O, hãy viết các công thức cấu tạo có đặc điểm cấu tạo tương tự ethylic alcohol

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời.

* Đáp án

Câu 1: DKSP

Câu 2: ethylic alcohol có một nhóm -OH, các liên kết còn lại tương tự alkane.

Câu 3: Công thức cấu tạo của

+ CH₄O: CH3 – OH

+ C₃H₈O:

CH₃ – CH₂ – CH₂ – OH

CH₃ – CH(OH) - CH₃.

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Công thức phân tử, công thức cấu tạo của ethylic alcohol

- Tên khác: ethyl alcohol, etanol.

- Công thức phân tử: C₂H₆O

- Công thức cấu tạo thu gọn: C₂H₅OH

- Công thức cấu tạo:

- Nhóm -OH tạo nên tính chất hoá học đặc trưng cho alcohol (tác dụng với Na,...).

Hoạt động 2. Tìm hiểu tính chất vật lí của ethylic alcohol - độ cồn.

a. Mục tiêu: Nêu được khái niệm và ý nghĩa của độ cồn, Quan sát mẫu vật hoặc hình ảnh, trình bày được một số tính chất vật lí của ethylic alcohol: trạng thái, màu sắc, mùi vị, tính tan, khối lượng riêng, nhiệt độ sôi.

b. Nội dung: Thông qua quan sát mẫu vật, hình ảnh, HS hoạt động nhóm trả lời các câu hỏi của GV để hình thành kiến thức.

c. Sản phẩm: Tính chất vật lí và độ cồn.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

*Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu tính chất vật lí của ethylic alcohol

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đưa ra mẫu vật: lọ ethylic alcohol.

- GV làm thí nghiệm cho ethylic alcohol lần lượt vào 2 ống nghiệm đã đánh số (1 và 2). Lần lượt cho nước cất và xăng (dầu) vào ống nghiệm. Yêu cầu HS quan sát sự hoà tan.

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi, trình bày các tính chất vật lí của ethylic alcohol.

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm 4 trả lời phiếu học tập số 2

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Câu 1: Dựa vào yếu tố nào để biết ethylic alcohol nhẹ hơn nước?

Câu 2: Trong quá trình nấu rượu thủ công đoạn chưng cất rượu( đun nóng và ngưng tụ để được rượu nêu trên dựa vào tính chất vật lí nào của ethylic alcohol. Giải thích.

Câu 3: Xăng sinh học là sản phẩm trộn cồn sinh học được sản xuất từ các nguyên liệu sinh học như phoi bào, mùn cưa,... (có thành phần chủ yếu là ethylic alcohol) vào xăng A92 theo tỉ lệ nhất định. Theo em, nhờ tính chất vật lí nào của ethylic alcohol mà nhà sản xuất pha trộn được xăng E95 (xăng sinh học)?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời.

* DKSP

* Đáp án phiếu học tập số 2

Câu 1: Khối lượng riêng của C₂H₅OH là: 0,789g/ml trong khi khối lượng riêng của H2O 0,997g/ml.

Câu 2: Quá trình chưng cất rượu dựa trên sự chênh lệch nhiệt độ sôi. Vì nhiệt độ sôi của ethylic alcohol khoảng 78,3^oC trong khi đó của nước là 100^oC, nên khi chưng cất thu được hơi rượu.

Câu 3: Dựa vào khả năng hòa tan được một số chất như xăng, dầu hỏa của ethylic alcohol.

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận

- GV chuyển sang nội dung mới.

2. Tính chất vật lí của ethylic alcohol - độ cồn.

a) Tính chất vật lí của ethylic alcohol

- Chất lỏng, không màu, sôi ở 78,3^oC

- Mùi đặc trưng, vị cay.

- Nhẹ hơn nước, tan vô hạn trong nước.

- Hoà tan được một số chất như xăng, dầu hoả,...

*Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu về độ cồn

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm đôi, đọc nội dung trong sgk và trả lời câu hỏi sau:

+ Theo em, độ cồn là gì?

+ Hãy cho biết dựa vào tính chất vật lí nào làm cơ sở pha loãng ethylic alcohol thành dung dịch ethylic alcohol 45^o.

- GV yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi vận dụng.

Giải thích vì sao có thể dùng cồn (cồn y tế, cồn công nghiệp,…) để tẩy vết sơn tường bị dính trên quần áo. Hãy trình bày cách tẩy sạch vết sơn này.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời.

Đáp án:

DKSP

Câu vận dụng: Ethylic alcohol có khả năng hòa tan một số chất như xăng, dầu hỏa,…. Sơn tường thuộc hợp chất hữu cơ nên có thể dùng ethylic alcohol để tẩy vết sơn.

Dùng bình cồn 95^o xịt vào chỗ dính sơn, sau đó dùng dụng cụ để chà, tẩy vết sơn.

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận

- GV chuyển sang nội dung mới.

b) Độ cồn

Độ cồn (độ rượu) là số mililit ethylic alcohol nguyên chất có trong 100mL dung dịch ở 20^oC.

Hoạt động 3. Tính chất hoá học của ethylic alcohol

a. Mục tiêu: Tiến hành được (hoặc quan sát qua video) thí nghiệm phản ứng cháy, phản ứng với sodium của ethylic alcohol, nêu và giải thích hiện tượng thí nghiệm, nhận xét và rút ra kết luận về tính chất hóa học cơ bản của ethylic alcohol.

b. Nội dung: Thông qua thực hành hoặc quan sát video, HS thảo luận trả lời câu hỏi của GV để hình thành kiến thức.

c. Sản phẩm: Tính chất hoá học của ethylic alcohol.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

*Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu phản ứng cháy của ethylic alcohol

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chiếu video đốt cháy ethylic alcohol.

- GV yêu cầu HS quan sát và nêu hiện tượng, viết PTHH của phản ứng.

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân trả lời câu hỏi:

Cho biết vì sao ethylic alcohol được sử dụng làm nhiên liệu.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập