Giáo án Tin học ứng dụng 11 cánh diều Chủ đề F(ICT) Bài 3: Liên kết các bảng trong cơ sở dữ liệu

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS vận dụng kiến thức đã học về quan hệ giữa hai bảng và vai trò của khóa ngoài, trả lời câu hỏi Hoạt động tr.139 SGK:

Em đã học về quan hệ giữa bảng và khóa ngoài trong CSDL quan hệ.  Em hãy cho biết khóa ngoài của một bảng là gì và ràng buộc khóa ngoài là gì?

- GV yêu cầu HS đọc mục 1a, quan sát Hình 1 SGK tr.139 để HS nhắc lại kiến thức lí thuyết về phần mềm hệ quản trị CSDL, từ đó cụ thể hóa cho phần mềm quản trị CSDL Access.

- GV chú ý HS các điểm sau:

+ Lựa chọn mặc định của Access phù hợp cho hầu hết các truy vấn thông thường.

+ Các phép nối ngoài thường chỉ sử dụng trong các bước trung gian mà máy tính thực hiện để tính toán kết quả truy vấn SQL theo thuật toán. Người dùng cuối CSDL ít khi cần đến những ca đặc biệt như vậy.

- GV chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm 2 - 3 HS.

- GV yêu cầu các nhóm đọc hiểu mục 1b, quan sát Hình 2 để hình thành kiến thức về các thao tác thiết lập, chỉnh sửa, xóa mối quan hệ giữa hai bảng.

- GV yêu cầu các nhóm tiến hành thực hiện các thao tác đó trên máy tính.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức đã học, trả lời câu hỏi Hoạt động tr.139 SGK.

- HS đọc hiểu mục 1, quan sát Hình 1 - 2, thực hiện nhiệm vụ được giao.

- GV quan sát, hướng dẫn (nếu cần).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 - 2 HS trả lời câu hỏi Hoạt động tr.139 SGK:

+ Khóa ngoài của một bảng là một trường (hay một số trường) của bảng này đồng thời là khóa của một bảng khác.

+ Ràng buộc khóa ngoài là yêu cầu mọi giá trị của khóa ngoài trong bảng tham chiếu phải xuất hiện trong giá trị khóa ở bảng được tham chiếu.

- GV mời một số HS lên trình bày và thực hiện các thao tác thiết lập, chỉnh sửa, xóa mối quan hệ giữa hai bảng.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức và yêu cầu HS ghi chép vào vở.

- GV chú ý HS:

+ SGK dùng thuật ngữ “mối quan hệ” để gợi nhớ đến từ relationship trong tiếng Anh, dùng từ “liên kết” theo cách nói thông thường dễ gợi nhớ đến link.

+ Phân biệt “mối quan hệ” giữa hai bảng với khái niệm “quan hệ” (relation) trong CSDL quan hệ, đề cập đến mô hình toán học của CSDL. Các truy vấn SQL được tính toán bằng các phép toán của đại số quan hệ. Mỗi bảng trong CSDL là một quan hệ.

+ Thuật ngữ “phép nối” gợi nhớ đến từ join trong tiếng Anh ở các cụm từ “phép nối tự nhiên”, “phép nối trong”, “phép nối ngoài”,...

- GV chuyển sang hoạt động tiếp theo.

1. Thiết lập mối quan hệ giữa hai bảng

a) Các lựa chọn kết nối dữ liệu

- Thiết lập mối quan hệ giữa hai bảng nhằm mục đích nối (join) dữ liệu giữa hai bản ghi tương ứng trong mỗi bảng.

- Quan hệ 1 – ∞ phổ biến nhất giữa hai bảng có ba lựa chọn thuộc tính của phép nối dữ liệu (Join Properties).

1: Chỉ nối các bản ghi nếu các giá trị trường được kết nối trùng khớp nhau. Đây là phép nối trong (Inner join).

2: Lấy tất cả các bản ghi trong bảng bên trái nhưng chỉ nối với các bản ghi của bảng bên phải khớp giá trị trong trường được kết nối. Đây là phép nối ngoài bên trái (Left outer join).

3: Lấy tất cả các bản ghi trong bảng bên phải nhưng chỉ nối với bản ghi của bảng bên trái khớp giá trị trong trường được kết nối. Đây là phép nối ngoài bên phải (Right outer join).

- Access đánh dấu lựa chọn 1: theo mặc định.

b) Thao tác thiết lập, chỉnh sửa, xóa mối quan hệ giữa hai bảng

- Chọn Database Tools\Relationships để mở vùng làm việc với các mối quan hệ.

- Access hiển thị trực quan mối quan hệ giữa hai bảng bằng một đoạn thẳng nối hai bảng bằng một đoạn thẳng nối hai bảng, ghi kèm các cặp số 1 – 1 hay 1 – ∞ ở hai đầu đoạn nối nếu đã được thiết lập rõ ràng.

- Một bảng có thể liên kết với nhiều bảng khác.

- Quy trình thiết lập mối quan hệ giữa hai bảng gồm 3 bước lớn:

Bước 1. Đưa hộp thể hiện mỗi bảng vào vùng làm việc với các mối quan hệ (nếu trong đó còn chưa nhìn thấy bảng ta muốn):

1) Nháy nút lệnh Show Table. Hộp thoại Show Table xuất hiện.

2) Nháy đúp chuột lên tên bảng. Hộp thể hiện bảng sẽ xuất hiện.

Bước 2. Tạo quan hệ giữa hai bảng.

1) Kéo thả chuột từ trường khóa ngoài trong bảng con vào trường khóa chính trong bảng mẹ; hộp thoại Edit Relationships xuất hiện.

2) Đánh dấu hộp kiểm Enforce Referential Integrity (đảm bảo toàn vẹn tham chiếu) và chọn Create hay OK.

Bước 3. Xác định các lựa chọn liên kết dữ liệu.

1) Nháy nút Join Type để mở hộp thoại Join Properties (nếu chưa xuất hiện) để chọn thuộc tính cho phép nối dữ liệu thực thi mối quan hệ này.

2) Để nguyên như mặc định hoặc đánh dấu chọn thuộc tính kết nối đúng yêu cầu.

Chỉnh sửa mối quan hệ

1) Chọn mối quan hệ bằng cách nháy chuột lên đường nối hai bảng.

2) Nháy nút lệnh Edit Relationship.

Xóa mối quan hệ

Nháy chuột chọn mối quan hệ, nhấn phím Delete.

Chú ý: Nháy chuột phải lên đường nối hai bảng cũng xuất hiện bảng chọn nổi lên có hai lệnh Edit Relationship và Delete.