Giáo án và PPT Ngữ văn 8 kết nối Bài 5: Viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (một thói xấu của con người trong xã hội hiện đại)

VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ ĐỜI SỐNG

(MỘT THÓI XẤU CỦA CON NGƯỜI TRONG XÃ HỘI HIỆN ĐẠI)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- Gv đặt câu hỏi gợi dẫn cho HS: 

• Hãy liệt kê những thói xấu của con người trong xã hội hiện đại ngày nay mà em biết.

• Theo em, những thói xấu đó có ảnh hưởng, tác động như thế nào tới con người nói riêng và xã hội nói chung?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Yêu cầu đối với viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (một thói xấu của con người trong xã hội hiện đại)

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Theo em, một bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (một thói xấu của con người trong xã hội hiện đại) cần đảm bảo các yêu cầu gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Nêu được vấn đề nghị luận

- Làm rõ vấn đề nghị luận (giải thích vấn đề đời sống cần bàn luận)

- Trình bày được ý kiến phê phán của người viết, nêu rõ lí lẽ và bằng chứng để chứng minh sự phê phán là có cơ sở

- Đối thoại với những ý kiến khác (giả định) nhằm khẳng định quan điểm của người viết

- Khẳng định ý kiến phê phán, rút ra bài học

Hoạt động 2. Phân tích văn bản tham khảo

GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK, yêu cầu HS thảo luận:

• Bài viết nêu ra vấn đề gì? Vấn đề được nêu ở phần nào bài viết?

• Vấn đề nêu ra được hiểu như thế nào? Vì sao vấn đề đó đáng bị phê phán?

• Làm thế nào để ý kiến phê phán của mình có sức thuyết phục?

• Liệu có ý kiến nào không đồng tình với ý kiến phê phán của người viết không?

Sản phẩm dự kiến:

a. Bài viết đề cập đến vấn đề chen lấn, xô đẩy như một thói quen xấu của con người trong hoạt động cộng đồng. Vấn đề được nêu ra ngay ở phần Mở bài của bài viết

b. Bài viết nêu rõ các khía cạnh của vấn đề được nêu ra để phê phán:

- Thực trạng của hành vi chen lấn, xô đẩy

- Hậu quả của hành vi chen lấn, xô đẩy

- Nguyên nhân của hành vi chen lấn, xô đẩy

c. Để ý kiến phê phán của mình có sức thuyết phục, ta cần:

- Sử dụng lí lẽ và bằng chứng cụ thể. Bài viết tham khảo đã dựa vào thực tế cuộc sống để chỉ ra những đặc điểm của thói quen chen lấn, xô đẩy nơi công cộng; đặc biệt nhấn mạnh vào hậu quả của thói quen này

- Bằng chứng được dẫn ra từ thực tế đời sống và trong sách báo, in-tơ-nét, ... Bài viết tham khảo đã nêu lên những hiện tượng thực tế trong xã hội Việt Nam và các hiện tượng chấn động trên thế giới mà nguyên nhân là do chen lấn, xô đẩy

d. Người viết dự đoán ý kiến không đồng tình với quan điểm của mình để đối thoại với ý kiến đó, lật đi lật lại vấn đề để một lần nữa khẳng định thái độ phê phán của mình. Bài viết tham khảo đã nêu ý kiến biện minh cho sự chen lấn, xô đẩy như hiện tượng này có thể coi là một nghi thức lễ hội, hoặc những trường hợp đặc biệt không xếp hàng.

Hoạt động 3. Thực hành viết theo các bước

- GV đặt câu hỏi: Em hãy nêu các bước viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (một thói xấu của con người trong xã hội hiện đại).

Sản phẩm dự kiến:

a.  Lựa chọn đề tài

- Sự tùy tiện khi tham gia giao thông của một số người dân.

- Thói lười nhác, hay than vãn.

- Thói ích kỉ.

- …

b. Tìm ý, lập dàn ý

- Mở bài: Nêu vấn đề nghị luận (một thói xấu của con người trong xã hội hiện đại).

- Thân bài:

• Làm rõ vấn đề nghị luận.

• Trình bày ý kiến phê phán, nêu lí lẽ và bằng chứng để chứng minh sự phê phán là có cơ sở.

• Nêu ý kiến không đồng tình (giả định) với ý kiến của người viết và tranh luận với ý kiến đó.

- Kết bài: Khẳng định ý kiến phê phán, rút ra bài học.

c. Viết bài

Một số lưu ý khi viết bài:

• Lí lẽ cần sáng rõ, chặt chẽ.

• Các bằng chứng cần đa dạng, xác thực. Nêu cả những trải nghiệm của bản thân (nếu có).

• Khi phê phán cần sử dụng lời lẽ đúng mực.

d. Xem lại và chỉnh sửa

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Yêu cầu nào sau đây không phải là yêu cầu đối với việc viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống?

A. Nêu được vấn đề nghị luận

B. Trình bày một câu chuyện cá nhân không liên quan

C. Trình bày ý kiến phê phán của người viết, nêu rõ lí lẽ và bằng chứng để chứng minh sự phê phán là có cơ sở

D. Đối thoại với những ý kiến khác nhằm khẳng định quan điểm của người viết

Câu 2: Khi viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống, bước nào dưới đây là quan trọng nhất để khẳng định quan điểm của người viết?

A. Nêu vấn đề nghị luận.

B. Đối thoại với những ý kiến khác (giả định).

C. Trình bày ý kiến phê phán, nêu lí lẽ và bằng chứng.

D. Khẳng định ý kiến phê phán, rút ra bài học.

Câu 3: Khi phân tích văn bản tham khảo về một thói xấu trong xã hội, bài viết cần tập trung vào khía cạnh nào sau đây để làm rõ vấn đề?

A. Thực trạng, hậu quả, và nguyên nhân của thói xấu đó.

B. Chỉ nêu thực trạng của thói xấu.

C. Tập trung vào hậu quả của thói xấu.

D. Nêu các giải pháp để khắc phục thói xấu.

Câu 4: Trong quá trình viết bài văn nghị luận, tại sao việc đối thoại với những ý kiến khác (giả định) là cần thiết?

A. Để làm cho bài viết dài hơn.

B. Để thể hiện sự hiểu biết của người viết.

C. Để khẳng định quan điểm của người viết và giải quyết các ý kiến phản biện.

D. Để tạo sự mâu thuẫn trong bài viết.

Câu 5: Bài viết tham khảo đã chỉ ra bằng chứng từ đâu để thuyết phục người đọc về vấn đề chen lấn, xô đẩy là một thói xấu?

A. Từ các câu chuyện hư cấu.

B. Từ thực tế đời sống và trong sách báo, internet.

C. Từ các bài học trong trường học.

D. Từ các bài thơ ca ngợi thói xấu.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Em hãy viết một đoạn văn khoảng 150-200 từ để nêu lên suy nghĩ của mình về thói quen lãng phí thời gian của một số người trong xã hội hiện đại.

Câu 2: Viết một bài văn nghị luận khoảng 200 từ về thói quen thiếu trách nhiệm trong công việc của một số người trong xã hội.