Giáo án và PPT Ngữ văn 8 kết nối Bài 2: Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học (bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật)

VIẾT BÀI VĂN PHÂN TÍCH MỘT TÁC PHẨM VĂN HỌC

(BÀI THƠ THẤT NGÔN BÁT CÚ HOẶC TỨ TUYỆT ĐƯỜNG LUẬT)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- Gv đặt câu hỏi gợi dẫn cho HS: Chúng ta đã học những bài thơ nào thuộc thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Yêu cầu đối với bài văn phân tích một tác phẩm văn học ( bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường Luật).

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Khi viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học (bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường Luật), cần đảm bảo những yêu cầu nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Giới thiệu khái quát về tác giả và bài thơ (nhan đề, đề tài, thể thơ…) nêu ý kiến chung của người viết về bài thơ.

- Phân tích được nội dung cơ bản của bài thơ ( đặc điểm của hình tượng thiên nhiên, con người; tâm trạng của nhà thơ), khái quát chủ đề bài thơ.

- Phân tích được một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật ( một số yếu tố thi luật của thể thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật; nghệ thuật tả cảnh, tả tình; nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ (từ ngữ, biện pháp tu từ…).

- Khẳng định được vị trí, ý nghĩa của bài thơ.

Hoạt động 2. Đọc và phân tích văn bản tham khảo

GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK, yêu cầu HS thảo luận:

• Bài viết đã giới thiệu những gì về bài thơ “Thương vợ” của Trần Tế Xương trong đoạn đầu?

• Đề tài và thể thơ được nêu lên ở đoạn văn nào?

• Bài viết đã phân tích những nội dung nào trong bài thơ “Thương vợ”?

• Bài viết đã chỉ ra những nét đặc sắc nghệ thuật gì ở bài thơ “Thương vợ”?

Sản phẩm dự kiến:

- Bài viết đã giới thiệu về tác giả, về thông tin chung của bài thơ như: thể thơ, ngôn ngữ, cũng như niêm luật của bài thơ.

- Hình ảnh người vợ được khắc họa với đặc điểm: lam lũ, tảo tần một mình lo toan gánh vác việc gia đình không hề than vãn. Đồng thời đó là sự ca ngợi, trân trọng ông dành cho vợ mình cũng như biết bao nhiêu người phụ nữ thầm lặng tảo tần giàu đức hi sinh.

- Giá trị nghệ thuật đặc sắc về nội dung nghệ thuật của bài thơ là: sự hòa điệu phối thanh điệu, kết cấu chặt chẽ, cô đọng, hàm súc…. Ngôn ngữ thơ giản dị gần gũi…

Hoạt động 3. Thực hành viết theo các bước

- GV đặt câu hỏi: Em hãy nêu các bước viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học ( bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường Luật)

Sản phẩm dự kiến:

3.1.  Chuẩn bị viết

+ Liệt kê một số bài thơ viết theo thể loại thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt đường luật mà em đã học hoặc đã đọc.

+ Lựa chọn bài thơ mà em hiểu và yêu thích để phân tích.

3.2. Tìm ý và lập dàn ý

*Mở bài: Giới thiệu khái quát, ngắn gọn về tác giả và bài thơ; nêu ý kiến chung về bài thơ.

*Thân bài

-     Ý 1: Phân tích đặc điểm nội dung

• Phân tích hình tượng thơ (hình tượng thiên nhiên, hình tượng con người)

• Phân tích cảm xúc, tâm trạng của nhà thp

• Khái quát chủ đề của bài thơ

-    Ý 2: Phân tích một số nét đặc sắc về nghệ thuật

• Phân tích cách sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú đường luật hoặc tứ luật theo chuẩn mực hay cách tân

• Phân tích những nét đặc sắc trong nghệ thuật tả cảnh, tả tình

• Phân tích nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ ( từ ngữ, cấu trúc câu thơ, biện pháp tu từ)

*Kết bài: Khẳng định vị trí và ý nghĩa của bài thơ.

3.3. Viết bài

3.4. Xem lại và chỉnh sửa

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Khi giới thiệu về tác giả và bài thơ, người viết cần đề cập đến yếu tố nào sau đây?

A. Tên tác giả và thời gian sáng tác.

B. Tên tác giả, nhan đề, thể thơ, và ý kiến chung về bài thơ.

C. Tên tác giả và tóm tắt nội dung bài thơ.

D. Tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ.

Câu 2: Nội dung cơ bản của bài thơ cần được phân tích bao gồm những yếu tố nào?

A. Đặc điểm của hình tượng thiên nhiên, hình tượng con người, và tâm trạng của nhà thơ.

B. Ngôn ngữ và biện pháp tu từ.

C. Chỉ cần phân tích về hình tượng thiên nhiên.

D. Chỉ cần phân tích về tâm trạng của nhà thơ.

Câu 3: Yếu tố nghệ thuật nào sau đây không cần thiết phải phân tích trong bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật?

A. Nghệ thuật tả cảnh, tả tình.

B. Cách sử dụng ngôn ngữ và biện pháp tu từ.

C. Đặc điểm của thể thơ và niêm luật.

D. Tên tác giả và thời gian sáng tác.

Câu 4: Khi khẳng định vị trí và ý nghĩa của bài thơ trong bài phân tích, người viết cần:

A. Chỉ cần đưa ra nhận định cá nhân.

B. Liên hệ với những tác phẩm khác cùng chủ đề.

C. Khẳng định vị trí của bài thơ trong sự nghiệp của tác giả và ý nghĩa của nó trong văn học.

D. Không cần khẳng định ý nghĩa của bài thơ.

Câu 5: Phân tích một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của bài thơ bao gồm:

A. Phân tích từ ngữ và cấu trúc câu thơ.

B. Phân tích cảm xúc và tâm trạng của nhà thơ.

C. Phân tích các yếu tố thi luật, nghệ thuật tả cảnh và tả tình.

D. Phân tích chủ đề của bài thơ.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu hỏi: Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học (bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật).