Giáo án chuyên đề Tin học ứng dụng 12 cánh diều Bài 2: Lập bảng tần số bằng hàm trong Excel

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS hoạt động cá nhân và trả lời các câu hỏi:

+ Tần số không ghép nhóm là gì?

+ Bảng tần số không ghép nhóm biểu thị thông tin gì?

+ Tần suất là gì?

+ Tần số ghép nhóm là gì?

+ Bảng tần số ghép nhóm biểu thị thông tin gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tìm hiểu nội dung mục 1 SGK tr.60 – 61 và trả lời các câu hỏi mà GV đưa ra.

- GV quan sát và trợ giúp HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS lần lượt trả lời các câu hỏi.

- HS khác nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- Từ câu trả lời của HS, GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV chính xác hoá lại các nội dung kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung tiếp theo.

1. Một số khái niệm cơ bản

Hình 1. Bảng dữ liệu và các bảng tần số, 
tần suất

- Số lượng và tỉ lệ phần trăm từng loại điểm được thống kê ở Bảng 2 và Bảng 3 tương ứng là tần số và tần suất không ghép nhóm và tần suất có ghép nhóm.

- Tần số không ghép nhóm là số lần lặp lại của một giá trị cụ thể.

Ví dụ: Có 4 điểm 6. 

- Bảng tần số không ghép nhóm (ví dụ: Bảng 2) biểu thị phân bố tần số không ghép nhóm của biến ngẫu nhiên rời rạc (biến Điểm).

- Tần suất (còn gọi là tần số tương đối) là tỉ lệ phần trăm của một giá trị so với tổng thể.

Ví dụ: Số điểm 6 ở Bảng 2 chiếm tỉ lệ 40% trên tổng số 10 đầu điểm). 

- Tần số ghép nhóm là số giá trị rơi vào từng khoảng ghép nhóm cụ thể. 

Ví dụ: Số điểm thuộc nửa khoảng [5, 6.5) (xếp loại Đạt) ở Bảng 3 là 5, chiếm tỉ lệ (tần suất) 50%. 

- Bảng tần số ghép nhóm (ví dụ: Bảng 3) biểu thị phân bố xác suất của biến ngẫu nhiên liên tục hoặc rời rạc với rất nhiều giá trị khác nhau.

Lưu ý: Nếu Bảng 1 có thêm cột Giới tính thì có thể tạo bảng tần số hai chiều tương ứng với hai biến ngẫu nhiên là Giới tính và Điểm.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc độc lập và thực hiện Hoạt động 1 SGK tr.61 theo hướng dẫn.

Trên một trang tính của Excel, hãy tạo bảng điểm kiểm tra một môn học như Bảng 1 ở Hình 1. Từ đó, hãy tạo bảng Thống kê theo loại điểm (như Bảng 2) và bảng Thống kê theo xếp loại (như Bảng 3).

Hướng dẫn thực hiện:

a) Tạo bảng Thống kê theo loại điểm (Bảng 2)

Bước 1. Tạo Bảng 2 và nhập dữ liệu cho cột Loại điểm.

Bước 2. Tính cột Số lượng.

Bước 3. Tính cột Tỉ lệ (%).

b) Tạo bảng Thống kê theo xếp loại (Bảng 3)

Bước 1. Tạo Bảng 3 và nhập giá trị cho ba cột đầu tiên.

Bước 2. Tính giá trị cho cột Số lượng.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hiện theo hướng dẫn để hoàn thành Hoạt động 2.

- GV quan sát và trợ giúp HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 HS thao tác cho cả lớp quan sát.

- HS khác chú ý theo dõi, nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- Từ kết quả thực hành của HS, GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV chính xác hoá lại các nội dung kiến thức. 

- GV chuyển sang nội dung tiếp theo.

2. Thực hành sử dụng hàm tính tần số

a) Tạo bảng Thống kê theo loại điểm (Bảng 2)

Bước 1. Tạo Bảng 2 và nhập dữ liệu cho cột Loại điểm.

Bước 2. Tính cột Số lượng.

Cột Số lượng là cột tần số không ghép nhóm của từng giá trị ở cột thứ nhất, được tính bởi hàm COUNTIF(range, criteria), trong đó:

• range: khối ô được kiểm đếm theo điều kiện criteria.

• criteria: điều kiện được viết ở dạng xâu kí tự.

Ví dụ: "="&E4 (kí tự “&” là phép toán ghép xâu kí tự).

Ô đầu tiên của cột tần số (ô F4) được tính theo công thức: 

=COUNTIF(SC$4:$C$13, "="&E4)

Giá trị trong ô F15 là tổng số lượng tất cả các loại điểm.

Bước 3. Tính cột Tỉ lệ (%)

- Cột Tỉ lệ (%) là cột tần suất không ghép nhóm của từng giá trị ở cột thứ nhất. 

- Giá trị trong ô F4 là số lượng điểm 0. Công thức tính tần suất của điểm 0 được viết ở ô là =F4*100/$F$15.

b) Tạo bảng Thống kê theo xếp loại (Bảng 3)

Bước 1. Tạo Bảng 3 và nhập giá trị cho ba cột đầu tiên.

Bước 2. Tính giá trị cho cột Số lượng.

Cột Số lượng là cột tần số có ghép nhóm theo từng nửa khoảng [Tính từ, Đến dưới), được tính bởi hàm COUNTIFS(range1, criteria1,...), trong đó:

• Ở cặp đối số thứ nhất: range1 là khối ô được kiểm đếm theo điều kiện criteria1.

• Các cặp còn lại viết tương tự.

Ô đầu tiên của cột Số lượng (ô L4) được tính theo công thức: 

=COUNTIFS($C$4: $C$13, ">="&J4, $C$4:
$C$13, "<"&K4)

Bước 3. Tính cột Tỉ lệ (%)

- Cột Tỉ lệ (%) là cột tần suất có ghép nhóm theo từng nửa khoảng [Tính từ, Đến dưới), được tính theo công thức tính tần suất. 

- Công thức ở ô đầu tiên là: =L4*100/$L$8.

Hình 1. Bảng dữ liệu và các bảng tần số, 
tần suất