Giáo án chuyên đề Tin học ứng dụng 12 cánh diều Bài 4: Biểu đồ trong Excel

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc độc lập và thực hiện Hoạt động 1 SGK tr.71 theo hướng dẫn.

Hãy thực hiện các yêu cầu sau:

1) Từ bảng số liệu tổng hợp cho ở Hình 2, hãy tạo biểu đồ quạt tròn hoặc biểu đồ cột.

2) Định dạng, mô tả lại một số thành phần của biểu đồ sao cho đẹp hoặc hợp lí hơn.

3) Thêm nhãn dữ liệu (Data Label) để dễ dàng hiểu thông tin từ biểu đồ.

Hãy đưa ra nhận xét ngắn gọn về dữ liệu đã được trực quan hoá bằng biểu đồ.

Hình 2. Số học sinh theo 
từng mức xếp loại

Hướng dẫn thực hiện:

a) Tạo biểu đồ quạt tròn hoặc biểu đồ cột

* Cách tạo các biểu đồ thông dụng khác cũng được thực hiện tương tự.

Bước 1. Chọn dữ liệu nguồn của biểu đồ. Theo yêu cầu đã nêu, cần chọn khối ô dữ liệu (gồm cả tên cột) của bảng số liệu tổng hợp đã cho như ở Hình 2.

Bước 2. Chọn dải lệnh Insert.

Bước 3. Trong nhóm lệnh Charts, chọn kiểu biểu đồ cần tạo. Biểu đồ sẽ xuất hiện trên trang tính và có thể di chuyển bằng chuột đến vị trí tuỳ ý. Theo yêu cầu, cần chọn kiểu biểu đồ quạt tròn (hoặc biểu đồ cột), tức là kiểu biểu đồ số (3) (hoặc số (1) ở Hình 1. Kết quả nhận được như ở Hình 3. 

b) Định dạng, mô tả lại một số thành phần của biểu đồ

c) Thêm nhãn dữ liệu cho biểu đồ

Có thể thêm hoặc bớt một thành phần của biểu đồ. 

+ Để xoá bớt một thành phần của biểu đồ, chọn nó rồi nhấn phím Delete. 

+ Để thêm một thành phần cho biểu đồ, ví dụ: thêm nhãn dữ liệu (Data Label), thực hiện như sau:

Bước 1. Chọn một đối tượng của biểu đồ cần bổ sung thành phần. Ví dụ, nháy chuột vào một hình quạt tròn (Hình 4a) để chọn tất cả hình quạt tròn.

Bước 2. Trên dải lệnh Design, chọn lệnh Add Chart Element. Một danh sách các thành phần xuất hiện, chọn thành phần cần thêm. Theo ví dụ, chọn Data Label rồi chọn Data Callout, khi đó các nhãn dữ liệu (ví dụ “Tốt 27%”) được thêm vào bên cạnh các thành phần dữ liệu như ở Hình 4a.

- GV trình bày phần Kiến thức cần biết. 

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hiện theo hướng dẫn để hoàn thành Hoạt động 1.

- GV quan sát và trợ giúp HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 2 HS thao tác yêu cầu a) và yêu cầu c) cho cả lớp quan sát.

- HS khác chú ý theo dõi, nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- Từ kết quả thực hành của HS, GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV chính xác hoá lại các nội dung kiến thức. 

- GV chuyển sang nội dung tiếp theo.

1. Thực hành tạo biểu đồ thông dụng từ bảng số liệu tổng hợp

a) Tạo biểu đồ quạt tròn hoặc biểu đồ cột

1.                                            b)

Hình 3. Kết quả tạo biểu đồ quạt tròn 
và biểu đồ cột

b) Định dạng, mô tả lại một số thành phần của biểu đồ

- Các kiểu biểu đồ có những thành phần giống và khác nhau. 

- Hình 3 minh hoạ các thành phần giống nhau:

• Tên biểu đồ (Chart Title).

• Các thành phần dữ liệu (Data).

• Chú giải (Legend) của biểu đồ, cụ thể là chú giải cho các thành phần dữ liệu.

- Mỗi thành phần của biểu đồ là một đối tượng đồ hoạ độc lập, kiểu hình ảnh hoặc hộp văn bản. Nếu chọn một đối tượng, các tuỳ chọn trên các dải lệnh Format và Home sẽ giúp mô tả hoặc định dạng lại đối tượng.

Hình 4. Kết quả định dạng một số thành phần của biểu đồ

- Hình 4 minh hoạ kết quả định dạng lại một số thành phần của biểu đồ. 

Ví dụ: 

• Trong hộp văn bản chứa tên biểu đồ, có thể thay đổi nội dung “Total” thành “Số học sinh theo từng mức xếp loại”. 

• Đặc biệt, nếu nháy chuột vào một thành phần dữ liệu (chẳng hạn, nháy chuột vào một cột hoặc một hình quạt của biểu đồ) thì tất cả các thành phần dữ liệu sẽ được chọn, nhưng nếu nháy chuột một lần nữa vào nó thì chỉ thành phần dữ liệu đó được chọn. 

Có thể định dạng lại toàn bộ hoặc từng thành phần dữ liệu (ví dụ, tất cả các cột của biểu đồ được đổi màu nhưng chỉ một hình quạt màu xám được đổi màu).

c) Thêm nhãn dữ liệu cho biểu đồ

Hình 4a. Biểu đồ sau khi được thêm 
nhãn dữ liệu

Nhận xét: Qua biểu đồ, đặc biệt là biểu đồ quạt tròn thấy rằng số học sinh đạt mức “Khá” có tỉ lệ cao nhất (37%), số học sinh đạt mức “Tốt” và mức “Đạt” có tỉ lệ tương đương nhau (27%), số học sinh “Chưa đạt” chiếm tỉ lệ nhỏ nhất (9%).

Kiến thức cần biết:

a) Tổng quan về các loại biểu đồ

- Các loại biểu đồ được chú thích số thứ tự ở Hình 1 là:

(1) Biểu đồ cột đứng hay thanh ngang (Column or Bar Chart).

(2) Biểu đồ đường gấp khúc (Line or Area Chart).

(3) Biểu đồ quạt tròn (Pie Chart).

(4) Biểu đồ tần số (Histogram) hay biểu đồ thống kê (Statistic Chart).

- Để chọn loại biểu đồ khác, chọn lệnh Recommended Charts để mở hộp thoại Insert Charts, trong đó có thẻ All Charts để chọn biểu đồ mong đợi.

b) Thao tác nhanh để thêm, bớt các thành phần biểu đồ

Sau khi chọn một đối tượng trên biểu đồ, cách nhanh hơn để thêm hoặc bớt các thành phần gắn với nó là nháy chuột vào dấu ở bên phải biểu đồ, danh sách các thành phần xuất hiện, tiến hành chọn hoặc bỏ chọn các thành phần theo mong đợi.

c) Thay đổi loại biểu đồ

Sau khi chọn biểu đồ cần đổi sang loại mới, chọn lệnh Change Chart Type từ dải lệnh Design. Một cửa sổ xuất hiện, hiển thị danh sách nhiều loại biểu đồ. Trong cửa sổ này, chọn loại biểu đồ mới rồi chọn OK.

Hình 5. Lệnh Change Chart Type 
để thay đổi loại biểu đồ

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc độc lập và thực hiện Hoạt động 2 SGK tr.74 theo hướng dẫn.

Hãy nhập dữ liệu về điểm kiểm tra một môn học cho một nhóm học sinh như bảng tính ở Hình 6a. Từ đó, hãy tạo biểu đồ tần số (biểu đồ Histogram) như Hình 6b để trực quan hoá dữ liệu tần số của biến “Điểm” (cột “Điểm” của bảng tính).”

……………………….

2. Thực hành tạo biểu đồ tần số

a) Tạo biểu đồ tần số

Hình 7. Biểu đồ tần số

b) Thiết lập độ rộng các ngăn chứa (Bin width)

Bước 1. Mở hộp thoại Format Axis.

Hình 8. Các lệnh mở hộp thoại Format Axis

………………………