Giáo án dạy thêm Tiếng Việt 5 cánh diều Bài 4: "Vua tàu thuỷ" Bạch Thái Bưởi, Từ đa nghĩa, Luyện tập tả người (Tả hoạt động, tính cách)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS trước khi vào bài ôn tập.

b. Cách tiến hành

- GV ổn định lớp học.

- GV cho HS thảo luận nhóm đôi, xem video “Vua tàu thủy” Bạch Thái Bưởi: Tấm gương doanh nhân yêu nước sáng ngời và trả lời câu hỏi: Em có suy nghĩ như thế nào về nhân vật này?

https://www.youtube.com/watch?v=76BFdS_fxlw

- GV mời 1 HS đại diện mỗi nhóm đưa ra đáp án. Các HS nhóm khác lắng nghe, bổ sung (nếu có).

- GV gợi ý, nhận xét, đánh giá và khích lệ HS: 

Bạch Thái Bưởi được mệnh danh là một huyền thoại trong giới doanh nhân Việt Nam. Ông là một vĩ nhân trong thương trường và đã góp phần làm nên những thành công lớn trong lịch sử kinh doanh, cũng như sự phát triển kinh tế đất nước. Không những vậy, ông còn là biểu tượng của sự kiên trì và thành công. Với một hành trình đầy khó khăn và nỗ lực, Bạch Thái Bưởi đã xây dựng một đế chế kinh doanh vững mạnh và là nguồn cảm hứng không ngừng cho giới trẻ. 

- GV giới thiệu nội dung bài ôn tập:

Chủ đề 4 – Ôn tập Bài 2:

+ Bài đọc: “Vua tàu thủy” Bạch Thái Bưởi. 

+ Luyện từ và câu: từ đa nghĩa.

+ Viết: Luyện tập tả người (Tả hoạt động, tính cách).

B. HOẠT ĐỘNG ÔN TẬP

Hoạt động 1: Luyện đọc – “Vua tàu thủy” Bạch Thái Bưởi.

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS luyện đọc bài “Vua tàu thủy” Bạch Thái Bưởi với giọng đọc chậm rãi, truyền cảm; biết nghỉ hơi ở chỗ có dấu câu, biết ngắt nghỉ hợp lí ở những câu dài; biết nhấn giọng ở những từ quan trọng. 

b. Cách tiến hành

- GV đọc mẫu lại một lần cho HS cảm nhận.

- GV nhấn mạnh lại cho HS cách đọc với giọng nhẹ nhàng, chậm rãi, nhiều cảm xúc.

- GV cho cả lớp làm việc theo nhóm đôi: 2 HS đọc lần lượt từng đoạn trong bài.

- GV gọi 2 HS lần lượt đứng dậy đọc toàn bài.

- GV gọi HS khác đứng dậy nhận xét bài đọc của bạn, - GV sửa lỗi cho HS, chuyển sang nội dung mới.

Hoạt động 2: Ôn tập kiến thức tiếng Việt

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nắm được kiến thức cơ bản về từ đa nghĩa.

b. Cách tiến hành

- GV cho HS thảo luận nhóm đôi, trả lời các câu hỏi:

Nêu khái niệm từ đa nghĩa? 

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá.

Hoạt động 3: Ôn tập phần viết

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nắm được cách viết đoạn văn tả hoạt động, tính cách trong bài văn tả người.

b. Cách tiến hành

- GV nêu câu hỏi: Nêu những lưu ý khi viết đoạn văn tả hoạt động, tính cách trong bài văn tả người? 

- GV mời 1 – 2 HS trả lời câu hỏi. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét, bổ sung kiến thức. 

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Hoạt động 1: Hoàn thành bài tập phần đọc

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS hoàn thành Phiếu học tập số 1 – trả lời được một số câu hỏi liên quan đến bài đọc “Vua tàu thủy” Bạch Thái Bưởi.

b. Cách tiến hành

- GV phát Phiếu học tập số 1 cho HS, yêu cầu HS chú ý quan sát và trả lời các câu hỏi.

- GV yêu cầu HS đọc và trả lời các câu hỏi ở phần luyện đọc.

- GV mời đại diện HS lần lượt trả lời các câu hỏi trong Phiếu bài tập số 1. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và chữa bài. 

Hoạt động 2: Hoàn thành bài tập phần Luyện từ và câu

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS hoàn thành Phiếu học tập số 1 – bài tập về từ đa nghĩa.

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS đọc và trả lời các câu hỏi tự luận vào phiếu học tập.

- GV mời đại diện HS lần lượt trả lời các câu hỏi trong Phiếu học tập số 1; các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá và chữa bài. 

Hoạt động 3: Hoàn thành bài tập phần Viết

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS hoàn thành Phiếu học tập số 1 – bài tập phần viết.

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS đọc đề bài và hoàn thành phần luyện viết vào phiếu học tập.

- GV mời đại diện 2 – 3 HS báo cáo kết quả bài làm của mình. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

……………..

- HS trật tự.

- HS thảo luận nhóm đôi và đưa ra đáp án.

- HS lắng nghe, bổ sung (nếu có).

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS luyện đọc theo nhóm đôi.

- HS đọc bài, các HS khác lắng nghe.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS thảo luận nhóm đôi.

- HS trả lời.

+ Khái niệm: Từ đa nghĩa là từ nhiều nghĩa, trong đó có một nghĩa gốc và một (hay một số) nghĩa chuyển. Các nghĩa của từ đa nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau. 

- HS chú ý lắng nghe.

- HS lắng nghe GV nêu câu hỏi.

- HS trả lời.

Những lưu ý khi viết đoạn văn tả hoạt động, tính cách trong bài văn tả người: 

+ Nên chọn miêu tả những chi tiết tiêu biểu về hoạt động, tính cách của người được tả. 

+ Cách sắp xếp các chi tiết thường thấy là theo trật tự trước – sau của các hoạt động (theo thời gian), nhưng người viết có thể sắp xếp theo ý của mình. 

+ Cần thể hiện tình cảm của bản thân đối với người được tả; nên sử dụng từ ngữ giàu hình ảnh, cách nói so sánh,… để miêu tả một cách sinh động. 

- HS chú ý lắng nghe.

- HS nhận Phiếu học tập số 1 và đọc thầm các nội dung bài tập (2 phút).

- HS hoàn thành phần trắc nghiệm (10 phút).

- HS xung phong báo cáo kết quả phần trắc nghiệm:

- HS lắng nghe, chữa bài. 

- HS hoàn thành phần luyện từ và câu (15 phút).

- HS xung phong báo cáo kết quả phần tự luận:

Bài 1: 

a) Từ “tay” được dùng với nghĩa chuyển bởi nghĩa từ “tay” ở đây là chỉ người vận động viên, người chơi thể thao. 

b) Từ “chân” được dùng với nghĩa gốc bởi nghĩa từ “chân” chỉ một bộ phận, ở đây là chân của trời. 

c) Từ “mũi” được dùng với nghĩa gốc bởi nghĩa từ “mũi” chỉ bộ phận của con người cụ thể ở đây là người chú hề. 

d) Từ “bụng” được dùng với nghĩa gốc bởi nghĩa từ “bụng” chỉ bộ phận của trống. 

Bài 2: 

a) – 2) 

b) – 3) 

c) – 4) 

d) – 1) 

- HS lắng nghe, chữa bài.

- HS hoàn thành phần luyện viết (30 phút).

- HS xung phong báo cáo kết quả.

Câu 1: 

Bố em làm kỹ sư cơ khí nên có rất nhiều công việc để làm. Lúc cả nhà đi nghỉ, bố nhẹ nhàng đến bên bàn học của em và cũng là bàn làm việc của bố. Bố bật đèn bàn học và nhẹ nhàng khởi động máy tính. Tiếng gõ máy tính vang lên lách cách nhưng nhẹ dần khi cả nhà đã đi ngủ. Bố nhíu mày suy nghĩ, em biết lúc đó chắc bố đang căng thẳng làm đầu bố thêm bạc. Khi xong việc, bố đứng lên vươn vai mấy cái và thu dọn đồ trên bàn để đi nghỉ. Chắc bố mệt lắm, nhưng sáng hôm sau bố vẫn là người dậy sớm nhất. Em lo cho bố quá! Ước gì em có thể giúp bố.

Bố là người sống kín đáo, tế nhị, không hề mất lòng ai. Mặc dù miệt mài với công việc nhưng bố luôn dành thời gian quan tâm tới gia đình. Em sẽ học tập ở bố đức kiên trì, bền bỉ. 

Câu 2: 

……………..