Giáo án sinh học 11 kết nối bài 10: Tuần hoàn ở động vật

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../...

BÀI 10. TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Trình bày được khái quát hệ vận chuyển trong cơ thể động vật và nêu được một số dạng hệ vận chuyển ở các nhóm động vật khác nhau.
• Dựa vào hình ảnh, sơ đồ, phân biệt được các dạng hệ tuần hoàn ở động vật, mô tả được cấu tạo và hoạt động của hệ mạch và quá trình vận chuyển máu trong hệ mạch.
• Trình bày được cấu tạo và hoạt động của tim, sự phù hợp giữa cấu tạo và chức năng của tim. Giải thích được khả năng tự phát nhịp gây nên tính tự động của tim.
• Mô tả được cấu tạo và hoạt động của hệ mạch, trao đổi chất giữa máu với các tế bào.
• Nêu được hoạt động của tim mạch được điều hòa bằng cơ chế thần kinh và thể dịch.
• Trình bày được vai trò của thể dục, thể thao đối với hệ tuần hoàn.
• Kể được các bệnh thường gặp ở hệ tuần hoàn và một số biện pháp phòng chống các bệnh tim mạch.
• Phân tích được tác hại của việc làm dụng rượu, bia đối với sức khỏe con người, đặc biệt là hệ tim mạch và đánh giá được ý nghĩa của việc xử phạt người sử dụng rượu, bia khi tham gia giao thông.

2. Năng lực

Năng lực chung

• Năng lực tự học – tự chủ: Thông qua các hoạt động tự đọc sách, tóm tắt được nội dung về trao đổi khí ở động vật; chủ động thu thập thông tin về tuần hoàn, tìm ra mối liên quan giữa cấu tạo và chức năng của tim và của mạch máu, chủ động thu thập thông tin bệnh thường gặp ở hệ tuần hoàn qua tài liệu, internet, hỏi cán bộ y tế.
• Năng lực hợp tác và giao tiếp: Thông qua trao đổi ý kiến, phân công công việc trong thảo luận nhóm về các nội dung tuần hoàn, gặp cán bộ y tế để tìm hiểu các bệnh thường gặp ở hệ tuần hoàn.
• Năng lực sử dụng ngôn ngữ: Thông qua viết báo cáo, trình bày kết quả thảo luận trong nhóm và trước lớp về các nội dung tuần hoàn.
• Năng lực vận dụng và sáng tạo: Vận dụng những kiến thức về tuần hoàn để đưa ra các biện pháp phòng tránh các bệnh tuần hoàn và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ tuần hoàn.

Năng lực riêng

• Năng lực nhận thức kiến thức sinh học: Trình bày được khái quát hệ vận chuyển trong cơ thể động vật và nêu được một số dạng hệ vận chuyển ở các nhóm động vật khác nhau; Trình bày được cấu tạo và hoạt động của tim, sự phù hợp giữa cấu tạo và chức năng của tim, giải thích được khả năng tự phát nhịp gây nên tính tự động của tim; Mô tả được cấu tạo và hoạt động của hệ mạch, trao đổi chất giữa máu với các tế bào.
• Năng lực tìm tòi và khám phá thế giới sống: Dựa vào hình ảnh, sơ đồ, phân biệt được các dạng hệ tuần hoàn ở động vật, mô tả được cấu tạo và hoạt động của hệ mạch và quá trình vận chuyển máu trong hệ mạch; Nêu được hoạt động của tim mạch được điều hòa bằng cơ chế thần kinh và thể dịch.
• Năng lực vận dụng kiến thức sinh học vào thực tiễn: Trình bày được vai trò của thể dục, thể thao đối với hệ tuần hoàn; Kể tên được các bệnh thường gặp ở hệ tuần hoàn và một số biện pháp phòng chống các bệnh tim mạch; Phân tích được tác hại của việc lạm dụng rượu, bia đối với sức khỏe con người, đặc biệt là hệ tim mạch và đánh giá được ý nghĩa của việc xử phạt người sử dụng rượu, bia khi tham gia giao thông.

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ: Chủ động trong học tập, hứng thú tìm hiểu những nội dung liên quan đến hệ tuần hoàn.
• Trung thực và trách nhiệm: Thực hiện đúng các nhiệm vụ được phân công (trong thảo luận nhóm, tìm hiểu bệnh phổ biến ở hệ tuần hoàn), có ý thức báo cáo đúng kết quả đã làm, có thái độ và hành động phù hợp trong phòng chống lạm dụng rượu, bia.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC
2. Đối với giáo viên

• Giáo án, SHS, SGV, SBT sinh học 11, máy tính, máy chiếu.
• Tranh ảnh hoặc tập tin (file) về các cấu tạo và hoạt động của hệ tuần hoàn của các nhóm động vật khác nhau.
• Mẫu vật thật hoặc mô hình về hệ tuần hoàn, tim, mạch máu của động vật… (nếu có).

2. Đối với học sinh

• SHS sinh học 11 kết nối tri thức.
• Tranh ảnh, tư liệu có liên quan đến nội dung bài học và dụng cụ học tập.
• TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
2. Mục tiêu: Đưa ra các nội dung thú vị gần gũi với thực tế để khơi gợi hứng thú học tập.
3. Nội dung: HS trả lời câu hỏi phần mở đầu.
4. Sản phẩm: Đáp án cho câu hỏi mở đầu.
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

• GV đưa ra câu hỏi mở đầu cho HS: Mạch máu bị hẹp hoặc tắc do xơ vữa có thể gây hậu quả gì đối với cơ thể?

https://www.youtube.com/watch?v=cFw2BReTe7I

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

• HS trả lời câu hỏi mở đầu.

Bước 3: Báo cáo thảo luận:

• Các HS xung phong phát biểu trả lời.

Bước 4: Kết luận và nhận xét:

Đáp án:

• Xơ vữa động mạch vành (đến tim): Đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, dẫn tới suy tim nếu không được điều trị.
• Xơ vữa động mạch cảnh (đến não): thiếu máu, đột quỵ hoặc tê tay, tê chân; nói lắp hoặc nói khó; mất thị lực tạm thời ở mắt hoặc mụp mí.
• Động mạch ngoại vi (đến cánh tay và chân): giảm huyết áp; tê, đau ở các chi; đột quỵ hoặc đau tim; trường hợp nghiêm trọng có thể xảy ra hoại tử, phải cắt cụt chi.
• Động mạch thận (đến thận): tăng huyết áp, chán ăn, phù tay chân, tiểu ít…
• GV nhận xét, đánh giá và dẫn vào bài: “Vì sao bệnh xảy ra ở hệ tuần hoàn lại gây ảnh hưởng đến các cơ quan, hệ cơ quan khác (ví dụ như não, tay chân…)? Phải làm gì để tim, mạch khỏe mạnh và hoạt động hiệu quả? Để trả lời các câu hỏi này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu bài 10. Tuần hoàn ở động vật.”

1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Tìm hiểu về khái quát hệ tuần hoàn

1. Mục tiêu: Trình bày được khái quát hệ vận chuyển trong cơ thể động vật.
2. Nội dung: HS làm việc độc lập, đọc mục I SGK trang 61, quan sát hình và trả lời câu hỏi.
3. Sản phẩm: Đáp án câu hỏi về hệ tuần hoàn.
4. Tổ chức thực hiện: