Giáo án ôn tập Ngữ văn 6 Kết nối tri thức bài 5: Văn bản "Hang én"

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

NV1: Tìm hiểu chung về VB

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành các nhóm, cho HS đọc thầm lại văn bản và đặt câu hỏi:

+ Tác giả của văn bản “Hang Én” là ai?

+ Văn bản thuộc thể loại gì? Bố cục chia làm mấy phần, đó là những phần nào?

+ PTBĐ của văn bản là gì?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm thảo luận để trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời đại diện các nhóm trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

NV2: Nhắc lại kiến thức trọng tâm

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành các nhóm, chuyển giao nhiệm vụ:

+ Nhóm 1: Cho biết hành trình đến hang Én như thế nào.

+ Nhóm 2: Tìm ra các chi tiết thể hiện vẻ đẹp bên trong hang Én.

+ Nhóm 3: Tìm các chi tiết nói về sự hòa mình của con người với thiên nhiên.

+ Nhóm 4: Nêu những nét chính về nội dung, nghệ thuật của VB.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm thảo luận, thực hiện hiện vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV gọi đại diện các nhóm báo cáo kết quả, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. TÌM HIỂU CHUNG VỀ VB

1. Thông tin về văn bản

- Trích dẫn văn bản viết giới thiệu về hang Én trên trang thông tin điện tử Sở Du lịch Quảng Bình; truy cập: 14/10/2020.

- Tác giả: Hà My.

2. Đọc, kể tóm tắt

- Thể loại: Kí.

- Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm.

- Bố cục: 2 phần chính:

+ Phần 1: Từ đầu... lòng hang chính: Hành trình đi đến hang Én.

+ Phần 2: Còn lại: Khám phá vẻ đẹp bên trong hang Én:

§  Tiếp... trần hang cao vài trăm mét: Kích thước của hang Én.

§  Tiếp... đôi cánh ấy sẽ lành hẳn: Những con chim én trong hang Én.

§  Tiếp... tạo tác của tự nhiên: vẻ đẹp thiên nhiên ở sau hang Én.

§  Tiếp... tiếng phân chim rơi lộp độp trên mái lều: Hang Én khi trời tối.

Tiếp... hết: Hang Én vào sáng hôm sau.

II. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

1. Hành trình đến hang Én

- Đến được hang Én là một thách thức, đòi hỏi con người có nghị lực, sự quyết tâm, kiên trì và khát vọng chinh phục.

- Cách duy nhất để đến được hang Én: Chỉ có cách đi bộ  có thời gian để khám phá và hòa mình vào thiên nhiên:

+ Thách thức, nguy hiểm

+ Vẻ đẹp

2. Vẻ đẹp bên trong hang Én

a. Kích thước

- Số đo: rộng nhất là 110m², cao nhất là 120m, sông ở hang chính len lỏi qua hang ngầm khoảng 4 km  rất cao, rộng, dài  Con người trở nên nhỏ bé trước thiên nhiên rộng lớn

b. Vẻ đẹp trong hang Én

- Sự kiến tạo của tự nhiên:

+ Trần hang đẹp như mái vòm của một thánh đường;

+ “Bờ sông cát mịn, nước mát lạnh, trong veo, đáy toàn sỏi đá đã bào nhẵn tạo thành một bãi tắm thiên nhiên hoàn hảo”.

+ Dải hóa thạch sò, ốc, san hô; nhũ đá, măng đá, ngọc động

 tuyệt đẹp, trăm triệu năm bào mòn hay bồi đắp mới nên

 Những vật vô tri nhưng đều có sự sống, sinh thành, biến hóa qua chiều dài của lịch sử địa chất.

 Chiều sâu của lịch sử, cội nguồn của sự sống trên hành tinh.

- Sinh vật tự nhiên sống trong hang Én: chim én

- Khung cảnh trong hang Én thay đổi theo thời gian:

+ Tối:

§  Bóng tối trùm trong hang, khoảng trời trên cửa hang vẫn sáng rất lâu.

§  Đàn én bay về hang; tứ bề tiếng chim líu ríu, chíu chít, tiếng phân chim rơi lộp độp trên mái lều.

§  Tiếng nước chảy âm âm.

+ Sáng:

§  Năm giờ: luồng nắng ban mai rực rỡ  sáng bừng cả lòng hang, tương bật điện  từ tối sang sáng, con người chưa kịp thích nghi.

§  Khói mơ lãng đãng trên mặt nước do nắng và hơi nước mỏng cộng lại  vẻ đẹp thơ mộng, bình yên, trong trẻo của buổi sáng. Cách dùng từ đảo ngữ: không phải “khói mơ lãng đãng” mà là “lãng đãng khói mơ”.

§  Không khí mát lành, tinh khiết.

c. Sự hòa mình của con người với tự nhiên

- Cách con người tương tác với tự nhiên:

+ Cách gọi hang Én: cái tổ được Mẹ Thiên Nhiên ban tặng. “Cái tổ”  gợi cảm giác nguyên thủy, ấm áp, gần gũi. “Mẹ Thiên Nhiên”: gọi thiên nhiên là “Mẹ”, viết hoa các tiếng  thái độ ngưỡng vọng, biết ơn, trân trọng sự dồi dào, phong phú, vẻ đẹp của thiên nhiên.

+ Thời xa xưa, tộc người A-rem đã sống trong hang Én, có bàn chân mỏng, ngón dẹt – dấu tích của bao thế hệ leo vách đá  con người sống giữa thiên nhiên, hòa hợp và thích ứng với thiên nhiên.

+ Tộc người A-rem khi ra ngoài sinh sống: vẫn giữ lễ hội “ăn én”.

+ Cư xử với đàn bướm: thái độ yêu thích, bước đi cùng đàn bướm, ngắm cánh hồ điệp monh manh  thái độ trân trọng, nâng niu vẻ đẹp mong manh.

+ Cư xử với chim én: đặt lên vai, cho ăn trong lòng bàn tay  sự gần gũi, thân thiện;

+ Sống trong hang:

§  Ngồi bệt trên cát, chân trần  trực tiêp tiếp xúc với thiên nhiên, không cần vật bảo hộ, ngăn, kê, lót.

§  Tối: Ngắm sông, ngắm trời.

§  Sáng: ngoài người ra khỏi lều

 Tâm trạng, thái độ: yêu thích, cảm phục, ngưỡng vọng, kết giao với tự nhiên, cảm thấy được sống an nhiên trong cái “tổ” của “Mẹ Thiên Nhiên”.

III. TỔNG KẾT

1. Nghệ thuật

- Sử dụng các từ ngữ giàu hình ảnh, cảm xúc  tăng khả năng liên tưởng, tưởng tượng và khơi lên tình cảm trong lòng người đọc.

- Lối kể tuyến tính phù hợp với thể kí giúp câu chuyện trở nên gần gũi, sống động, chân thực với người đọc

2. Nội dung

VB cho thấy vẻ đẹp hoang dã, nguyên sơ của hang Én và thái độ của con người trước vẻ đẹp của tự nhiên.

Đọc lại văn bản Hang Én (từ Lòng hang Én phía trước, nơi rộng nhất khoảng 110m² đến trần hang cao hàng trăm mét) trong SGK (tr. 116) và trả lời các câu hỏi:

1. Nêu các chi tiết miêu tả lòng hang Én.

2. Các từ ngữ thánh đường, giếng trời, khí trời, ánh sáng, bờ sông, cát mịn, bãi tắm làm cho hang Én giống như không gian sống lí tưởng của con người. Đoạn văn này có mối liên hệ như thế nào với ý “Hang Én giống như cái tổ khổng lồ và an toàn mà Mẹ Thiên Nhiên ban tặng cho con người” ở đoạn văn trước đó.

3. Vì sao có thể nói chi tiết về người A-rem đã làm tăng vẻ hoang sơ của hang Én?

4. So sánh Hang Én với Cô Tô để thấy sự khác biệt trong hứng thú khám phá của tác giả.

5. Cho biết công dụng của dấu ngoặc kép trong câu văn sau:

Giờ họ đã rời ra ngoài sống thành bản nhưng vẫn còn giữ lễ hội “ăn én”.