Giáo án và PPT Toán 8 cánh diều Bài 2: Mặt phẳng toạ độ. Đồ thị của hàm số

CHƯƠNG III. HÀM SỐ VÀ ĐỒ THỊ

BÀI 2. MẶT PHẲNG TỌA ĐỘ. ĐỒ THỊ CỦA HÀM SỐ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Cho các điểm M(2; 3); N(-2;3), P(2; -3), Q(-2; -3).Cặp điểm nào tao thành đoạn thẳng song song với trục hoành x'x?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Mặt phẳng toạ độ

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Trục Ox, Oy gọi là?

  Sản phẩm dự kiến:

HĐ1

Hai đường thẳng màu đỏ trong Hình 2 được biểu diễn bởi hai trục trên mặt phẳng ở Hình 3.

Khi đó, hai trục trong Hình 3 vuông góc với nhau.

Định nghĩa

Trên mặt phẳng, ta vẽ hai trục số vuông góc với nhau và cắt nhau tại gốc của mỗi trục. Khi đó ta có hệ trục tọa độ . 

Trục gọi là trục tọa độ. gọi là trục hoành, gọi là trục tung. gọi là gốc tọa độ.

Mặt phẳng có hệ trục tọa độ gọi là mặt phẳng tọa độ .

Lưu ý

Hai trục tọa độ chia mặt phẳng thành bốn góc: góc phần tư thứ I, góc phần tư thứ II, góc phần tư thứ III, góc phần tư thứ IV theo thứ tự ngược chiều kim đồng hồ.

Chú ý: Các đơn vị độ dài trên hai trục tọa độ được chọn bằng nhau (nếu không có lưu ý gì thêm).

Ví dụ 1: (SGK – tr.61)

Hướng dẫn giải (SGK – tr.61)

Hoạt động 2. Toạ độ của một điểm trong mặt phẳng toạ độ

GV đưa ra câu hỏi:  Em hãy xác định tung độ và hoành độ?

Sản phẩm dự kiến:

HĐ2

a) Hình chiếu của điểm trên trục hoành là điểm trên trục .

b) Hình chiếu của điểm trên trục hoành là điểm trên trục .

Chú ý: Cặp Cặp số gọi là tọa độ điểm trong mặt phẳng tọa độ.

Định nghĩa

Cho điểm trong mặt phẳng tọa độ

Giả sử hình chiếu của điểm lên trục hoành là điểm trên trục số , hình chiếu của điểm lên trục tung là điểm trên trục .

Cặp số gọi là tọa độ của điểm , là hoành độ và là tung độ của điểm

Điểm có tọa độ được kí hiệu .

Chú ý

Trong mặt phẳng tọa độ , mỗi điểm xác định một cặp số . Ngược lại, mỗi cặp số xác định một điểm .

Ví dụ 2: (SGK – tr.62).

Hướng dẫn giải (SGK – tr.62)

Nhận xét

+ Điểm nằm trên trục hoành có tung độ bằng 0.

+ Điểm nằm treent rục tung có hoành độ bằng 0.

Ví dụ 3: (SGK – tr.62).

Hướng dẫn giải (SGK – tr.62).

Luyện tập 1

Cách xác định các điểm trong mặt phẳng tọa độ là:

• Xác định điểm

Qua điểm trên trục , ta kẻ đường thẳng vuông góc với trục .

Qua điểm trên trục , ta kẻ đường thẳng vuông góc với trục .

Hai đường thẳng trên cắt nhau tại điểm .

• Xác định điểm :

Qua điểm trên trục , ta kẻ đường thẳng vuông góc với trục

Qua điểm trên trục , ta kẻ đường thẳng vuông góc với trục .

Hai đường thẳng trên cắt nhau tại điểm .

• Xác định điểm

Qua điểm trên trục , ta kẻ đường thẳng vuông góc với trục .

Đường thẳng thẳng này cắt trục tại điểm

• Cách xác định điểm

Qua điểm trên trục , ta kẻ đường thẳng vuông góc với trục .

Đường thẳng thẳng này cắt trục tại điểm

• Xác định điểm :

Qua điểm trên trục , ta kẻ đường thẳng vuông góc với trục .

Qua điểm trên trục , ta kẻ đường thẳng vuông góc với trục

Hai đường thẳng trên cắt nhau tại điểm

…………….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Điểm nào dưới đây có tọa độ (-2;2)?

A. A

B. H

C. F

D. G

Câu 2: Trên mặt phẳng tọa độ, các điểm có hoành độ bằng 0 là:

A. Nằm trên trục hoành

B. Nằm trên trục tung

C. Điểm A(0;3)

D. Gốc tọa độ

Câu 3: Trên mặt phẳng tọa độ, các điểm có tung độ bằng 0 là:

A. Nằm trên trục hoành

B. Nằm trên trục tung

C. Điểm A(1;0)

D. Gốc tọa độ

Câu 4: Trong các điểm có bao nhiêu điểm thuộc góc phần tư thứ hai?

A. 0

B. 1

C. 4

D. 2

Câu 5: Trong các điểm M(1;-3); N(1;2); P(3;-3); Q(-2;-1); H(-1;-3) có bao nhiêu điểm thuộc góc phần tư thứ hai?

A. 0

B. 1

C. 4

D. 2

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Trên mặt phẳng tọa độ Oxy, vẽ các điểm A(3;1);B(-2;1);C(3;4) và D(-2;4). Tứ giác ABCD là hình gì?

Câu 2:  Trên mặt phẳng tọa độ Oxy, vẽ các điểm A(-2;1);B(-6;1);C(-6;6) và D(-2;6). Tứ giác ABCD là hình gì?