Giáo án và PPT Toán 8 cánh diều Bài 1: Thu thập và phân loại dữ liệu

BÀI 1. THU THẬP VÀ PHÂN LOẠI DỮ LIỆU (3 tiết)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt câu hỏi yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Ở lớp 6 và lớp 7, chúng ta đã làm quen với tiến trình thống kê, trong đó có thu thập và phân loại dữ liệu.

Làm thế nào để thu thập và phân loại dữ liệu?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Thu thập dữ liệu

- GV triển khai HĐ1 và cho HS thảo luận và trả lời câu hỏi: Theo em, các bạn có thể thu thập thông tin số lượng huy chương đạt được của Đoàn thể thao Việt Nam tại SEA Games 30 bằng cách nào?

- GV chiếu Ví dụ 1 SGK trang 3 yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi: Lớp trưởng lớp 8C muốn thu thập thông tin về các môn thể thao được ưa thích của các bạn trong lớp. Theo em, bạn lớp trưởng có thể thu thập những thông tin đó bằng cách nào?

- Yêu cầu HS làm luyện tập 1: Một cửa hàng bán kem muốn tìm hiểu về các loại kem yêu thích của 40 khách hàng trong sáng Chủ nhật. Theo em, cửa hàng có thể thu nhập những thông tin đó bằng cách nào?

Sản phẩm dự kiến:

HĐ1

- Các bạn HS lớp 8A có thể thu thập thông tin về số lượng huy chương đạt được của Đoàn thể thao Việt Nam tại SEA Games 30 từ trang web https://baogiaothong.vn/, kết quả thu được như sau:

+ Các loại huy chương: Huy chương Vàng, huy chương Bạc, huy chương Đồng;

+ Số lượng huy chương mỗi loại đó lần lượt là:

+ Tổng số huy chương:

Ghi nhớ: Các cách thu thập dữ liệu

Có nhiều cách để thu thập dữ liệu, chẳng hạn: quan sát, lập phiếu điều tra (phiếu hỏi), tiến hành phỏng vấn,… hoặc thu thập từ những nguồn có sẵn như sách, bác, trang web, các phương tiện thông tin đại chúng.

Ví dụ 1: (SGK – tr.3)

Hướng dẫn giải (SGK – tr.4)

Luyện tập 1

Gợi ý: Có thể thực hiện bằng phương án lập phiếu điều tra (phiếu hỏi).

+ Ghi tên các loại kem vào phiếu cùng với ghi chú nhắc khách hàng đánh dấu các loại kem yêu thích vào phiếu.

+ In ra 40 phiếu và phát cho 40 khách hàng để khách hàng đánh dấu và thu lại 40 phiếu đã được đánh giá đó.

Hoạt động 2. Phân loại và tổ chức dữ liệu

- Hs đọc HĐ2 SGK trang 4 và cho biết ở HĐ2 cho em biết điều gì?

- GV đưa ra câu hỏi: Thế nào là phân loại dữ liệu? Phân loại dữ liệu dựa trên những tiêu chí nào? Thế nào là dữ liệu định lượng? Thế nào là dữ liệu định tính?

- HS thực hiện tìm hiểu Ví dụ 2 theo hướng dẫn của SGK.

- GV chia lớp thành 2 đội, chơi trò chơi “Nhà sinh vật học” để thực hiện Luyện tập 2.

- GV đặt câu hỏi: Việc phân loại dữ liệu thống kê phụ thuộc vào đâu?

Sản phẩm dự kiến:

HĐ2

- Dữ liệu là số liệu: 11;14;14;5;6;13

- Dữ liệu không phải là số liệu: Đồng bằng sông Hồng, Trung du và Miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long.

Trong các dữ liệu thống kê thu thập được:

- Có những dữ liệu thống kê là số (số liệu), những dữ liệu này còn gọi là dữ liệu định lượng.

- Có những dữ liệu thống kê không phải là số, những dữ liệu này còn được gọi là dữ liệu định tính.

Ghi nhớ: Phân loại dữ liệu.

Việc sắp xếp thông tin theo những tiêu chí nhất định gọi là Phân loại dữ liệu.

- Dựa trên tiêu chí định tính và định lượng, ta có thể phân loại các dữ liệu thành hai loại:

+ Dữ liệu định lượng được biểu diễn bằng số thực;

+ Dữ liệu định tính được biểu diễn bằng từ, chữ cái, kí hiệu,….

Ví dụ 2: (SGK – tr.5)

Hướng dẫn giải (SGK – tr.5)

Luyện tập 2

- Cá: Cá rô đồng, cá chép, cá thu.

- Lưỡng cư: ếch, nhái, cóc.

- Bò sát: rắn hổ mang, thằn lằn, cá sấu.

- Chim: gà Đông Tảo, chim bồ câu, chim ưng.

- Động vật có vú: trâu, mèo, sư tử.

Nhận xét

Việc phân loại dữ liệu thống kê phụ thuộc vào những tiêu chí đưa ra, hay nói cách khác, phụ thuộc vào mục đích phân loại.

…..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Cho bảng thống kê về mức độ ảnh hưởng (đơn vị %) của các yếu tố đến chiều cao của trẻ:

Bạn Nam muốn chiều cao phát triển tốt nên quan tâm đến chế độ nào nhất?

A. Chế độ thể dục thể thao;

B. Chế độ ngủ nghỉ;

C. Gen di truyền từ bố mẹ;

D. Chế độ ăn uống.

Câu 2: Trong cuộc khảo sát tìm hiểu về cách học để luyện thêm về môn tiếng anh của học sinh lớp 7A được kết quả như sau:

Có 20 học sinh học qua đọc, viết, làm bài tập trong sách bài tập;

Có 10 học sinh trong lớp học qua nghe đài, tivi;

Có 7 học sinh trong lớp học bằng cách luyện đề thi;

Có 5 học sinh học qua giao tiếp với người nước ngoài.

Khẳng định nào sau đây là đúng? 

A. Kết quả trên là thu thập không có số liệu.

B. Kết quả trên là thu thập không phải là số.     

C. Kết quả trên gồm cả dữ liệu là số liệu và dữ liệu không phải là số.

D. Kết quả trên là dữ liệu phần trăm không phải dữ liệu là số.

Câu 3: Tên các tỉnh, thành phố của Việt Nam: Yên Bái, Đắk Lắk, Băng Cốc, Hà Nội. Trong các dữ liệu trên, dữ liệu chưa hợp lí là:

A. Yên Bái;         

B. Đắk Lắk;                 

C. Băng Cốc;                         

D. Hà Nội.

Câu 4: Dữ liệu nào sau đây là số liệu? 

A. Các tuyến xe bus ở Hà nội: 28, 26, 60A,...

B. Vật nuôi bạn yêu thích: chó, mèo, chim,...

C. Các môn học : Toán, Ngữ văn, Lịch sử,...

D. Giá tiền của các loại bút trong hiệu sách là: 2.000 đồng, 5.000 đồng, 10.000 đồng,...

Câu 5: Trong các dữ liệu sau, dữ liệu nào là dữ liệu định tính? 

A. Số huy chương vàng mà các vận động viên đã đạt được; 

B. Danh sách các vận động viên tham dự Olympic Tokyo 2020: Nguyễn Huy Hoàng, Nguyễn Thị Ánh Viên,...;

C. Số học sinh nữ của các tổ trong lớp 7A;

D. Năm sinh của các thành viên trong gia đình em.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Để đánh giá khả năng học Toán của học sinh lớp 7C, giáo viên bộ môn đã cho một nhóm học sinh làm bài kiểm tra và thống kê kết quả trong bảng sau:

Dữ liệu trên có đại diện cho khả năng học Toán của học sinh lớp 7C hay không?

Câu 2: Một công ty kinh doanh vật liệu xây dựng có bốn kho hàng, mỗi kho hàng có 50 tấn hàng. Kế toán của công ty lập biểu đồ Hình 2 biểu diễn số lượng vật liệu đã xuất bán và số lượng vật liệu còn tồn lại trong mỗi kho sau tuần lễ kinh doanh đầu tiên.

Kế toán đã ghi nhầm số liệu của một kho trong biểu đồ kép ở Hình 2. Theo em, kế toán đã ghi nhầm số liệu của kho nào?