Giáo án ôn tập Ngữ văn 6 Chân trời sáng tạo bài 7: Văn bản "Những cánh buồm"

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

NV1:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, nêu lại những nét chính về tác giả, tác phẩm.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

NV2:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành 3 nhóm, yêu cầu các nhóm thảo luận:

+ Nhóm 1: Cảnh hai cha con đi dạo trên biển.

+ Nhóm 2: Cuộc trò chuyện giữa hai cha con.

+ Nhóm 3: Ước mơ của hai cha con.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm thực hiện nhiệm vụ. GV hỗ trợ khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời đại diện các nhóm báo cáo kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

NV3:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, tổng kết về nội dung và nghệ thuật của bài thơ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

1. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Hoàng Trung Thông (1925 –1993), quê quán: Nghệ An.

- Thơ của ông giản dị, cô động, chứa cảm xúc trong sáng.

2. Tác phẩm

- Sáng tác: 1963.

- Bài thơ được rút từ tập thơ cùng tên.

- Thể loại: thơ tự do

- Phương thức biểu đạt: Tự sự , miêu tả, biểu cảm.

- Bố cục:

+ P1: từ đầu  vui phơi phới: Cảnh hai cha con đi dạo trên biển.

+ P2: tiếp theo đến “để con đi”: cuộc trò chuyện giữa hai cha con.

+ P3: còn lại: Ước của của con gợi ước mơ của cha khi còn nhỏ.

II. Kiến thức trọng tâm

1. Cảnh hai cha con đi dạo trên biển

- Không gian: khoáng đạt, rực rỡ, sắc màu của biển xanh và mặt trời chiếu rọi.

- Bóng cha và bóng con in trên nền cát mịn.

 Nghệ thuật đối lập:

Bóng cha>< bóng con

Dài >< tròn

Lênh khênh >< chắc nịch

 cái già nua vì thời gian của thế hệ cha anh như đối lập với cái vững chãi, tự tin của cả thế hệ con cháu. Cha dắt con đi hay chính quá khứ dìu bước cho hiện tại, lớp trước nâng bước cho lớp sau.

 Nhận xét: con người hòa nhập, chan hòa với thiên nhiên.

2. Cuộc trò chuyện giữa hai cha con

- Ước mơ của đứa con:

+ Nhìn thấy nhà, cây cối, con người ở phía trước.

+ Được khám phá những bí mật, thần bí của biển cả bao la.

 Đứa con khao khát được hiểu biết mọi thứ trên đời.

- Người cha nhẹ nhàng giải thích cho đứa con những thắc mắc.

 Tình cảm cha con gắn bó, thân thiết.

- Nghệ thuật: ẩn dụ, điệp từ, điệp ngữ.

3. Ước mơ của con gợi ước mơ của cha khi còn nhỏ

- Người cha đã gặp lại những ước mơ, hoài bão của mình trong chính ước mơ của đứa con hôm nay.

 những khát vọng đẹp của con người về khám phá thiên nhiên rộng lớn.

III. Tổng kết

1. Nội dung – Ý nghĩa

- Lời thơ nhẹ nhàng, thuật lại cuộc trò chuyện giữa hai cha con trước biển cả bao la. Qua đó, ca ngợi ước mơ khám phá cuộc sống của trẻ thơ  và thể hiện tình cảm cha con sâu sắc, người cha đã dìu dắt và giúp con khám phá cuộc sống.

2. Nghệ thuật

- Hình ảnh thơ độc đáo, từ ngữ chắt lọc, tái hiện, lời thơ giản dị, tác giả đã khéo léo xây dựng ngôn ngữ đối thoại mang tính thẩm mĩ cao.

- Nhịp thơ trầm lắng, bay bổng, thể hiện được tình cảm ca con thiết tha, sâu lắng.

Khoanh vào đáp án đúng:

Câu 1. Bài thơ Những cánh buồm được viết theo thể thơ nào?

Câu 2. Nghệ thuật nào được sử dụng trong câu Ánh nắng chảy đầy vai?

Câu 3. Qua cuộc trò chuyện của hai cha con, ta thấy được điều gì?

A. Thấy tình cảm cũng như khát vọng của hai cha con.

B. Thấy tình yêu thương gia đình và thiên nhiên của hai cha con.

C. Thấy được ước vọng muốn đi thuyền của người con.

D. Thấy được ước vọng mong con trưởng thành của người cha.

Câu 4. Từ chảy trong câu Ánh nắng chảy đầy vai được hiểu theo nghĩa nào?

Câu 5. Dấu hai chấm trong chuỗi câu sau có tác dụng gì?

Con lại trỏ cánh buồm nói khẽ:

“Cha mượn cho con cánh buồm trắng nhé, để con đi…”

A. Báo hiệu một sự liệt kê.

B. Báo hiệu bộ phận đứng sau giải thích cho bộ phận trước.

C. Để dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật.

Câu 6. Dấu ngoặc kép trong chuỗi câu sau có tác dụng gì?

Cha mỉm cười xoa đầu con nhỏ:

“Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa,

Sẽ có cây, có cửa, có nhà,

Nhưng nơi đó cha chưa hề đi đến.”

A. Đánh dấu từ được dùng với ý nghĩa đặc biệt.

B. Đánh dấu ý nghĩ của nhân vật.

C. Đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật.

Câu 7. Đâu là câu hỏi của đứa con dành cho người cha của mình?

1

2

3

4

5

6

7

A

A

A

A

C

C

B

Chọn những đáp án đúng:

1. Hãy sắp xếp các câu theo thứ tự hợp lí để thuật lại cuộc trò chuyện của hai cha con.

a. Từ đó, trong lòng con dấy lên ước mơ muốn được cánh buồm trắng để đi tới những chân trời xa.

b. Hai cha con đang cùng nghĩ và nói về ước mơ của mình.

c. Trước hết, về biển cả bao la, cha mở ra trước mắt con chân trời mới theo những cánh buồm.

2. Em hãy sắp xếp lại các câu theo trình tự hợp lí để thể hiện nội dung của bài thơ:

a. Đứng trước biển, con thấy những cánh buồm kiêu hãnh ngoài biển khơi, con muốn có một cánh buồm trắng, sẽ đi thật xa để khám phá nơi chân trời tít tắp.

b. Đó cũng chính là ước mơ thuở bé của người cha.

c. Bài thơ viết về ước mơ của cha và con.

3. Khung cảnh thiên nhiên và con người được khắc họa qua những hình ảnh nào? Em hãy sắp xếp các câu theo thứ tự thích hợp nhất để thể hiện nội dung đó?

a. Hai cha con sánh bước bên nhau trên bãi cát.

b. Hình ảnh đối sánh đẹp đẽ, đáng yêu, vừa khắc họa được sự khác biệt của hai thế hệ cha – con, vừa khẳng định cả hai đang cùng hướng về một ước muốn chung, cùng tồn tại song song trong tiếng gọi của đại dương buổi sớm mai.

c. Bóng dáng của hai cha con nổi bật trên nền thiên nhiên biển cả, kì diệu thay sự nhỏ bé của con người lại lấn lướt cả khung cảnh thiên nhiên bao la sóng nước.

d. Người cha bỗng trở nên già dặn hơn, tuổi đời như trải dài trong ước mơ vô tận biển khơi, kéo dài ra với cái bóng lênh khênh đổ nghiêng trên bãi cát.

e. Khung cảnh thiên nhiên và con người trên bãi biển trong buổi bình minh được khắc họa thật đẹp, thật ấn tượng.

f. Không gian thoáng đãng , rực rỡ, long lanh màu hạnh phúc như mở ra, mời gọi con người.

g. Người con bé bỏng nhưng tràn đầy năng lượng của tương lai mới ở phía trước.

4. Những câu thơ nào cho thấy suy nghĩ, mong ước của con?

A. “Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa,

Sẽ có cây, có cửa, có nhà”

B. “Cha ơi, sao xa kia chỉ thấy nước thấy trời,

Không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người ở đó?”

C. “Cha mượn cho con cánh buồm trắng nhé,

Để con đi...”

5. Thể thơ tự do có ý nghĩa như thế nào đối với việc biểu đạt cảm xúc của nhà thơ?

A. Thể hiện được cả những cảm xúc sâu lắng bên trong và cả những âm vang cuộc sống bên ngoài.

B. Thể hiện được ước mơ, khát vọng của người con.

C. Thể hiện được mong ước của người cha.

D. Thể hiện được hoàn cảnh đứng trước biển của cha và con.

6. Tại sao “cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con”?

A. Bởi thời thơ bé cha đã từng ước mơ như thế.

B. Bởi thời thơ bé chưa bao giờ cha có ước mơ như thế.

C. Bởi thời thơ bé, cha cũng từng có ước mơ hồn nhiên, đẹp đẽ như con bây giờ. Khi con thể hiện ước mơ đi tới những chân trời xa, trong cha chợt thức dậy ước mơ thuở bé của mình.

D. Bởi thời thơ bé của cha khó khăn, vất vả.

7. Mong ước của con gợi cho cha nhớ đến điều gì?

A. Ước mơ của con đã gợi cha nhớ về quá khứ khó khăn.

B. Ước mơ của con đã gợi cha nhớ về thời chiến tranh.

C. Ước mơ của con đã gợi cha nhớ về ước mơ của mình thuở bé.

D. Ước mơ của con đã gợi cha nhớ về những chuyến lênh đênh trên biển.

8. Nhan đề “Những cánh buồm” mang ý nghĩa gì?

A. Nhan đề “Những cánh buồm” gợi hình ảnh những cánh buồm trắng được nhắc đến trong bài thơ.

B. “Những cánh buồm” sẽ giúp cho thế hệ sau thực hiện những mong ước, những khao khát mà thế hệ trước chưa làm được.

C. Nhan đề nói về những chuyến đi xa của những ngư dân biển.

D. “Những cánh buồm” là hình tượng thể hiện cho ước mơ, khát vọng được bay cao, bay xa của bao thế hệ.

E. Đó là cánh buồm chở những ước mơ của tuổi thơ đi đến một chân trời mới, một cuộc sống mới, một khát vọng mới.

4

5

6

7

8

C

A

C

C

A – B – D – E