Giáo án ôn tập Ngữ văn 6 Chân trời sáng tạo bài 3: Văn bản "Về cao dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng"

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

NV1:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS làm việc theo cặp, tìm hiểu thông tin về tác giả, tác phẩm.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ. GV hỗ trợ khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

NV2:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành 5 nhóm, yêu cầu các nhóm thảo luận:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu về ý kiến của tác giả về bài ca dao.

+ Nhóm 2: Phân tích lại 2 câu đầu trong bài ca dao.

+ Nhóm 3: Phân tích lại hai câu cuối trong bài ca dao.

+ Nhóm 4: Tổng kết nội dung và nghệ thuật của bài ca dao.

+ Nhóm 5: Tổng kết nội dung và nghệ thuật của bài văn.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm thực hiện nhiệm vụ. GV hỗ trợ khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời đại diện các nhóm trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả

- Bùi Mạnh Nhị (1955), Nam Định.

2. Tác phẩm

- Xuất xứ: Trích Bình giảng ca dao (1992).

- Bố cục: 4 phần.

II. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

1. Nêu ý kiến: Bài ca dao có hai vẻ đẹp

- Nêu ra cái đẹp, cái hay của bài ca dao:

+ Hai cái đẹp: cánh đồng lúa mênh mông và cô gái thăm đồng trẻ trung, duyên dáng

 Đều được miêu tả rất hay.

2. Phân tích bài ca dao

- Ý kiến tác giả: không nên chia 2 phần để phân tích.

+ Ngay 2 câu đầu, cô gái đã xuất hiện: cô gái đã miêu tả, giới thiệu rất cụ thể chỗ đứng cũng như cách quan sát cánh đồng.

+ Cụm từ “mênh mông bát ngát” được đặt vị trí cuối 2 câu đầu và có sự đảo vị trí.

 Cô gái hiện lên năng động, tích cực: đứng bên ni đồng rồi lại đứng bên tê đồng, ngắm nhìn cảnh vật từ nhiều phía như muốn thâu tóm, cảm nhận cả cánh đồng bát ngát.

* Hai câu đầu bài ca dao

- Cả 2 câu đều không có chủ ngữ. 

 Người nghe đồng cảm, như cùng cô gái đi thăm đồng, cùng vị trí đứng và ngắm nhìn.

- Cảm giác về sự mênh mông, bát ngát cũng lan truyền sang người đọc một cách tự nhiên.

 Cảm giác như chính bản thân cảm nhận và nói lên.

 Cái nhìn khái quát cảnh vật.

- Nghệ thuật:

+ Điệp từ, điệp cấu trúc “đứng bên ni đồng”, “đứng bên tê đồng”, “ngó”, “bát ngát”, “mênh mông”.

+ Đảo ngữ.

* Hai câu cuối bài ca dao

- Tập trung ngắm nhìn, quan sát, đặc tả “chẽn lúa đòng đòng” đang phất phơ dưới “ngọn nắng hồng ban mai”. Ngọn nắng cũng được coi là một hoán dụ của Mặt Trời.

 Miêu tả cảnh vật tươi đẹp của thiên nhiên, đất nước.

- Tả “chẽn lúa đòng đòng” trong mối liên hệ so sánh với bản thân.

 Cô gái đến tuổi dậy thì, căng đầy sức sống.

- Cuối cùng khẳng định lại “Bài ca dao quả là bức tranh tuyệt đẹp và giàu ý tưởng”.

 Cái nhìn chi tiết, bộ phận.

3. Cảm nhận của tác giả

- Sự yêu mến, trân trọng với vẻ đẹp của thiên nhiên và con người quê hương.

- Thể hiện sự bất ngờ, thú vị bởi sự sâu sắc của bài thơ.

III. Tổng kết

1. Nội dung – Ý nghĩa

* Nội dung: Qua Vẻ đẹp của một bài ca dao, Bùi Mạnh Nhị đã nêu lên ý kiến của mình về vẻ đẹp cũng như bố cục của một bài ca dao.

2. Nghệ thuật

- Nghệ thuật phân tích sâu sắc.

1. Đâu không phải nghệ thuật đặc sắc được sử dụng trong hai câu thơ đầu?

2. Cô gái được so sánh với sự vật gì trong bài ca dao?

3. Viết đoạn văn ngắn (khoảng 7 – 10 dòng) nêu cảm nhận của em về bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng...