Giáo án và PPT Ngữ văn 8 kết nối Bài 8: Viết bài văn phân tích một tác phẩm (truyện)

VIẾT BÀI VĂN PHÂN TÍCH MỘT TÁC PHẨM (TRUYỆN)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV yêu cầu HS đọc phần đầu trong SGK và trả lời câu hỏi:

• Hãy liệt kê những tác phẩm truyện mà em biết hoặc đã được học
• Tác phẩm truyện nào đã để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Yêu cầu đối với với viết bài văn phân tích một tác phẩm (truyện)

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Theo em, một bài văn phân tích một tác (truyện) phải đáp ứng được các yêu cầu gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Giới thiệu tác phẩm truyện (nhan đề, tác giả) và nêu ý kiến khái quát về tác phẩm.

- Nêu ngắn gọn nội dung chính của tác phẩm

- Nêu được chủ đề của tác phẩm

- Chỉ ra và phân tích được tác dụng của một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm (như cốt truyện, nghệ thuật xây dựng nhân vật, ngôi kể, ngôn ngữ,…), tập trung vào một số yếu tố nghệ thuật nổi bật nhất của tác phẩm.

- Sử dụng các bằng chứng từ tác phẩm để làm sáng tỏ ý kiến nêu trong bài viết

- Nêu được ý nghĩa, giá trị của tác phẩm truyện

Hoạt động 2. Phân tích bài tham khảo

GV đặt câu hỏi, yêu cầu HS thảo luận nhóm (3-4 người/nhóm) và trả lời:

• Phần mở bài của bài viết tham khảo giới thiệu về tác giả, tác phẩm và nêu ý kiến khái quát về tác phẩm như thế nào?

• Bài viết tham khảo nêu nội dung chính và chủ đề của truyện là gì?

• Theo bài viết tham khảo, truyện có những đặc điểm nổi bật nào về hình thức nghệ thuật? Trong các đặc điểm nổi bật về hình thức nghệ thuật ấy, bài viết tham khảo lựa chọn phân tích kỹ lưỡng đặc điểm nào?

• Theo bài viết tham khảo, ý nghĩa của câu chuyện là gì?

Sản phẩm dự kiến:

a. Phần mở bài của bài viết tham khảo giới thiệu về tác giả, tác phẩm và nêu ý kiến khái quát về tác phẩm một cách ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề: “Tạ Duy Anh là nhà văn từng viết những tác phẩm đề cập tới nhiều vấn đề xã hội mang tính thời sự gai góc như Bước qua lời nguyền, Lão Khổ, Thiên thần sám hối… Đồng thời, ông cũng là cây bút đã dành cho thiếu nhi những truyện ngắn thật dễ thương. Ở loạt truyện viết cho thiếu nhi của ông, ta bắt gặp một kiểu viết giản dị, gọn gàng và đầy trìu mến. Dường như trong con mắt của Tạ Duy Anh, tuổi thơ là khoảng thời gian đẹp đẽ, trong trẻo nhất mà người lớn đã đánh mất đi theo thời gian. Có thể thấy rõ điều này qua truyện ngắn Bức tranh của em gái tôi”

b.

- Nội dung chính: “ Truyện kể về Kiều Phương… trong sáng, nhân hậu”

- Chủ đề: “Trong câu chuyện giản dị này, Tạ Duy Anh đã thể hiện một cách tinh tế vẻ đẹp của nhân vật em gái, sự ăn năn thức tỉnh của nhân vật anh trai, từ đó đặt ra nhiều vấn đề đáng suy ngẫm về tâm lí tuổi mới lớn và mối quan hệ ứng xử trong gia đình”

c. Theo bài viết tham khảo, truyện có những đặc điểm nổi bật về hình thức nghệ thuật đó là nghệ thuật xây dựng nhân vật (cụ thể ở đây là nghệ thuật thể hiện tâm lí nhân vật “tôi”) và nghệ thuật sử dụng ngôi kể. Bài viết tham khảo lựa chọn phân tích kỹ lưỡng về tác dụng của nghệ thuật thể hiện tâm lí nhân vật “tôi” và tác dụng của việc sử dụng ngôi kể thông qua phân tích nhân vật “tôi”

d. Ý nghĩa của câu chuyện trên đó là: Thông qua câu chuyện, tác giả gửi gắm đến người đọc những bài học sâu sắc về tình cảm, về cách ứng xử với người thân trong gia đình

Hoạt động 3. Thực hành viết theo các bước

GV đặt câu hỏi:

• Em hãy nêu các bước viết bài văn phân tích một tác phẩm (truyện)

Sản phẩm dự kiến:

1. Xác định tác phẩm truyện cần phân tích

2. Tìm ý và lập dàn ý

- Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn về tác phẩm (nhan đề, tác giả); nêu ý kiến khái quát về tác phẩm

- Thân bài:

+ Nêu nội dung chính của tác phẩm

+ Nêu chủ đề của tác phẩm

+ Chỉ ra và phân tích tác dụng của một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm

- Kết bài: Khẳng định ý nghĩa, giá trị của tác phẩm

3. Viết bài

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Điều nào sau đây không phải là yêu cầu đối với việc viết bài văn phân tích một tác phẩm truyện?

A. Giới thiệu tác phẩm truyện (nhan đề, tác giả) và nêu ý kiến khái quát về tác phẩm.

B. Nêu ngắn gọn nội dung chính của tác phẩm.

C. Phân tích tất cả các chi tiết nhỏ nhất trong tác phẩm.

D. Sử dụng các bằng chứng từ tác phẩm để làm sáng tỏ ý kiến nêu trong bài viết.

Câu 2: Yêu cầu nào sau đây đề cập đến việc chỉ ra và phân tích tác dụng của một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm?

A. Giới thiệu tác phẩm truyện và nêu ý kiến khái quát về tác phẩm.

B. Nêu ngắn gọn nội dung chính của tác phẩm.

C. Nêu được chủ đề của tác phẩm.

D. Chỉ ra và phân tích tác dụng của một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.

Câu 3: Trong phần mở bài của bài viết tham khảo, điều nào sau đây được giới thiệu về tác giả Tạ Duy Anh?

A. Ông là nhà văn viết nhiều tác phẩm về thiếu nhi với phong cách giản dị và trìu mến.

B. Ông chỉ viết về các vấn đề xã hội gai góc.

C. Ông không có tác phẩm nào dành cho thiếu nhi.

D. Ông là nhà văn chuyên viết về tình yêu.

Câu 4: Nội dung chính của truyện "Bức tranh của em gái tôi" là gì?

A. Truyện kể về một cậu bé dũng cảm trong cuộc chiến.

B. Truyện kể về Kiều Phương và tài năng hội họa của cô bé, cùng với sự ăn năn, thức tỉnh của nhân vật anh trai.

C. Truyện kể về một gia đình sống ở vùng quê.

D. Truyện kể về một cuộc hành trình khám phá thiên nhiên.

Câu 5: Ý nghĩa của câu chuyện "Bức tranh của em gái tôi" được bài viết tham khảo nêu là gì?

A. Thể hiện sự dũng cảm và kiên cường của nhân vật chính.

B. Gửi gắm đến người đọc những bài học sâu sắc về tình cảm, về cách ứng xử với người thân trong gia đình.

C. Nêu lên những khó khăn trong cuộc sống của người dân nghèo.

D. Phê phán sự ích kỷ và tham lam trong xã hội.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu hỏi: Hãy phân tích một tác phẩm truyện mà em yêu thích.