Trình bày được nội dung thuyết cấu tạo hóa học trong hóa học hữu cơ
Giải thích được hiện tượng đồng phân trong hóa học hữu cơ
Nêu được khái niệm chất đồng đẳng và dãy đồng đẳng
Viết được công thức cấu tạo của một số hợp chất hữu cơ đơn giản (công thức cấu tạo đầy đủ, công thức cấu tạo thu gọn)
Nêu được chất đồng đẳng, chất đồng phân dựa vào công thức cấu tạo cụ thể của các hợp chất hữu cơ.

Năng lực

Năng lực chung:

Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu về cấu tạo hóa học hợp chất hữu cơ
Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để trình bày được nội dung thuyết cấu tạo hóa học trong hóa học hữu cơ
Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm giải quyết các vấn đề về đồng đẳng, đồng phân trong hóa học hữu cơ

Năng lực hóa học:

Năng lực nhận thức hóa học: Trình bày được nội dung thuyết cấu tạo hóa học trong hóa học hữu cơ; Nêu được khái niệm chất đồng đẳng và dãy đồng đẳng
Năng lực tìm hiểu tự nhiên dưới góc độ hóa học: Giải thích được hiện tượng đồng phân trong hóa học hữu cơ; Nêu được chất đồng đẳng, chất đồng phân dựa vào công thức cấu tạo cụ thể của các hợp chất hữu cơ
Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Viết được công thức cấu tạo của một số hợp chất hữu cơ đơn giản hoặc thường gặp trong cuộc sống (công thức cấu tạo đầy đủ, công thức cấu tạo thu gọn, công thức khung phân tử)

Phẩm chất

Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
Cẩn thận, trung thực và thực hiện an toàn trong quá trình làm thực hành.
Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập hóa học.

THIẾT BỊ DẠY HỌC
Đối với giáo viên

SGK, SGV, SBT.
Hình ảnh về các chất hữu cơ, công thức phân tử và công thức cấu tạo tương ứng

Đối với học sinh

SGK, SBT.
Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học và dụng cụ học tập (nếu cần) theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
Nội dung: GV tổ chức cho HS chơi trò ô chữ
Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS cho những câu hỏi để giải ô chữ
Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV nêu luật chơi:

+ GV chiếu ô chữ, cho trước từ CAUTAO

+ HS trả lời các từ hàng ngang, từ hàng ngang cuối cùng sẽ trở thành từ chìa khóa

1	H	U	U	C	O
2		H	O	A	T	R	I
3		T	H	U	T	U
4		B	U	T	L	E	R	O	V
5		K	H	A	C	B	I	E	T
6			M	O	H	I	I	H

Câu 1: Loại chất ban đầu được phân loại dựa trên quan điểm cho rằng chúng chỉ được tạo ra trong cơ thể sống?

Câu 2: Đại lượng đặc trưng cho khả năng liên kết của nguyên tử?

Câu 3: Sự sắp xếp các nguyên tử theo một trình tự nhất định?

Câu 4: Tên nhà bác học người Nga phát minh ra thuyết cấu tạo hóa học?

Câu 5: Cơ sở để nhận biết hai hợp chất hóa học?

Câu 6: Bộ khung phân tử hợp chất hữu cơ thu được bằng sự lắp ghép các quả cầu cứng?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS lắng nghe câu hỏi, suy nghĩ, thảo luận trả lời câu hỏi trong trò chơi, tìm ra từ khóa.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trả lời các từ hàng ngang

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV đánh giá câu trả lời của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học: Ngay từ khi hóa học hữu cơ mới ra đời, các nhà hóa học đã nỗ lực nghiên cứu vấn đề thứ tự và cách thức liên kết của các nguyên tử trong phân tử, người ta gọi đó là cấu tạo hóa học. Cấu tạo hóa học của hợp chất hữu cơ được biểu diễn như thế nào? Sau khi học xong bài học ngày hôm nay chúng ta sẽ trả lời được vấn đề trên. Chúng ta cùng đi vào bài học – Bài 13: Cấu tạo hóa học hợp chất hữu cơ

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về thuyết cấu tạo hóa học

Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được nội dung thuyết cấu tạo hóa học trong hóa học hữu cơ
Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thực hiện nhiệm vụ học tập GV giao
Sản phẩm học tập: Nội dung thuyết cấu tạo hóa học
Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn HS tiến hành hoạt động nhóm: Hoàn thành bảng hóa trị của các nguyên tử:

Nguyên tử	Hóa trị	Biểu diễn
Carbon	IV
Oxygen	II
Hydrogen	I
Halogen	I
Nitrogen	III
Nitrogen	IV

- GV cho HS một số lượng các nguyên tử, yêu cầu lắp ghép các phân tử tạo ra từ 2C, 6H và 1O theo các bước: Dựng khung (từ các nguyên tử có hóa trị II) và bão hòa hóa trị (lắp các nguyên tử hóa trị II)

- GV hướng dẫn HS rút ra nhận xét: Trong phân tử chất hữu cơ, các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị và theo một thứ tự nhất định

- GV tổ chức cho HS hoạt động nhóm: giao cho mỗi nhóm các công thức cấu tạo khác nhau, nhận xét nguyên tử carbon đã tạo liên kết với nguyên tử nào (cùng loại hay khác loại), kiểu mạch gì (không phân nhánh, phân nhánh, vòng)

- GV hướng dẫn HS rút ra nhận xét: Các nguyên tử carbon không những liên kết với các nguyên tử của nguyên tố khác mà còn có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch carbon

- GV cho HS nhận xét khi thay đổi trật tự liên kết C-C-O và C-O-C thì tạo thành hai chất khác nhau hay vẫn là một chất?

- GV nhấn mạnh: khi thay đổi trật tự liên kết các nguyên tử sẽ tạo ra chất mới.

- GV viết các công thức, trong đó thay nhóm OH bằng nguyên tử Cl hoặc bớt nguyên tử H:

CH₃-CH₃-OH và CH₃CH₃-Cl; CH₃-CH₃-OH và CH₃-CH=O

Đó là hai chất hay một chất? Thành phần phân tử có gì khác nhau?

- GV nhấn mạnh: Khi thay đổi thành phần nguyên tử (chủng loại, số lượng) sẽ tạo ra chất mới.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận tìm hiểu về trình bày được nội dung thuyết cấu tạo hóa học trong hóa học hữu cơ

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trình bày được nội dung thuyết cấu tạo hóa học trong hóa học hữu cơ

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, tổng kết các kiến thức về thuyết cấu tạo hóa học trong hóa học hữu cơ

I. Thuyết cấu tạo hóa học

1. Trong phân tử chất hữu cơ, các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị và theo một trật tự nhất định. Thứ tự liên kết đó được gọi là cấu tạo hóa học. Sự thay đổi thứ tự liên kết đó sẽ tạo ra chất khác.

2. Trong phân tử chất hữu cơ, carbon có hóa trị IV. Các nguyên tử carbon không những liên kết với nguyên tử của các nguyên tố khác mà còn có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch carbon (mạch hở không phân nhánh, mạch hở phân nhánh hoặc mạch vòng)

3. Tính chất của các chất phụ thuộc vào thành phần phân tử (bản chất và số lượng các nguyên tử) và cấu tạo hóa học. Các nguyên tử trong phân tử có ảnh hưởng qua lại lẫn nhau

Hoạt động 2: Tìm hiểu về công thức cấu tạo

Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được khái niệm và cách biểu diễn cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ
Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và biểu diễn cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ
Sản phẩm học tập: Khái niệm, biểu diễn cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ
Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

* Khái niệm

- GV giới thiệu khái niệm công thức cấu tạo: Công thức biểu diễn cách liên kết và thứ tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử gọi là công thức cấu tạo

- GV lấy ví dụ: Ứng với công thức phân tử C₃H₆O có bốn công thức cấu tạo mạch hở

+ CH₃-CH₂-CHO: propanal

+ : acetone

+ CH₂=CH-CH₂-OH: allyl alcohol

+ CH₂=CH-O-CH₃: methyl vinyl ether

* Cách biểu diễn cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ

- GV cho HS thảo luận nhóm, tìm hiểu cách biểu diễn cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ trong SGK trang 76.

- GV đặt câu hỏi: Công thức cấu tạo đầy đủ và công thức cấu tạo thu gọn khác nhau điểm gì? (Công thức cấu tạo đầy đủ biểu diễn liên kết đơn giữa nguyên tử hydrogen và các nguyên tử khác, còn công thức thu gọn thì không)

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận tìm hiểu về khái niệm và cách biểu diễn cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trình bày kết khái niệm và cách biểu diễn cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức về công thức cấu tạo

II. Công thức cấu tạo

1. Khái niệm

Công thức biểu diễn cách liên kết và thứ tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử được gọi là công thức cấu tạo

2. Cách biểu diễn cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ

- Công thức cấu tạo đầy đủ

- Công thức cấu tạo thu gọn

+ Dạng 1: Các nguyên tử nhóm nguyên tử cùng liên kết với một nguyên tử carbon được viết thành một nhóm

+ Dạng 2: Chỉ biểu diễn liên kết giữa các nguyên tử carbon với nhóm chức, mỗi đầu đoạn thẳng hoặc điểm gấp khúc ứng với 1 nguyên tử carbon (không biểu thị số nguyên tử hydrogen liên kết với mỗi nguyên tử carbon)

Hoạt động 3: Tìm hiểu về đồng phân

Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu được khái niệm đồng phân, nêu được các đồng phân cấu tạo
Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trình bày về khái niệm đồng phân, các đồng phân cấu tạo
Sản phẩm học tập: Khái niệm, các chất đồng phân cấu tạo
Tổ chức hoạt động:

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II