Giáo án gộp Sinh học 11 cánh diều kì I

GIÁO ÁN WORD PHẦN 4. SINH HỌC CƠ THỂ

GIÁO ÁN WORD CHỦ ĐỀ 1. TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT

Bài 1: Khái quát về trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng

Bài 2: Trao đổi nước và khoáng ở thực vật

Bài 3: Các nhân tố ảnh hưởng đến trao đổi nước và khoáng ở thực vật

Bài 4: Quang hợp ở thực vật

Bài 5: Hô hấp ở thực vật

Bài 6: Dinh dưỡng và tiêu hoá ở động vật

Bài 7: Hô hấp ở động vật

Bài 8: Hệ tuần hoàn ở động vật

............................................

............................................

............................................

BÀI MẪU

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../…

BÀI 5. HÔ HẤP Ở THỰC VẬT

1. MỤC TIÊU

2. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Nêu được khái niệm hô hấp ở thực vật

• Trình bày được sơ đồ các giai đoạn của hô hấp ở thực vật.

• Phân tích được vai trò của hô hấp ở thực vật.

• Phân tích được ảnh hưởng của điều kiện môi trường đến hô hấp ở thực

• Vận dụng được hiểu biết về hô hấp giải thích các vấn đề thực tiễn (ví dụ: bảo quản hạt và nông sản, cây ngập úng sẽ chết,....)

• Phân tích được mối quan hệ giữa quang hợp và hô hấp.

• Thực hành được thí nghiệm hô hấp ở thực vật.

1. Năng lực

Năng lực chung

• Năng lực tự học – tự chủ: Chủ động, tích cực thực hiện các nhiệm vụ của bản thân khi tìm hiểu khái quát về hô hấp ở thực vật.

• Năng lực hợp tác và giao tiếp: Xác định nội dung hợp tác nhóm, trao đổi, thảo luận và hoàn thành phiếu học tập về các con đường hô hấp ở thực vật.

• Năng lực vận dụng và sáng tạo: Vận dụng linh hoạt các kiến thức, kĩ năng để giải quyết các vấn đề trong tự nhiên và ứng dụng thực tiễn của hô hấp trong cuộc sống thường ngày.

Năng lực riêng

• Năng lực nhận thức kiến thức sinh học: Nêu được khái niệm và phân tích được vai trò của hô hấp ở thực vật; Trình bày được sơ đồ các giai đoạn của hô hấp ở thực vật; Phân tích được mối quan hệ giữa quang hợp và hô hấp.

• Năng lực tìm tòi và khám phá thế giới sống: Phân tích được ảnh hưởng của các điều kiện môi trường đến hô hấp ở thực vật.

• Năng lực vận dụng kiến thức sinh học vào thực tiễn: Vận dụng được những hiểu biết về hô hấp giải thích các vấn đề thực tiễn.

1. Phẩm chất

• Tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.

• Trung thực, trách nhiệm trong nghiên cứu và học tập, quan tâm đến nhiệm vụ của nhóm.

• Có ý thức hoàn thành tốt các nội dung thỏa thuận trong môn học.

• Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập, nghiên cứu. Có tình yêu với thiên nhiên nói chung và thực vật nói riêng.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC

2. Đối với giáo viên

• Giáo án, SHS, SGV, SBT sinh học 11, máy tính, máy chiếu, giấy A3, bút dạ màu.

• Tranh, ảnh và video liên quan đến bài học.

1. Đối với học sinh

• SHS sinh học 11 Cánh diều.

• Tranh ảnh, tư liệu có liên quan đến nội dung bài học và dụng cụ học tập.

1. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

2. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG ( MỞ ĐẦU)

3. Mục tiêu: Đưa ra các nội dung thú vị gần gũi với thực tế để khơi gợi hứng thú học tập.

4. Nội dung: GV mở đầu bằng vấn đề thực tiễn cây bị chết héo khi ngập úng để dẫn dắt HS vào nội dung bài học.

5. Sản phẩm: Đáp án cho câu hỏi mở đầu.

6. Tổ chức thực hiện: 

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

GV đưa ra câu hỏi mở đầu cho HS: “Khi bị ngập úng, mặc dù xung quanh gốc cây có rất nhiều nước nhưng cây vẫn chết héo. Giải thích hiện tượng này?”

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

• HS quan sát và trả lời câu hỏi mở đầu.

Bước 3: Báo cáo thảo luận:

• Các HS xung phong phát biểu trả lời.

Bước 4: Kết luận và nhận xét:

Đáp án: Khi đất bị ngập nước, oxy trong không khí không thể khuếch tán vào đất, rễ cây không thể lấy oxy để hô hấp. Nếu như quá trình ngập úng kéo dài, sẽ gây ra hiện tượng hô hấp kị khí sinh ra các chất độc hại đối với tế bào lông hút, các lông hút trên rễ sẽ bị chết, rễ bị thối hỏng, không còn lấy được nước và các chất dinh dưỡng cho cây, làm cho cây bị chết.

• GV nhận xét, đánh giá và dẫn vào bài: “ Quá trình hô hấp ở thực vật diễn ra như thế nào? Hô hấp ở thực vật đóng vai trò gì đối với thực vật và con người? Chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài 6. Hô hấp ở thực vật.”

1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái quát về hô hấp ở thực vật 

1. Mục tiêu: Nêu được khái niệm hô hấp ở thực vật; trình bày được sơ đồ các giai đoạn của hô hấp ở thực vật; phân tích được vai trò của hô hấp ở thực vật.

2. Nội dung: GV sử dụng phương pháp hỏi - đáp kết hợp để hướng dẫn và gợi ý HS thảo luận nội dung trong SGK.

3. Sản phẩm: Những ý kiến trao đổi, thảo luận và trả lời câu hỏi của HS; bản hoàn thiện Phiếu học tập.

4. Tổ chức thực hiện:

- Đáp án phiếu học tập:

Hoạt động 2: Tìm hiểu một số yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp ở thực vật       

1. Mục tiêu: Phân tích được ảnh hưởng của điều kiện môi trường đến hô hấp ở thực vật.

2. Nội dung: GV sử dụng phương pháp hỏi - đáp kết hợp kĩ thuật khăn trải bàn để hướng dẫn và gợi ý HS thảo luận nội dung trong SGK.

3. Sản phẩm: Những ý kiến trao đổi, thảo luận và trả lời câu hỏi của HS đối với câu hỏi 1 – 4  trang 37 – 38 trong SGK.

4. Tổ chức thực hiện

Hoạt động 3: Tìm hiểu mối quan hệ giữa quang hợp và hô hấp

1. Mục tiêu: Phân tích được mối quan hệ giữa quang hợp và hô hấp.

2. Nội dung: GV sử dụng phương pháp hỏi - đáp để hướng dẫn và gợi ý HS thảo luận nội dung trong SGK.

3. Sản phẩm: Những ý kiến trao đổi, thảo luận và trả lời câu hỏi của HS.

4. Tổ chức thực hiện: 

Hoạt động 4: Thực hành

1. Mục tiêu: Thực hành được thí nghiệm chứng minh hô hấp ở thực vật.

2. Nội dung: GV sử dụng phương pháp dạy học thực hành đề để hướng dẫn và gợi ý cho HS thảo luận nội dung SGK.

3. Sản phẩm: Sản phẩm thực hành của HS, ảnh chụp các kết quả thực hành, thí nghiệm.

4. Tổ chức thực hiện: 

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

2. Mục tiêu: HS củng cố lại kiến thức về hô hấp ở thực vật.

3. Nội dung: Cá nhân HS làm các câu hỏi trắc nghiệm khách quan để củng cố lại kiến thức đã học.

4. Sản phẩm: Đáp án câu hỏi trắc nghiệm.

5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

Câu hỏi 1: Hô hấp ở thực vật có những con đường nào?

A. Hô hấp hiếu khí và hô hấp trung gian

B. Hô hấp bán bảo toàn và hô hấp hoàn toàn

C. Hô hấp kị khí và lên men

D. Hô hấp hiếu khí và lên men 

Câu hỏi 2: Nơi diễn ra sự hô hấp mạnh nhất ở thực vật là?

A. Rễ

B. Thân

C. Lá

D. Cành 

Câu hỏi 3: Giai đoạn đường phân diễn ra tại?

A. Ti thể

B. Màng tế bào

C. Lục lạp

D. Tế bào chất 

Câu hỏi 4: Chu trình Krebs diễn ra trong?

A. Tế bào chất

B. Chất nền của ti thể

C. Lục lạp

D. Nhân tế bào 

Câu hỏi 5: Vai trò của hô hấp trong bảo quản nông sản là? 

A. Điều chỉnh hàm lượng CO₂, O₂ trong môi trường

B. Điều chỉnh hàm lượng nước, nhiệt độ, thành phần không khí trong môi trường

C. Điều chỉnh hàm lượng nước, nhiệt độ, áp suất

D. Điều chỉnh hàm lượng nước, thành phần không khí trong môi trường, áp suất

Câu hỏi 6: Phương trình của hô hấp hiếu khí là?

A. C₆H₁₂O₆ + 6 O₂ → 6 CO₂ + 6 H₂O + Q (nhiệt + ATP)

B. C₅H₁₀O₅ + 6 O₂ → 6 CO₂ + 6 H₂O + Q (nhiệt + ATP)

C. C₁₂H₂₂O₁₁ + 6 O₂ → 12CO₂ + 6 H₂O + Q (nhiệt + ATP)

D. 2C₂H₄O₂ + 6 O₂ → 2CO₂ + 4H₂O + Q (nhiệt + ATP)

Câu hỏi 7: Hai con đường hô hấp hiếu khí và lên men chung giai đoạn nào?

A. Đường phân

B. Methyl hóa

C. Chu trình Krebs

D. Oxy hóa pyruvate

Câu hỏi 8: Phân giải kị khí (lên men) từ axit piruvic tạo ra?

A. Rượu etylic hoặc lactic aci

B. Chỉ rượu etylic

C. Đồng thời rượu etylic và lactic acid

D. Chỉ lactic acid

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

•   HS tham gia trò chơi củng cố kiến thức.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

•   Đại diện HS giơ tay phát biểu.

•   Các HS khác nhận xét, góp ý, bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định:

-  GV chữa bài, chốt đáp án.

- GV nhận xét thái độ học tập, phương án trả lời của HS, ghi nhận và tuyên dương.

Đáp án

Từ khóa: Quang hợp/ Quá trình quang hợp.

1. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

2. Mục tiêu:  HS thực hiện làm các bài tập vận dụng để nắm vững kiến thức và biết ứng dụng những kiến thức đã học vào đời sống.

3. Nội dung: HS làm việc nhóm đôi vận dụng các kiến thức đã học vào giải quyết các bài tập trong phiếu bài tập.

4. Sản phẩm: Đáp án của HS cho các câu hỏi vận dụng liên quan đến bài học.

5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

- HS suy nghĩ và thảo luận trong nhóm trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

- Đại diện HS trong nhóm trả lời câu hỏi.

- HS nhóm khác nhận xét và bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định:

- GV chữa bài, chốt đáp án.

- GV nhận xét thái độ làm việc, sản phẩm, phương án trả lời của các học sinh, ghi nhận và tuyên dương.

Đáp án: 

- Câu hỏi 1: Một số biện pháp bảo quản nông sản:

+ Bảo quản bằng việc sấy khô: Biện pháp này làm giảm lượng nước trong nông sản đưa các cơ quan vào trạng thái ngủ, hô hấp giảm, thường được sử dụng để bảo quản các loại hạt. Trước khi đưa hạt vào kho, hạt được phơi khô hoặc sấy đến độ ẩm khoảng 10 – 15% tùy theo từng loại hạt.

+ Bảo quản lạnh: Nhiệt độ thấp có tác dụng làm giảm hô hấp và các hoạt động trao đổi chất khác, giảm thoát hơi nước, giảm sự sản sinh cũng như tác động của ethylene, đồng thời ức chế sự sinh trưởng phát triển của nấm, khuẩn giúp nông sản tươi mới, phần lớn các loại thực phẩm, rau củ quả, hoa được bảo quản bằng phương pháp này.

+ Bảo quản trong nồng độ CO₂ cao: Trong môi trường nồng độ CO₂ cao hơn 40% làm hô hấp bị ức chế. Biện pháp này thường sử dụng trong các kho kín được bơm nồng độ CO₂ cao hoặc đơn giản hơn là cho nông sản vào các túi polyetylen.

- Câu hỏi 2: Đem phơi khô hạt sẽ làm giảm hàm lượng nước trong hạt xuống mới tối thiểu nhằm hạn chế tốc độ hô hấp tế bào và ảnh hưởng của các vi sinh vật gây hại. Nhờ đó, vừa kéo dài được thời gian bảo quản vừa giữ được khả năng nảy mầm của hạt.

Trước khi gieo, người ta thường ngâm hạt trong nước ấm để hạt dễ nảy mầm, phát triển nhanh vì nước ấm giúp kích thích các tế bào trong hạt giống thực hiện quá trình hô hấp.

- Câu hỏi 3: Năng suất cây trồng tăng khi quang hợp chiếm ưu thế so với hô hấp. Bởi vì quang hợp tạo ra chất hữu cơ – tăng năng suất cây trồng còn hô hấp tiêu thụ chất hữu cơ – giảm năng suất cây trồng

* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- Ghi nhớ kiến thức trong bài.

- Chuẩn bị bài 6. Dinh dưỡng và hô hấp ở động vật.