Giáo án Sinh học 11 cánh diều Bài 21: Sinh sản ở thực vật

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm 4 - 6 HS.

- GV sử dụng kĩ thuật phòng tranh, yêu cầu HS hoạt động nhóm quan sát Hình 21.1 - 21.2 trang 136 - 138 SGK và hoàn thành Phiếu học tập số 1.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc thông tin mục I, quan sát Hình 21.1 - 21.2 và thực hiện nhiệm vụ được giao.

- GV quan sát, hướng dẫn.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Các nhóm HS treo phiếu học tập lần lượt cho tất cả các HS quan sát.

- Mỗi nhóm cử đại diện 2 HS làm giám khảo, chấm và chỉnh sửa Phiếu học tập số 2 với sự quan sát của GV, Lớp trưởng (trọng tài) và Lớp phó học tập (thư kí).

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét và kết luận.

- GV chốt kiến thức, yêu cầu HS ghi chép vào vở.

- GV dẫn dắt sang hoạt động tiếp theo.

I. Sinh sản vô tính ở thực vật và ứng dụng

1. Các hình thức sinh sản ở thực vật

- Sinh sản sinh dưỡng là hình thức sinh sản vô tính, trong đó, cá thể con được hình thành từ bộ phận hoặc cơ quan sinh dưỡng của cá thể mẹ.

+ Thân bò: cây dâu tây, rau má…

+ Thân rễ: cây gừng, cây tre…

+ Thân củ: cây khoai tây…

+ Thân hành: cây hành, cây tỏi…

+ Chồi bên: cây cúc…

+ Lá: cây lá bỏng…

+ Rễ: cây khoai lang…

- Bào tử (n) khi gặp điều kiện thuận lợi → nguyên phân, nảy mầm tạo thành thể sợi → thể giao tử non → thể giao tử trưởng thành (n).

- Sinh sản bằng bào tử là một giai đoạn trong chu trình phát triển của thực vật có bào tử, thể giao tử (cơ thể mới hoặc cơ sở hình thành thể bào tử) hình thành từ bào tử.

2. Các phương pháp nhân giống vô tính ở thực vật và ứng dụng

- Nhân giống vô tính ở thực vật là tạo ra cơ thể mới từ một bộ phận sinh dưỡng của cơ thể mẹ.

+ Chiết cành: cây mới hình thành từ đoạn thân, cành đã ra rễ trên cây mẹ.

+ Ghép cành: chuyển một đoạn thân, cành hoặc chồi của cây sang một thân hay gốc của cây khác để tạo thành cây mới. Hai cây có thể cùng loài, cùng giống.

+ Tách củ: cây mới hình thành từ chồi trên mảnh của củ.

+ Nuôi cấy mô: Mô hoặc tế bào được tách từ cây mẹ, chuyển sang môi trường dinh dưỡng thiết yếu có thể phát triển thành cây mới.

- Sinh sản vô tính ở thực vật được ứng dụng để vừa nhân nhanh giống cây trồng, vừa giữ được các đặc tính quý của cây mẹ, rút ngắn thời gian bắt đầu ra hoa của cây trồng. Nuôi cấy mô tế bào cho phép nhân giống sạch virus, cứu phôi, tạo cây đơn bội, sản xuất nhanh sinh khối thực vật,...

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Sinh sản vô tính ở thực vật và ứng dụng

Câu 1. Quan sát hình 21.1a, cho biết cây con được hình thành như thế nào? Từ đó cho biết sinh sản sinh dưỡng là gì?

Hình 21.1a. Một số hình thức sinh sản sinh dưỡng ở thực vật

................................................................................................................... ...................................................................................................................

Câu 2. Quan sát hình 21.1b, mô tả quá trình biến đổi từ bào tử thành thể giao tử ở rêu. Từ đó cho biết sinh sản bằng bào tử là gì? Rêu có thể hoàn thành vòng đời chỉ nhờ sinh sản bằng bào tử không? Vì sao?

Hình 21.1b. Giai đoạn sinh sản bằng bào tử ở rêu

................................................................................................................... ................................................................................................................... ...................................................................................................................

Câu 3. Quan sát hình 21.2, phân biệt một số hình thức nhân giống vô tính ở thực vật. Sinh sản (nhân giống) vô tính ở thực vật có ứng dụng như thế nào trong thực tiễn?

................................................................................................................... ................................................................................................................... ...................................................................................................................

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Sinh sản vô tính ở thực vật và ứng dụng

Câu 1. Quan sát hình 21.1a, cho biết cây con được hình thành như thế nào? Từ đó cho biết sinh sản sinh dưỡng là gì?

Hình 21.1a. Một số hình thức sinh sản sinh dưỡng ở thực vật

- Cây con hình thành từ thân củ, thân bò, lá, thân hành.

- Sinh sản sinh dưỡng là hình thức sinh sản vô tính, trong đó, cá thể con được hình thành từ bộ phận hoặc cơ quan sinh dưỡng của cá thể mẹ.

Câu 2. Quan sát hình 21.1b, mô tả quá trình biến đổi từ bào tử thành thể giao tử ở rêu. Từ đó cho biết sinh sản bằng bào tử là gì? Rêu có thể hoàn thành vòng đời chỉ nhờ sinh sản bằng bào tử không? Vì sao?

Hình 21.1b. Giai đoạn sinh sản bằng bào tử ở rêu

- Bào tử (n) khi gặp điều kiện thuận lợi → nguyên phân, nảy mầm tạo thành thể sợi → thể giao tử non → thể giao tử trưởng thành (n) (cây rêu).

- Sinh sản bằng bào tử là một giai đoạn trong chu trình phát triển của thực vật có bào tử, thể giao tử (cơ thể mới hoặc cơ sở hình thành thể bào tử) hình thành từ bào tử.

- Rêu không thể hoàn thành vòng đời chỉ nhờ sinh sản vô tính. Vì nếu không có giai đoạn sinh sản hữu tính sẽ không thể tạo thành bào tử được.

Câu 3. Quan sát hình 21.2, phân biệt một số hình thức nhân giống vô tính ở thực vật. Sinh sản (nhân giống) vô tính ở thực vật có ứng dụng như thế nào trong thực tiễn?

- Chiết cành: cây mới hình thành từ đoạn thân, cành đã ra rễ trên cây mẹ.

- Ghép cành: chuyển một đoạn thân, cành hoặc chồi của cây sang một thân hay gốc của cây khác để tạo thành cây mới. Hai cây có thể cùng loài, cùng giống.

- Tách củ: cây mới hình thành từ chồi trên mảnh của củ.

- Nuôi cấy mô: Mô hoặc tế bào được tách từ cây mẹ, chuyển sang môi trường dinh dưỡng thiết yếu có thể phát triển thành cây mới.

- Sinh sản vô tính ở thực vật được ứng dụng để vừa nhân nhanh giống cây trồng, vừa giữ được các đặc tính quý của cây mẹ, rút ngắn thời gian bắt đầu ra hoa của cây trồng. Nuôi cấy mô tế bào cho phép nhân giống sạch virus, cứu phôi, tạo cây đơn bội, sản xuất nhanh sinh khối thực vật,...