Nhận biết được một số yếu tố thi luật của thơ thất ngôn bát cú và thơ tứ tuyệt Đường luật như: bố cục, niêm, luật, vần, nhịp, đối.
Nhận biết và phân tích được tác dụng của một số thủ pháp nghệ thuật chính của thơ trào phúng.
Nhận biết được nghĩa của một số yếu tố Hán Việt thông dụng và nghĩa của những từ, thành ngữ có yếu tố Hán Việt đó; hiểu được sắc thái nghĩa của từ ngữ và biết lựa chọn, sử dụng từ ngữ phù hợp với sắc thái.
Viết được bài văn phân tích một tác phẩm văn học: nêu được chủ để, dẫn ra và phân tích được tác dụng của một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật được dùng trong tác phẩm.
Trình bày được ý kiến về một vấn đề xã hội.
Có ý thức phê phán cái xấu, tiêu cực và hướng tới những điều tốt đẹp trong suy nghĩ và hành động.

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../....

TIẾT : VĂN BẢN 1: LỄ XƯỚNG DANH KHOA ĐINH DẬU

(Trần Tế Xương)

MỤC TIÊU
Mức độ yêu cầu cần đạt

- HS nhận biết được một số yếu tố thi luật của thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật như: bố cục, niêm, luật, vần, nhịp đối, …

- HS nhận biết và phân tích được một số thủ pháp nghệ thuật chính trong tho trào phúng

- HS liên hệ được nội dung văn bản với những vấn đề của xã hội đương đại

Năng lực
Năng lực chung

- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, …

Năng lực riêng

- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu

- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về văn bản Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu

- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa của văn bản

- Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm nghệ thuật của văn bản với các văn bản khác có cùng chủ đề

Phẩm chất

- Có ý thức phê phán cái xấu, cái tiêu cực và hướng tới những điều tốt đẹp trong suy nghĩ và hành động

THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Chuẩn bị của giáo viên

- Giáo án

- Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

- Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnh

- Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp

- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà

Chuẩn bị của HS: SGK, SBT Ngữ Văn 8, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn bài học, vở ghi

III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập từ đó khắc sâu kiến thức nội dung bài học Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu
Nội dung: GV cho HS thảo luận 2 câu hỏi ở phần Trước khi đọc (sgk, trang 82)
Sản phẩm: Câu trả lời của HS và đáp án về tìm hiểu mục đích mà nhà nước phong kiến tổ chức kì thi cho các sĩ tử và mục đích của lễ xướng danh sau các cuộc thi đó
Tổ chức thực hiện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV đặt câu hỏi:

- Nhà nước phong kiến xưa tổ chức kì thi cho các sĩ tử tham gia nhằm mục đích gì?

- Sau cuộc thi (thể thao, nghệ thuật, giáo dục, …) thường sẽ có một buổi lễ xướng danh và trao giải. Mục đích của lễ xướng danh là gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

HS tiếp nhận nhiệm vụ và tiến hành thảo luận theo hình thức nhóm đôi trong vòng 2-3’

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

GV mời một số HS đại diện cho nhóm đứng dậy để trả lời câu hỏi

- Nhà nước phong kiến xưa tổ chức cuộc thi cho các sĩ tử tham gia nhằm mục đích tuyển chọn người tài cho đất nước

- Sau cuộc thi (thể thao, nghệ thuật, giáo dục, …) thường sẽ có một buổi lễ xướng danh và trao giải. Mục đích của các buổi lễ này là tuyên dương, tôn vinh những người có thành tích tốt

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của HS

- GV dẫn dắt vào bài:

Các em thân mến, Tế Xương đã từng viết:

“Nào có ra gì cái chữ Nho

Ông nghè ông Cống cũng nằm co

Chi bằng đi học làm ông phán

Tối rượu sâm panh sáng sữa bò”

Đúng vậy, cuối thế kỉ XIX khi thực dân Pháp sang xâm lược nước ta cùng với sự mục ruỗng, thối nát của xã hội phong kiến thời bấy giờ, cuộc sống của các nhà Nho vô cùng khổ cực, đặc biệt là các nhà nho thất cơ lỡ vận nhưng khoa thi Hán học vẫn được tổ chức. Vậy thực trạng của khoa thi đó như thế nào, chúng at sẽ cùng tìm hiểu thông qua bài học ngày hôm nay Bài 1: Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu của tác giả Trần Tế Xương

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc văn bản

Mục tiêu: Nắm được những thông tin về thể loại và đọc văn bản Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu
Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức và tiến hành trả lời câu hỏi liên quan đến văn bản Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu
Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và kiến thức HS tiếp thu được liên quan đến văn bản Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu
Tổ chức thực hiện

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về tác giả

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập cho HS

GV mời HS dựa vào nội dung chuẩn bị ở nhà:

- Trình bày hiểu biết của em về tác giả Trần Tế Xương?

- Em hãy trình bày xuất xứ của văn bản

Bước 2: Các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ

Các nhóm thảo luận để vẽ sơ đồ tóm tắt những nội dung chính về tác giả và tác phẩm

Bước 3: HS tiến hành thực hiện nhiệm vụ học tập

GV mời đại diện 1 nhóm lên bảng vẽ sơ đồ, yêu cầu các nhóm khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, chốt kiến thức.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu về khái niệm, đặc điểm của Thơ trào phúng

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV mời đại diện các nhóm dựa vào nội dung đã học ở nhà:

- Hãy trình bày khái niệm về thơ trào phúng

- Thơ trào phúng có đặc điểm gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

HS dựa vào phần tìm hiểu ở nhà và những kiến thức đã được tìm hiểu ở phần Tri thức Ngữ văn để chuẩn bị câu trả lời cho các câu hỏi trên

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

GV mời một số HS đứng lên trả lời câu hỏi, yêu cầu các HS khác nhận xét, góp ý và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, chốt kiến thức.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Trần Tế Xương (1870-1907) quê ở Nam Định, là người có tài nhưng lận đận thi cử, đỗ Tú tài nên thường được gọi là Tú Xương

- Thơ ông đậm chất trữ tình và chất trào phúng, phản ánh rõ nét bức tranh hiện thực của xã hội thuộc địa nửa phong kiến nước ta cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX

- Một số bài thơ Nôm tiêu biểu của Trần Tế Xương: Năm mới chúc nhau, Thương vợ, Áo bông che bạn, …

2. Tác phẩm

Văn bản Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu còn có tên gọi khác là Vịnh khoa thi hương, được sáng tác năm 1897, là bài thơ thuộc đề tài thi cử, thể hiện thái độ mỉa mai phẫn uất của nhà thơ đối với chế độ thi cử đương thời và con đường khoa cử của riêng ông.

3. Thơ trào phúng

- Về nội dung, thơ trào phúng dùng tiếng cười để phê phán những cái chưa hay, chưa đẹp hoặc những cái tiêu cực, xấu xa, … nhằm hướng con người tới các giá trị thẩm mĩ hoặc lí tưởng sống cao đẹp

- Về nghệ thuật, thơ trào phúng thường sử dụng các biện pháp tu từ so sánh, ẩn dụ, nói quá, … nhằm tạo ra tiếng cười khi hài hước, mỉa mai, châm biếm nhẹ nhàng; lúc đả kích mạnh mẽ sâu cay

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II