Giáo án điện tử Toán 9 chân trời Bài 1: Hình trụ

BÀI 1. HÌNH TRỤ

1. HÌNH TRỤ

Định nghĩa:

Khi quay hình chữ nhật AA'O'O một vòng quanh cạnh OO' cố định ta được một hình trụ.

- Cạnh OA, O'A' quét thành hai hình tròn có cùng bán kính gọi là hai đáy của hình trụ; bán kính của đáy gọi là bán kính đáy của hình trụ.

- Cạnh AA' quét thành mặt xung quanh của hình trụ, mỗi vị trị của AA' được coi là một đường sinh.

Độ dài đoạn OO gọi là chiều cao của hình trụ. Các đường sinh có độ dài bằng nhau và bằng chiều cao của hình trụ.

HS hoàn thành thực hành 1 toán 9 chân trời trang 85: Quan sát và cho biết đường sinh, độ dài bán kính đáy và chiều cao của hình trụ trong Hình 4.

HS hoàn thành thực hành 2 toán 9 chân trời trang 85: Tạo lập chiếc hộp dạng hình trụ có chiều cao 10 cm, bán kính đáy 3 cm theo hướng dẫn sau:

Bước 1: cắt một tấm bìa hình chữ nhật có cạnh 10 cm và cạnh 6 cm ( 19 cm) (Hình 5a).

Bước 2: ghép hai cạnh 10 cm của tấm bìa lại với nhau sao cho hai cạnh 6 cm được uốn cong tạo thành hai đường tròn như Hình 5b.

Bước 3: Cắt hai tấm bìa hình tròn bán kính 3 cm rồi dán vào hai đường tròn vừa tạo thành ở Bước 2, ta được chiếc hộp như yêu cầu (Hình 5c).

2. DIỆN TÍCH XUNG QUANH HÌNH TRỤ

Công thức tính diện tích xung quanh của hình trụ:

Diện tích xung quanh S_xq của hình trụ có bán kính đáy r và chiều cao h là:

S_xq = 2πrh.

Diện tích toàn phần của hình trụ bằng tổng diện tích xung quanh và diện tích hai đáy.

HS hoàn thành vận dụng toán 9 chân trời trang 86: Một nhà máy dự định sản xuất thùng phuy đựng dầu nhớt dạng hình trụ có đường kính đáy 0,6 m và chiều cao 0,9 m (Hình 7). Bỏ qua diện tích các mép thùng, hãy tính diện tích thép cần để sản xuất 100 thùng phuy như vậy (kết quả làm tròn đến hàng phần trăm).

3. THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ

Thể tích V của hình trụ có bán kính đáy r và chiều cao h là: 

V = S.h = πr²h

HS hoàn thành thực hành 3 toán 9 chân trời trang 87: Phần bên trong của một cái bể hình trụ có chiều cao 2,1 m và bán kính đáy 1,5 m. Tính thể tích lượng nước trong bể biết mực nước bằng chiều cao của bể (kết quả làm tròn đến hàng đơn vị).

4. GIẢI BÀI TẬP CUỐI SÁCH

Giải chi tiết bài 1 trang 87 sgk toán 9 tập 2 ctst

Trong các hình sau đây, hình nào là hình trụ?

Giải chi tiết bài 2 trang 87 sgk toán 9 tập 2 ctst

Tìm chiều cao, bán kính đáy và diện tích xung quanh, thể tích của mỗi hình trụ sau:

Giải chi tiết bài 3 trang 87 sgk toán 9 tập 2 ctst

Tạo lập hình trụ có bán kính đáy 4 cm, chiều cao 7 cm.

Giải chi tiết bài 4 trang 87 sgk toán 9 tập 2 ctst

Phần bên trong một chiếc thùng có dạng hình trụ với bán kính đáy 0,6 m , chiều cao 0,8 m. Người ta muốn sơn mặt bên trong hình trụ (bao gồm mặt đáy). Hỏi diện tích cần sơn là bao nhiêu (kết quả làm tròn đến hàng phần trăm).

Giải chi tiết bài 5 trang 87 sgk toán 9 tập 2 ctst

Một bể nước hình trụ có bán kính R = 1,2 m (tính từ tâm bể đến mép ngoài), bề dày của thành bể là b = 0,05 m, chiều cao lòng bể là h = 1,6 m (Hình 12). Tính dung tích của bế nước (kết quả làm tròn đến hàng phần trăm).

Sau bài học này em làm được những gì?

Học sinh mô tả được đường sinh, chiều cao, bán kính đáy của hình trụ, tạo lập được hình trụ.

Học sinh tính được diện tích xung quanh và thể tích của hình trụ.

Học sinh giải quyết được một số vấn đề thực tiễn gắn với việc tính diện tích xung quanh và thể tích của hình trụ.