Giáo án toán bài 8: Quan hệ chia hết và tính chất

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../...

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

+ GV cho HS thực hiện phép chia 15 : 3 và 16 : 3

Và xét xem phép chia nào là phép chia hết, phép chia nào là phép chia có dư.

+ GV yêu cầu HS  đọc to Hộp kiến thức

+ GV yêu cầu HS điền dấu “ ” ; “ ” trong mục câu hỏi ?.

+ GV lưu ý tính chất trong mục trao đổi kinh nghiệm đề cập đến tính chất chia hết của một tích: “ Trong một tích, nếu có một thừa số chia hết cho một số thì tích chia hết cho số đó”

+ GV có thể đặt câu hỏi về việc có thể chia đều “ nhanh” 12 gói kẹo cho các HS trong tổ mà không cần biết số kẹo.

+ GV dẫn dắt hình thành khái niệm mới là ước và bội của một số tự nhiên.

+ GV có thể lấy thêm nhiều ví dụ khác.

+ GV yêu cầu HS trả lời và giải thích bạn Vuông hay Tròn đúng?

( GV gợi ý: Để giải thích 6 không là ước của 15, ta thực hiện phép chia 15 cho 6)

+  GV cho HS tìm hiểu cách tìm ước và bội qua việc thực hiện các HĐ1 và HĐ2.

HĐ1: Lần lượt chia 12 cho các số từ 1 đến 12, em hãy viết tập hợp tất cả các ước của 12.

HĐ2: Bằng cách nhân 8 với 0; 1; 2; ... em hãy viết các bội của 8 nhỏ hơn 80.

+ GV kết luận tập các ước của 12 và tập các bội của 8 nhỏ hơn 80.

+ GV yêu cầu HS là Ví dụ 2.

+ HS vận dụng kiến thức hoàn thành Luyện tập 1

+ GV cho HS làm việc theo nhóm hoàn thành Thử thách nhỏ. ( GV thưởng cho nhóm làm nhanh nhất). GV cho HS liệt kê các ước và từ đó chọn các số phù hợp.

- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

 + HS chú ý lắng nghe, tìm hiểu nội thông qua việc thực hiện yêu cầu của GV.

+ GV: quan sát và trợ giúp HS.  

 - Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

 +HS: Chú ý, thảo luận và phát biểu, nhận xét và bổ sung cho nhau

- Bước 4: Kết luận, nhận định: GV chính xác hóa và gọi 1 học sinh nhắc lại nội dung chính: Khái niệm chia hết; Ước và Bội; Cách tìm Ước và Bội.

1. Quan hệ chia hết

Cho hai số tự nhiên a và b ( b  0).

+ Nếu có k  N : a = kb, ta nói a chia hết cho b và kí hiệu là a  b

+ Nếu a không chia hết cho b ta kí hiệu a  b.

VD: 15 = 3 . 5 => 15  3

16 : 3 = 5 dư 1 => 16  3

?

Ví dụ 1:

Việt có số kẹo là 12. 35. Vì 35  5 nên ( 12.35)  5, do đó Việt có thể chia đều số kẹo cho  mỗi tổ.

* Ước và bội:

- Nếu a chia hết cho b, ta nói b là ước của a và a là bội của b.

Ta kí hiệu Ư(a) là tập hợp các ước của a và B(b) là tập hợp các bội của b.

VD: 15  3 => Ta nói 3 là ước của 15 và 15 là bội của 3.

?:

Bạn Vuông trả lời đúng. Vì 15  6 => 5 là ước của 15.

* Cách tìm ước và bội:

+ Ư(12) = { 1; 2; 3; 4; 6; 12}

+ B (8) = { 8; 16; 24; 32; 40; 48; 56; 64; 72}

- Muốn tìm các ước của a ( a> 1), ta lần lượt chia a cho các số tự nhiên từ 1 -> a, ta lần lượt chia a cho các số tự nhiên từ 1 đến a để xem a chia hết cho những số nào thì các số đó là ước của a.

- Ta có thể tìm các bội của một số khác 0 bằng cách nhân lần lượt số đó với 0; 1; 2; 3;..

Ví dụ 2:

a) Ta thấy 15 chia hết cho 1; 3; 5; 15 nên Ư ( 15) = { 1; 3; 5; 15}

b) Các bội của 6 nhỏ hơn 30 là: 0; 6; 12; 18; 24.

Luyện tập 1

a) Ư ( 20 ) = { 1; 2; 4; 5; 10; 20}

b) Các bội nhỏ hơn 50 của 4 là:

4; 8; 12; 16; 20; 24; 28; 32; 36; 40; 44; 48.

Thử thách nhỏ:

Ba số là 2; 4; 6.

Hoạt động của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

+ GV cho HS tìm hiểu nội dung qua HĐ3 và HĐ4.

+ GV rút ra kết luận cho HS rút ra kết luận.

+GV có thể cho HS làm thêm hoạt động về tính chất chia hết của một tổng ( 3 số; 4 số) hay về tính chất chia hết của một hiệu.

+ GV hướng dẫn, cho HS làm Ví dụ 3.

+ GV cho HS hoàn thành Luyện tập 2 ( Gọi HS trình  bày bảng, dưới lớp làm vở) -> GV rút ra kết luận.

+ GV yêu cầu HS làm Vận dụng 1 làm bài vào vở và gọi 1 HS lên trình bày lời giải. ( GV gợi ý).

+  GV cho HS thực hiện HĐ5 và HĐ6.

+ GV rút ra kết luận cho HS rút ra kết luận.( GV có thể cho HS làm thêm hoạt động về tính chất không chia hết của một tổng 3 số, 4 số hay về tính chất không chia hết của một hiệu.

+ GV hướng dẫn cách trình bày lời giải cho HS, rồi cho HS áp dụng tính chất chia  hết để giải bài toán.

+ GV yêu cầu HS vận dụng kiến thức vừa học để giải bài toán mở đầu và gọi một em trả lời.

+ HS củng cố việc áp dụng tính chất chia hết của một tổng qua Vận dụng 2.

+ GV tổ chức lớp thành các nhóm để củng cố tính chất chia hết của một tổng qua Tranh luận.

- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

 + HS chú ý lắng nghe, hoàn thành các yêu cầu.

+ GV: quan sát, giảng, phân tích, lưu ý và trợ giúp nếu cần.

 - Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

+ HS chú ý lắng nghe, hoàn thành các yêu cầu.

 + Ứng với mỗi phần luyện tập, vận dụng, một HS lên bảng chữa, các học sinh khác làm vào vở.

 - Bước 4: Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đánh giá về thái độ, quá trình làm việc, kết quả hoạt động và chốt kiến thức.

2. Tính chất chia hết của một tổng.

* Trường hợp chia hết:

+ 15  5 ; 25  5

=> 15 + 25 = 40  5

+ 7  7 ; 14  7 ; 21  7

=> 7 + 14 + 21 = 42  7

- Nếu tất cả các số hạng của một tổng đều chia hết cho cùng một số thì tổng chia hết cho số đó.

·    Nếu a  m và b  m thì ( a+b)   m

·    Nếu a  m và b  m và c  m thì ( a + b + c)  m

Chú ý: Tính chất 1 cũng đúng với một hiệu chẳng hạn 30  3 và 18  3

 => ( 30 – 18)  3

Ví dụ 3:

Vì 6  3, 15  3 và 30  3 nên (6 + 15 + 30)  3

Luyện tập 2:

a) Vì:

=> (24 + 48)  4

b) Vì:

48  6

12  6

36  6

=> ( 48 + 12 - 36 )  6

Vận dụng 1:

Vì 21  7 nên để ( 21 + x)  7 thì x  7.

Do đó x  { 14; 28}

* Trường hợp không chia hết:

+ 10  5 ; 9  5

=> (10 + 9) = 19  5

+ 8  4 ; 10  4

=> ( 10 + 8) = 18  4

Nếu có một số hạng của một tổng không chia hết cho một số đã cho, các số hạng còn lại đều chia hết cho số đó thì tổng không chia hết  cho số đã cho.

·    Nếu a  m và b  m thì (a + b)   m.

·    Nếu a  m, b  m và c  m thì ( a + b +  c)  m.

Chú ý: Tính chất 2 cũng đúng với một hiệu, chẳng hạn:

45  5 và 7  5 => ( 45 -7)  5

15  4 và 8  4 => ( 15 -8)  4

Ví dụ 4:

Vì 5  5; 45  5 và 2019  5

=> (  5 + 45 + 2019 )  5

Ví dụ 5:

Vì số bút trong các hộp bút bằng nhau nên tổng số bút trong 4 hộp là một số chia hết cho 4. Vì 50 không chia hết cho 4 nên tổng số bút lớp 6A được thưởng không chia đều được cho 4 tổ.

Luyện tập 3:

a) Vì 20  5 và 81  5

=> (20 + 81)  5

b) Vì 34  4 ; 28  4 và 12  4

=> (  34 + 28 -12)  4

Vận dụng 3:

Vì 20  5; 45  5 nên để 20 + 45 + x không chia hết cho 5 thì x  5. Do đó x  { 39; 54}.

Tranh luận:

Bạn Tròn nói đúng. Vì 3 và 5 không  chia hết cho 4 nhưng 3 + 5 lại chia hết cho 4.

Số nhóm

Số người ở một nhóm

4

10

5

8

6

8

5

10

4

Hình thức đánh giá

Phương pháp

đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi Chú

- Đánh giá thường xuyên:

+ Sự tích cực chủ động của HS trong quá trình tham gia các hoạt động học tập.

+ Sự hứng thú, tự tin, trách nhiệm của HS khi tham gia các hoạt động học tập cá nhân.

+ Thực hiện các nhiệm vụ hợp tác nhóm ( rèn luyện theo nhóm, hoạt động tập thể)

- Phương pháp quan sát:

+ GV quan sát qua quá trình học tập: chuẩn bị bài, tham gia vào bài học( ghi chép, phát biểu ý kiến, thuyết trình, tương tác với GV, với các bạn,..

+ GV quan sát hành động cũng như thái độ, cảm xúc của HS.

- Báo cáo thực hiện công việc.

- Hệ thống câu hỏi và bài tập

- Trao đổi, thảo luận.