Giáo án dạy thêm Ngữ văn 9 Cánh diều bài 2: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (Trích Truyện Lục Vân Tiên – Nguyễn Đình Chiểu)

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/…

ÔN TẬP VĂN BẢN: LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

- Ôn tập những kiến thức về tác giả Nguyễn Đình Chiểu và bài thơ Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.

- Phân tích những đặc sắc liên quan đến hình tượng, bút pháp nghệ thuật của tác phẩm.

- Ghi nhớ, khắc sâu những đặc điểm của thể loại tác phẩm, xác định được bố cục, đặc sắc nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.

2. Năng lực 

• Năng lực chung

- Năng lực tự học và tự chủ: Tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát hình ảnh để hiểu về văn bản đã học.

- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm để thực hiện phiếu học tập, hợp tác để giải quyết vấn đề về văn bản đã học.

- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thu thập và làm rõ các thông tin liên quan đến bài học; biết đề xuất và phân tích được một số giải pháp giải quyết vấn đề.

• Năng lực đặc thù

- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến tác phẩm Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.

- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về tác phẩm.

- Năng lực phân tích, đánh giá được đặc điểm nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm.

- Năng lực cảm thụ văn học: bình luận, nêu cảm nhận riêng về những chi tiết tiêu biểu trong việc thể hiện chủ đề tác phẩm.

- Năng lực đọc hiểu một bài thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại: phân tích ý nghĩa hình tượng nghệ thuật, đánh giá những sáng tạo độc đáo của nhà thơ.

- Năng lực phân tích, so sánh văn bản với các văn bản khác cùng chủ đề.

3. Về phẩm chất

- Có tinh thần nghĩa hiệp, giúp đỡ mọi người xung quanh khi họ gặp khó khăn trong trường hợp cụ thể. 

II. PHƯƠNG TIỆN VÀ HỌC LIỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên

- Giáo án;

- Phiếu bài tập;

- Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;

- Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;

- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Chuẩn bị của HS: SGK, SBT Ngữ Văn 9, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn bài học, vở ghi.

 III. TIẾN TRÌNH ÔN TẬP

A. KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS kết nối với kiến thức đã học buổi sáng để trả lời nhanh các câu hỏi trắc nghiệm nhắc lại kiến thức bài học.

b. Nội dung: GV phát phiếu TN để HS nghiên cứu.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đưa câu hỏi trắc nghiệm, HS quan sát và trả lời:

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

• HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

• GV mời một số HS đứng dậy trả lời câu hỏi

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

• GV nhận xét chốt đáp án:

- GV dẫn dắt vào bài: Nói về tấm lòng nghĩa hiệp với phẩm chất anh hùng trong Văn học Việt Nam không thể không nhắc đến nhân vật Lục Vân Tiên. Không chỉ dũng cảm – thấy người gặp nạn liền cứu giúp mà chàng còn rất trọng lễ nghĩa – cứu người không mong trả ơn. Những phẩm chất cao đẹp này đã được thể hiện rõ nét qua hành động cứu Kiều Nguyệt Nga khi chàng trên đường đi thi. Hãy cùng ôn lại bài học Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga. 

B. ÔN TẬP LẠI KIẾN THỨC VĂN BẢN LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA

a. Mục tiêu: Giúp HS ôn tập, nắm chắc các đơn vị kiến thức, rèn luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, nhận diện và phân tích các bút pháp nghệ thuật thể hiện trong bài thơ. 

b. Nội dung: Nhắc lại các kiến thức văn bản Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của cá nhân hoặc sản phẩm nhóm. 

d. Tổ chức thực hiện

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: HS củng cố, mở rộng kiến thức đã học về văn bản Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga. 

b. Nội dung:

- GV đưa ra câu hỏi để HS củng cố kiến thức bài Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.

- GV hướng dẫn HS thực hiện phần Luyện tập theo văn bản đọc. 

c. Sản phẩm:

- Câu trả lời các câu hỏi vận dụng.

d. Tổ chức thực hiện

Nhiệm vụ: Luyện tập theo văn bản 

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Câu 1: “Nhân vật trong truyện thơ Nôm thường được chia thành hai tuyết đối lập nhau”, đặc điểm đó được thể hiện như thế nào trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga? 

Câu 2: Căn cứ vào câu thơ miêu tả và hình vẽ minh hoạ SGK, em hãy tả lại trận đánh cướp của Lục Vân Tiên?

Câu 3: Vẻ đẹp nào của 2 nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga được thể hiện thể hiện qua đoạn trích?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức đã học để hoàn thành bài luyện tập vào vở.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện một số HS trình bày trước lớp. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

- GV gợi ý:

Câu 1:

 “Nhân vật trong truyện thơ Nôm thường được chia thành hai tuyến đối lập nhau”, đặc điểm đó được thể hiện trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga:

+ Phong Lai: Nhân vật phản diện, là kẻ đứng đầu toán cướp. Nguyễn Đình Chiểu đã xây dựng hình tượng một tên cướp ngông nghênh, hung dữ, gian ác, không có học thức. Khi nói chuyện thì giọng điệu ngang tàng, kiêu căng và hống hách.

+ Lục Vân Tiên: Là tuyến nhân vật chính, Lục Vân Tiên được Nguyễn Đình Chiểu xây dựng hình tượng như một anh hùng với sự mạnh mẽ, dứt khoát với toán cướp. Bên cạnh đó, Lục Vân Tiên cũng có những phẩm chất của học trò Nho gia đó là sự hiểu biết lễ nghĩa, có học thức, khi trò chuyện cùng Kiều Nguyệt Nga thì nhã nhặn, giữ khoảng cách và thể hiện sự quan tâm.

+ Kiều Nguyệt Nga: Là đại diện cho hình ảnh người con gái con quan thời kỳ phong kiến với sự dịu dàng, đoan trang, khuê các, hiếu nghĩa, biết trước biết sau. Khi nói chuyện với Lục Vân Tiên – người đã cứu mình thì rất nhẹ nhàng, cảm kích, biết ơn và đầy thiện cảm.

Câu 2: 

- Nghe triều đình mở khoa thi nên Lục Vân Tiên xin thầy cho xuống núi. Một lần, trên đường trở về nhà khi đi dọc đường gặp toán cướp đang bắt nạt dân làng chàng bèn xông vào cứu người bị nạn. Bọn cướp hung hăng đao kiếm lăm lăm vào, Vân Tiên chỉ kịp bẻ vội khúc cây bên đường làm vũ khí. Vốn là người giỏi võ nên chàng dễ dàng đánh tan bọn cướp, kẻ cầm đầu cũng phải bỏ mạng. Khi đó chàng nghe tiếng khóc trong xe, thấy hai cô gái vẫn đang sợ hãi. Lúc đó, Lục Vân Tiên mới tới gần xe động viên an ủi hai người. Hỏi chuyện ra mới biết cô gái đó là con của quan chi phủ Hà Khê. Nay trên đường về nhà gặp cha chẳng may gặp nạn. Đó là tiểu thư Kiều Nguyệt Nga. Cô mong được đền ơn cứu mạng của Vân Tiên nhưng chàng từ chối. Lục Vân Tiên vốn là nam tử hán, xưa nay làm ân chưa bao giờ có ý muốn được báo đáp. Nói đoạn, chàng liền đi khỏi.

---------------------------------------

----------------------Còn tiếp---------------------