Giáo án dạy thêm Ngữ văn 9 Cánh diều bài 1: Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (Trích Chinh phụ ngâm – Đặng Trần Côn)

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/…

ÔN TẬP VĂN BẢN: TÌNH CẢNH LẺ LOI CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

• Ôn tập những kiến thức về tác giả Đặng Trần Côn và bài thơ Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ. 
•  Phân tích những đặc sắc liên quan đến hình tượng, bút pháp nghệ thuật của tác phẩm.

- Ghi nhớ, khắc sâu những đặc điểm của thể loại tác phẩm, xác định được bố cục, đặc sắc nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ.

2. Năng lực 

• Năng lực chung
• Năng lực tự học và tự chủ: Tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát hình ảnh để hiểu về văn bản đã học.
• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm để thực hiện phiếu học tập, hợp tác để giải quyết vấn đề về văn bản đã học.
• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thu thập và làm rõ các thông tin liên quan đến bài học; biết đề xuất và phân tích được một số giải pháp giải quyết vấn đề.
• Năng lực đặc thù
• Năng lực thu thập thông tin liên quan đến tác phẩm Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ.
• Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về tác phẩm.
• Năng lực phân tích, đánh giá được đặc điểm nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm.
• Năng lực cảm thụ văn học: bình luận, nêu cảm nhận riêng về những chi tiết tiêu biểu trong việc thể hiện chủ đề tác phẩm.
• Năng lực đọc hiểu một bài thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại: phân tích ý nghĩa hình tượng nghệ thuật, đánh giá những sáng tạo độc đáo của nhà thơ.
• Năng lực phân tích, so sánh văn bản với các văn bản khác cùng chủ đề.

3. Về phẩm chất

- Thương cảm với nỗi cô đơn, lẻ loi của người chinh phụ.

- Đồng cảm với nỗi đau khổ, bất hạnh của người phụ nữ.

II. PHƯƠNG TIỆN VÀ HỌC LIỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên

• Giáo án;
• Phiếu bài tập;
• Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;
• Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;
• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Chuẩn bị của HS: SGK, SBT Ngữ Văn 9, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn bài học, vở ghi.

III.  TIẾN TRÌNH ÔN TẬP

1.  KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS kết nối với kiến thức đã học buổi sáng để trả lời nhanh các câu hỏi trắc nghiệm nhắc lại kiến thức bài học.

b. Nội dung: GV phát phiếu TN để HS nghiên cứu.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập 

• GV đưa câu hỏi trắc nghiệm, HS suy nghĩa và trả lời:

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

• HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

• GV mời một số HS đứng dậy trả lời câu hỏi.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét chốt đáp án:

- GV dẫn dắt vào bài: Viết về thân phận phận người phụ nữ là một chủ đề được rất nhiều nhà thơ lựa chọn làm chủ đề sáng tác. Đặng Trần Côn là tác giả tiêu biểu cho chủ đề này với bài thơ Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ. Nỗi nhớ thương, cô đơn, buồn tủi chồng đang ở nơi chiến trường của người phụ nữ đã được khắc họa một cách sâu sắc. Hãy cùng ông tập lại bài học Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ. 

B. ÔN TẬP LẠI KIẾN THỨC VĂN BẢN TÌNH CẢNH LẺ LOI CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ

a. Mục tiêu: Giúp HS ôn tập, nắm chắc các đơn vị kiến thức, rèn luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ, nhận diện và phân tích các bút pháp nghệ thuật thể hiện trong bài thơ. 

b. Nội dung: Nhắc lại các kiến thức văn bản Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của cá nhân hoặc sản phẩm nhóm. 

d. Tổ chức thực hiện

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: HS củng cố, mở rộng kiến thức đã học về văn bản Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ.

b. Nội dung:

- GV đưa ra câu hỏi để HS củng cố kiến thức bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ.

- GV hướng dẫn HS thực hiện phần Luyện tập theo văn bản đọc. 

c. Sản phẩm:

- Câu trả lời các câu hỏi vận dụng.

d. Tổ chức thực hiện

Nhiệm vụ: Luyện tập theo văn bản 

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn làm bài vào vở, cho HS luyện tập theo những nhiệm vụ cụ thể sau:

Câu 1: Đoạn trích được viết theo thể thơ nào? Chỉ ra sự phù hợp của thể thơ ấy trong việc thể hiện nội dung đề tài ở văn bản này? 

Câu 2: Hãy cho biết vì sao người chinh phụ đau khổ?

Câu 3: Theo anh/chị, những dấu hiệu nào cho thấy nỗi cô đơn của người chinh phụ?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức đã học để hoàn thành bài luyện tập vào vở.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện một số HS trình bày trước lớp. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

- GV gợi ý:

Câu 1: 

- Đoạn trích được viết theo thể thơ: Song thất lục bát.

- Thể thơ song thất lục bát giúp cho bài thơ trở nên có nhạc điệu, hấp dẫn, nhiều cảm xúc nhằm giúp người đọc đi sâu vào thế giới nội tâm, thấu hiểu được cảm xúc của nhân vật.

- Thể song thất lục bát là sự kết hợp giữa câu song thất kể sự việc và câu lục bát thiên về cảm thán, giãi bày. Thể song thất lục bát thiên về việc diễn tả đời sống nội tâm nhân vật với cảm hứng trữ tình bi thương, có khả năng biểu lộ một cách tinh tế những dòng suy cảm dồn nén với tâm trạng nhớ tiếc và mong đợi. 

- Đây là thể thơ kết hợp được nhiều phẩm chất thẩm mĩ của tiếng Việt, dồi dào nhạc điệu, trong đó nổi bật ở âm điệu buồn thương triền miên, phù hợp để miêu tả nội tâm, tâm trạng. 

Câu 2: 

- Người chinh phụ buồn đau thất vọng:

+ Lo lắng cho sự an nguy của chồng nơi chiến trận.

+ Tuổi trẻ trôi qua trong hiu quạnh, hạnh phúc, tình yêu đôi lứa cũng mất theo.

+ Niềm tin vào cuộc sống mỏng manh, mờ nhạt.

---------------------------------------

----------------------Còn tiếp---------------------