Giáo án dạy thêm Ngữ văn 9 Cánh diều bài 2: Ôn tập thực hành tiếng Việt

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1: Củng cố kiến thức về điển cố điển tích. 

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, dựa vào kiến thức đã học về điển cố điển tích, trả lời câu hỏi:

- Trình bày khái niệm của điển cố điển tích.

- Nêu tác dụng của việc sử dụng điển cố điển tích. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trình bày các nội dung:

- Trình bày khái niệm của điển cố điển tích.

- Nêu tác dụng của việc sử dụng điển cố điển tích. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Hiểu biết chung về điển cố điển tích.

a. Đặc điểm của điển cố điển tích.

- Điển cố điển tích là một từ Hán Việt, ý chỉ một chuyện xưa tích cũ về những tấm gương sáng hoặc một sự kiện đặc biệt, qua đó làm nổi bật lên những triết lý nhân sinh để lại cho thế hệ sau. 

- Điển tích, điển cố điển tích thường đúc ngắn gọn trong một câu, chỉ cần nhắc đến tên nhân vật, sự kiện đã có thể truyền tải được hàm ý của tác giả. 

b. Tác dụng của điển cố điển tích.

- Điển cố điển tích mang tính hình tượng cao, có giá trị nghệ thuật và thể hiện được ý nghĩa sâu sắc hơn. 

- Điển cố điển tích không chỉ truyền tải thông điệp mà còn là chất xúc tác cho quá trình cảm thụ tác phẩm của người đọc. 

- Một triết lý nhân sinh được truyền đạt thông qua chất liệu dân gian như điển cố điển tích sẽ khiến người đọc ghi nhớ và có ấn tượng hơn so với những cách diễn đạt thông thường. 

Trường THCS:………………………

Lớp:…………………………………..

Họ và tên:……………………………..

PHIẾU BÀI TẬP

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: ĐIỂN CỐ ĐIỂN TÍCH

Khoanh vào đáp án trước câu trả lời đúng:

Câu 1: Giải thích điển cố được in đậm trong câu thơ dưới đây:

Non Yên dầu chẳng tới miền

Nhớ chàng thăm thẳm đường lên bằng trời.

(Chinh phụ ngâm – Đặng Trần Côn)

A. Là một ngọn núi ở phía Bắc Việt Nam.

B. Là tứ núi Yên Nhiên ở vùng ngoại Mông, gắn với việc Đậu Hiến thời Hậu Hán đuổi giặc Thiều Vũ lên núi Yên Nhiên liền khắc đá ghi công ở đó rồi trở về.

C. Là một danh lam thắng cảnh nổi tiếng ở Trung Quốc gắn với công cuộc mở mang bờ cõi của Đại Thanh.

D. Là ngọn núi nơi Khổng Tử thường đến ngắm cảnh.

Câu 2: Tìm điển tích, điển cố trong đoạn thơ sau:

Trộm nhớ thuở gây hình tạo hoá,

Vẻ phù dung một đoá hoa tươi.

Nụ hoa chưa mỉm miệng cười,

Gấm nàng Ban đã nhạt mùi thu dung.

(Chinh phụ ngâm – Đặng Trần Côn)

A. Gấm nàng Ban.

B. Gây hình tạo hóa.

C. Nụ hoa chưa mỉm miệng cười.

D. Nhạt mùi thu dung.

Câu 3: Giải thích điển cố được in đậm trong câu thơ dưới đây:

Trải qua một cuộc bể dâu

Những điều trông thấy mà đau đớn lòng

(Chinh phụ ngâm – Đặng Trần Côn)

A. Bể dâu là một biến thể của điển cố nguyên gốc “thương hải tang điền”, chỉ sự thay đổi của cuộc đời. Điển này được mượn từ sách Liệt tiên truyện. 

B. Bể dâu là một hồ nước, xung quanh trồng rất nhiều cây dâu, chỉ sự trôi nổi, lênh đênh.

C. Bể dâu là một biến thể của điển cố nguyên gốc “thương hải tang điền”, chỉ sự mới mẻ, thay đổi của thiên nhiên, đất trời.

D. Bể dâu chỉ sự lận đận, vất vả khi phải thay đổi môi trường sống của con người.

…………………………