Giáo án dạy thêm Ngữ văn 9 Kết nối bài 1: Ôn tập thực hành tiếng Việt (1)

Em đã biết gì về điển tích, điển cố?

Em có gì chưa hiểu về điển tích, điển cố?

Em muốn biết thêm điều gì về điển tích, điển cố?

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ: Nhắc lại khái niệm và cách nhận biết điển tích, điển cố

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, dựa vào kiến thức đã học về điển tích điển cố, thực hiện yêu cầu: 

+ Điển tích, điển cố là gì?

+ Tác dụng của việc sử dụng điển tích, điển cố trong sáng tác văn chương là gì?

+ Có thể nhận biết điển tích, điển cố bằng cách nào?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động 

- GV mời 1 – 2 HS trình bày kết quả.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Nhắc lại khái niệm và cách nhận biết điển tích, điển cố

1. Khái niệm

- Điển tích, điển cố là câu chuyện, sự việc hay câu chữ trong sách xưa, được dẫn lại một cách cô đúc trong văn bản của các tác giả đời sau.

2. Tác dụng của việc sử dụng điển tích, điển cố trong sáng tác văn chương

- Với tính chất mẫu mực, giàu ý nghĩa, các tác giả thường sử dụng điển tích, điển cố để gia tăng tính hàm súc, uyên bác, trang nhã, gợi liên tưởng phong phú cho người đọc.

3. Các nhận biết điển tích, điển cố

- Một điển tích, điển cố xuất hiện trong văn bản chỉ là từ ngữ. Nhưng đằng sau từ ngữ là một câu chuyện hay sự việc, câu kinh, câu thơ nào đó.

- Điển tích, điển cố chủ yếu có nguồn gốc từ Trung Quốc hoặc từ văn học cổ trong nước, cũng có một số xuất phát từ văn học Châu Âu…

Trường THCS:………………………

Lớp:…………………………………..

Họ và tên:……………………………..

PHIẾU BÀI TẬP

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: ĐIỂN TÍCH, ĐIỂN CỐ

Khoanh tròn vào đáp án đặt trước câu trả lời đúng:

Câu 1: Đâu là dấu hiện nhận biết một điển tích, điển cố?

A. Gắn với một sự kiện lịch sử. 

B. Gắn với một danh lam thắng cảnh.

C. Gắn với một nhân vật lịch sử.

D. Đằng sau là một câu chuyện hay sự việc, câu kinh, câu thơ nào đó.

Câu 2: Điển tích, điển cố được sử dụng trong văn bản của người Việt có nguồn gốc từ đâu?

A. Trung Quốc và từ văn học cổ nước ngoài.

B. Ấn Độ và từ văn học cổ trong nước.

C. Trung Quốc và từ văn học cổ trong nước.

D. Nhật Bản và từ văn học cổ nước ngoài.

Câu 3: Tác dụng của điển tích, điển cố là gì?

A. Làm cho câu văn, câu thơ thêm hài hước, thú vị.

B. Làm cho câu văn, câu thơ cô đúc, hàm súc, uyên bác, giữ cho lời văn sự trang nhã.

C. Làm cho câu văn, câu thơ thêm dài, thêm hay.

D. Làm cho câu văn, câu thơ cô đúc, hàm súc, uyên bác, tránh nói thẳng những điều thô tục, sỗ sàng, giữ cho lời văn sự trang nhã.

Câu 4: Câu thơ nào dưới đây chứa điển tích, điển cố?

A. Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.

B. Mai cốt cách, tuyết tinh thần. 

C. Trăm năm trong cõi người ta.

D. Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.

Câu 5:  Giải thích điển cố được in đậm trong câu thơ dưới đây:

Trải qua một cuộc bể dâu

Những điều trông thấy mà đau đớn lòng

(Chinh phụ ngâm – Đặng Trần Côn)

A. Bể dâu là một biến thể của điển cố nguyên gốc “thương hải tang điền”, chỉ sự thay đổi của cuộc đời. Điển này được mượn từ sách Liệt tiên truyện. 

B. Bể dâu là một hồ nước, xung quanh trồng rất nhiều cây dâu, chỉ sự trôi nổi, lênh đênh.

C. Bể dâu là một biến thể của điển cố nguyên gốc “thương hải tang điền”, chỉ sự mới mẻ, thay đổi của thiên nhiên, đất trời.

D. Bể dâu chỉ sự lận đận, vất vả khi phải thay đổi môi trường sống của con người.