Giáo án dạy thêm Ngữ văn 9 Kết nối bài 8: Đấu tranh cho một thế giới hòa bình (trích, Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ: Nhắc lại kiến thức

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS trả lời:

+ Nhắc lại một số hiểu biết về tác giả Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két và văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình”.

+ Chủ đề của văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình” là gì?

+ Trình bày luận đề và luận điểm được tác giả thể hiện trong văn bản. Các luận điểm trong văn bản có mối quan hệ như thế nào?

+ Tác giả đã thể hiện thái độ như thế nào khi đề cập tình trạng chạy đua vũ khí hạt nhân?

+ Tổng kết giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình”.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo cặp đôi hoặc đọc lại văn bản theo yêu cầu suy nghĩ để hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 2-3 HS trình bày trước lớp yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét đánh giá chốt kiến thức.

Nhắc lại kiến thức 

1. Tác giả - tác phẩm

a. Tác giả

- Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két (1928 – 2014).

- Quê quán: Cô-lôm-bi-a.

- Là nhà văn, nhà báo và là một nhà hoạt động chính trị nổi tiếng.

- Năm 1982, ông được trao giải Nô-ben Văn học nhờ những đóng góp quan trọng trong lĩnh vực văn học, đặc biệt là các tác phẩm phản ánh những vấn đề của cuộc sống ở vùng Mỹ La-tinh.

- Tác phẩm tiêu biểu: Trăm năm cô đơn (1967), Tướng quân giữa mê hồn trận (1989), Ký sự về một cái chết được báo trước (1981)…

b. Tác phẩm

- Trích trong văn bản “Thanh gươm Đa-mô-clét” (1986).

- Hoàn cảnh sáng tác: Văn bản “Thanh gươm Đa-mô-clét” là bài tham luận được Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két (tư cách khách mời) đọc trong một hội nghị quốc tế họp tại Mê-hi-cô vào tháng 8 năm 1986 – thời điểm cuộc chạy đua vũ trang giữa Liên Xô và Mỹ đã lên đến đỉnh điểm.

2. Phân tích văn bản

a. Chủ đề

Văn bản kêu gọi toàn nhân loại đoàn kết ngăn chặn chiến tranh hạt nhân, bảo vệ hòa bình và sự sống trên trái đất.

b. Luận đề, luận điểm trong văn bản

- Luận đề: Chạy đua sản xuất vũ khí hạt nhân là đặt nhân loại trước nguy cơ bị hủy diệt.

- Luận điểm: 

+ Luận điểm 1: Người ta đã bố trí số đầu đạn hạt nhân có khả năng hủy diệt 12 lần trái đất.

+ Luận điểm 2: Số tiền bỏ ra cho việc chạy đua vũ trang có thể giải quyết nhiều vấn đề thiết yếu của nhân loại.

+ Luận điểm 3: Chạy đua vũ trang là đi ngược lại với lí trí con người và cũng đi ngược lại cả lí trí tự nhiên.

- Mối quan hệ giữa các luận điểm: 

+ Luận điểm 1 nêu thực trạng đáng sợ về chạy đua vũ khí hạt nhân giữa các cường quốc. 

+ Từ thực trạng này, tác giả có điều kiện so sánh để thấy kinh phí dành cho việc sản xuất vũ khí giết người hàng loạt đó tốn kém hơn nhiều lần so với việc giải quyết những vấn đề quan trọng, cấp bách của đời sống nhân loại (luận điểm 2).

+ Những so sánh đó giúp tác giả rút ra sự vô lí của việc chạy đua vũ khí hạt nhân (luận điểm 3).

•  Các luận điểm có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, cùng góp phần làm rõ luận đề của bài viết.

c. Thái độ của tác giả

- Trước tình trạng chạy đua vũ khí hạt nhân, tác giả đã lên tiếng phản đối quyết liệt. Bài nghị luận này trích từ tham luận được đọc tại hội nghị nguyên thủ quốc gia của một số nước, thể hiện quan điểm, thái độ rạch ròi, dứt khoát của tác giả.

- Tác giả thể hiện thái độ của mình bằng nhiều cách:

+ Sự thật khách quan: các số liệu.

+ Thái độ trực tiếp của tác giả: “Chúng ta đến đây để cố gắng chống lại việc đó... và một cuộc sống hòa bình, công bằng”.

+ Sử dụng cách liên tưởng.

•  Tác giả là người quan tâm, lo lắng đến nền hòa bình của thế giới. Ông cũng lên án mạnh mẽ đối với cuộc chạy đua vũ trang chiến tranh hạt nhân, nhất là các cuộc thử nghiệm các loại vũ khí hạt nhân. Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két ra sức kêu gọi con người chung tay đẩy lùi mối nguy cơ chiến tranh hạt nhân.

3. Tổng kết 

a. Nội dung

- Văn bản đề cập đến nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe dọa toàn thể sinh vật và sự sống trên trái đất. Cùng với đó là cuộc chạy đua vũ trang vô cùng tốn kém, cướp đi rất nhiều điều kiện phát triển, những cơ hội phục hồi, tái tạo lại cuộc sống cho toàn thế giới.

- Từ đó, tác giả đem tới lời kêu gọi đấu tranh cho hòa bình, ngăn chặn và xóa bỏ nguy cơ chiến tranh là nhiệm vụ cấp bách của con người trên toàn thế giới.

b. Nghệ thuật

- Hệ thống luận điểm, luận cứ toàn diện, chặt chẽ.

- Chứng cứ phong phú, cụ thể từ nhiều lĩnh vực tri thức khoa học và thực tiễn.

- Sử dụng phép so sánh thích hợp, có hiệu quả.

- Kết hợp lý lẽ sắc bén với tri thức phong phú.