Giáo án dạy thêm Ngữ văn 9 Kết nối bài 5: Bí ẩn của làn nước (Bảo Ninh)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1: Hiểu biết chung về tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, thực hiện nhiệm vụ: Dựa vào kiến thức đã học, trình bày lại những thông tin cơ bản về nhà văn Bảo Ninh và truyện ngắn “Bí ẩn của làn nước”.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2: Nhắc lại kiến thức bài học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi Think – Pair – Share, dựa vào những kiến thức đã học, đã tìm hiểu để hoàn thành nhiệm vụ trong Phiếu học tập phần Phụ lục.

- Thời gian thực hiện: 15 phút.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm đôi, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Hiểu biết chung về tác phẩm

1. Nhà văn Bảo Ninh

- Quê ở Quảng Bình.

- Tên tuổi của ông gắn liền với Nỗi buồn chiến tranh  (1991) – một tiểu thuyết được dư luận bạn đọc trong và ngoài nước đánh giá rất cao.

- Phong cách:

+ Thường viết về người lính và cuộc sống của con người trong chiến tranh.

+ Biệt tài miêu tả: miêu tả chi tiết, tỉ mỉ đến “đau nhói” những vét thương của chiến tranh.

+ Ngôn ngữ phong phú, chọn lọc kĩ càng và chính xác.

2. Truyện ngắn Bí ẩn của làn nước

- Trích trong tập Những truyện ngắn của Bảo Ninh, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh, 2021.

II. Nhắc lại kiến thức bài học

- Phụ lục đáp án Phiếu học tập.

PHIẾU HỌC TẬP

Trả lời các câu hỏi về nội dung và kết cấu của văn bản Bí ẩn của làn nước

Xác định nhân vật người kể chuyện. Xác định ngôi kể và nêu tác dụng.

Xác định tình huống chính của truyện?

Câu văn: “Thời gian, năm tháng cứ trôi, dòng sông và lịch sử, tất cả đổi thay nhưng mà niềm đau của đời tôi thì khôn nguôi bởi ấy là niềm đau không thể nói nên lời” là lời nói nội tâm của nhân vật “tôi” được thể hiện qua lời của người kể chuyện hay hành động, cử chỉ của nhân vật?

Dù đang ở trong hoàn cảnh nguy hiểm, nhưng khi nghe lời kêu cứ của người phụ nữ, nhân vật “tôi” có phản ứng như thế nào? Cảm nhận của em về hành động này của nhân vật.

Nhân vật “tôi” đã đối xử với con gái như thế nào? Theo em, điều bí mật mà chỉ có “dòng nước biết” là bí mật gì? Tại sao nhân vật “tôi” lại giữ bí mật đó trong lòng?

PHIẾU HỌC TẬP

Trả lời các câu hỏi về nội dung và kết cấu của văn bản Bí ẩn của làn nước

Xác định nhân vật người kể chuyện. Xác định ngôi kể và nêu tác dụng.

- Người kể chuyện là nhân vật “tôi” – người chồng trong câu chuyện. 

- Ngôi kể thứ nhất giúp người đọc nắm bắt tâm trạng nhân vật sâu sắc, sinh động, chân thật và gần gũi hơn.

Xác định tình huống chính của truyện?

Tình huống chính của truyện: xoay quanh dòng sông trước và sau khi chiến tranh nổ ra, con nước hiền hòa bỗng trở nên dữ dội, nó đã nuốt chửng vợ, con của người đàn ông.

Câu văn: “Thời gian, năm tháng cứ trôi, dòng sông và lịch sử, tất cả đổi thay nhưng mà niềm đau của đời tôi thì khôn nguôi bởi ấy là niềm đau không thể nói nên lời” là lời nói nội tâm của nhân vật “tôi” được thể hiện qua lời của người kể chuyện hay hành động, cử chỉ của nhân vật?

Câu văn này là lời nội tâm nhân vật “tôi” được thể hiện qua lời của người kể chuyện, thể hiện sự ảm ảnh, đeo bám của nỗi đau, nỗi mất mát không gì có thể bù đắp được trong suốt quãng đời còn lại của người đàn ông ấy.

Dù đang ở trong hoàn cảnh nguy hiểm, nhưng khi nghe lời kêu cứ của người phụ nữ, nhân vật “tôi” có phản ứng như thế nào? Cảm nhận của em về hành động này của nhân vật.

Dù đang ở trong hoàn cảnh nguy hiểm, nhưng khi nghe lời kêu cứ của người phụ nữ, nhân vật “tôi” sẵn sàng đưa tay ra cứu giúp. 

=> Hành động này thể hiện sự yêu thương, sẻ chia, tương thân tương ái, tấm lòng vị tha, giúp đỡ người khác trong hoàn cảnh vô cùng nguy hiểm, éo le.

Nhân vật “tôi” đã đối xử với con gái như thế nào? Theo em, điều bí mật mà chỉ có “dòng nước biết” là bí mật gì? Tại sao nhân vật “tôi” lại giữ bí mật đó trong lòng?

- Nhân vật “tôi” đối xử với con gái đầy yêu thương, mặc dù con gái không phải con anh, nhưng anh vẫn coi con như con ruột.

- Điều bí mật mà chỉ có “dòng nước” biết chính là đứa bé anh cứu được, bây giờ là cô gái xinh đẹp nhất làng lại không phải là con gái anh. Con anh là bé trai đã bị dòng nước cuốn trôi cùng người mẹ bất hạnh.

- Nhân vật “tôi” lại giữ bí mật đó trong lòng vì:

+ Sự mất mát người thân yêu là hoàn cảnh không thể nào thay đổi, cách tốt nhất là sống trọn vẹn với những gì đang có nên hãy để bí mật đó trội theo dòng nước.

+ Nếu nói ra, người con gái sẽ đau khổ và chịu thêm tổn thương mất mát. Khi im lặng nghĩa là giữ lại hạnh phúc cho con, để con trưởng thành với một tuổi thơ tươi đẹp nhất vì đứa trẻ ấy cũng đã chịu nhiều mất mát, đau thương giống như anh vậy.

=> Việc giữ bí mật đó thể hiện anh là người giàu lòng nhân ái.

Tiêu chí

Diễn giải

Điểm

Người kể chuyện, ngôi kể và tác dụng.

- Xác định đúng người kể chuyện, ngôi kể.

- Phân tích được tác dụng của ngôi kể.

1,5

Tình huống chính của truyện.

Nêu được chính xác tình huống chính của truyện.

1

Câu văn: “Thời gian, năm tháng cứ trôi, dòng sông và lịch sử, tất cả đổi thay nhưng mà niềm đau của đời tôi thì khôn nguôi bởi ấy là niềm đau không thể nói nên lời”

- Chỉ ra được câu văn là lời nội tâm của nhân vật thể hiện thông qua lời của người kể chuyện.

- Phân tích được nội hàm ý nghĩa của câu văn.

2

Hành động cứu người phụ nữ của nhân vật “tôi”.

- Nêu được ý nghĩa của hành động cứu người phụ nữ của nhân vật “tôi” trong cơn hoạn nạn.

- Chỉ ra được phẩm chất của nhân vật “tôi”.

2

Cách ứng xử của nhân vật “tôi” với con gái và bí mật anh giấu kín nhiều năm.

- Phân tích được cách ứng xử của nhân vật “tôi” với người con.

- Nêu được bí mật anh luôn giấu kín và nguyên nhân.

2,5

Hoạt động nhóm

- Các thành viên được chia nhiệm vụ và cùng tham gia thảo luận.

- Các nhóm trình bày kết quả rõ ràng, khoa học.

1