Giáo án dạy thêm Ngữ văn 9 Kết nối bài 3: Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga (trích Truyện Lục Vân Tiện, Nguyễn Đình Chiểu)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1: Hiểu biết chung về tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS chia lớp thành 2 nhóm thực hiện 2 nhiệm vụ sau:

+ Nhóm 1: Trình bày hiểu biết cơ bản về Nguyễn Đình Chiểu bằng sơ đồ tư duy.

+ Nhóm 2: Trình bày hiểu biết về Truyện Lục Vân tiên và xuất xứ của đoạn trích Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga.

- Thời gian thực hiện: 5 phút.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2: Nhắc lại kiến thức bài học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ (4 – 6 HS) dựa vào những kiến thức đã học, đã tìm hiểu để hoàn thành nhiệm vụ trong Phiếu học tập phần Phụ lục.

- Thời gian thực hiện: 20 phút.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm đôi, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS lượt trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Hiểu biết chung về tác phẩm

1. Tác giả Nguyễn Đình Chiểu

- Sơ đồ tư duy phần Phụ lục.

2. Tác phẩm

- Sơ đồ tư duy phần Phụ lục.

II. Nhắc lại kiến thức bài học

1. Đặc điểm truyện thơ Nôm và giá trị nghệ thuật được thể hiện trong văn bản Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga.

- Phụ lục đáp án Phiếu học tập.

PHIẾU HỌC TẬP

Trả lời các câu hỏi về đặc điểm của truyện thơ Nôm trong văn bản 

Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga.

Nhận xét về mô hình cốt truyện của truyện Lục Vân Tiên thông qua đoạn trích Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga.

Nguyễn Đình Chiểu đã xây dựng nhân vật Lục Vân Tiên như thế nào? 

Em hiểu như thế nào về hai câu thơ sau?

Nhớ câu kiến ngãi bất vi

Làm người thế ấy cũng phi anh hùng.

Nhân vật Kiều Nguyệt Nga có những đặc điểm nào?

Nhận xét về ngôn ngữ (đối thoại, độc thoại) trong đoạn trích Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga.

PHIẾU HỌC TẬP

Trả lời các câu hỏi về đặc điểm của truyện thơ Nôm trong văn bản

Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga.

Nhận xét về mô hình cốt truyện của truyện Lục Vân Tiên thông qua đoạn trích Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga.

Cốt truyện của truyện Lục Vân Tiên theo khuôn thức chung đó là cuộc gặp gỡ giữa tài tử với giai nhân, đoạn trích này thuộc phần gặp gỡ trong truyện thơ Nôm.

Nguyễn Đình Chiểu đã xây dựng nhân vật Lục Vân Tiên như thế nào? 

- Nhân vật Lục Vân Tiên được miêu tả thông qua hành động chứ không thông qua miêu tả ngoại hình hay phân tích nội tâm. Đây cũng là một đặc điểm nổi bật của truyện Nôm bình dân.

- Lục Vân Tiên trên đường đi thi, gặp bọn cướp Phong Lai hoành hành, chàng xông vào đánh cướp để cứu người. Đây là một việc nghĩa với mục đích cao đẹp, xuất phát từ tấm lòng tự nguyện.

=> Là một người có bản tính cương trực, thẳng thắn, căm ghét cái ác, hành hiệp trượng nghĩa mà không hề tính toán thiệt mất.

Em hiểu như thế nào về hai câu thơ sau?

Nhớ câu kiến ngãi bất vi

Làm người thế ấy cũng phi anh hùng.

- Hai câu thơ phản ánh sự chi phối của tư tưởng Nho giáo đến sáng tác của Nguyễn Đình Chiểu.

- Lục Vân Tiên tự khẳng định hành động cứu Nguyệt Nga là hành động vì nghĩa, bởi sách thánh hiền từng dạy: “Kiến nghĩa bất vi vô dũng dã” – thấy việc nghĩa không làm thì không phải người anh hùng.

Nhân vật Kiều Nguyệt Nga có những đặc điểm nào?

- Kiều Nguyệt Nga là người xuất thân trong một gia đình gia giáo, lời nói dịu dàng, cách cứ xử thể hiện được tư duy, phẩm chất cao quý.

- Là hình mẫu của người con hiếu thảo, luôn vâng lời và làm theo ý cha mặc cho khó khăn.

- Trước hành động tương cứu của Lục Vân Tiên, nàng bộc lộ lòng biết ơn sâu sắc, thể hiện sự khiêm nhường khi tự xưng là “tiện thiếp”.

=> Là hình mẫu của vẻ đẹp ngoại hình và là biểu tượng của lòng hiếu thảo, chu đáo và tình yêu sâu sắc.

Nhận xét về ngôn ngữ (đối thoại, độc thoại) trong đoạn trích Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga.

- Ngôn ngữ đối thoại: biểu hiện dưới dạng trực tiếp, ví dụ như thông qua qua hệ thông câu hỏi (Hỏi: “Ai than khóc ở trong xe nầy?”)…

- Ngôn ngữ độc thoại: truyện Lục Vân Tiên nói chung chủ yếu dùng để kể nên thiên về miêu tả hành động trực tiếp của nhân vật nên trong đoạn trích này ngôn ngữ độc thoại không xuất hiện.

Tiêu chí

Diễn giải

Điểm

Thông tin về Nguyễn Đình Chiểu, tác phẩm Truyện Lục Vân Tiên và đoạn trích Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga.

- Nêu chính xác những thông tin về tác giả, tác phẩm và xuất xứ đoạn trích.

- Trình bày sáng tạo, khoa học bằng sơ đồ tư duy.

1

Mô hình cốt truyện

Nêu được chính xác mô hình cốt truyện của Truyện Lục Vân tiên.

1

Nhân vật Lục Vân Tiên

- Chỉ ra được những đặc điểm của nhân vật Lục Vân Tiên.

- Nhận xét được cách xây dựng nhân vật của tác giả.

1,5

Cách hiểu về câu thơ: “Nhớ câu kiến ngãi bất vi /Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”.

Nêu được cách hiểu đúng về hai câu thơ câu thơ “Nhớ câu kiến ngãi bất vi /Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”.

2

Nhân vật 

Kiều Nguyệt Nga

Chỉ ra được những đặc điểm về phẩm chất, tính cách của của nhân vật Kiều Nguyệt Nga.

1,5

Ngôn ngữ của đoạn trích Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga.

Nhận xét được đúng về đặc điểm ngôn ngữ (đối thoại, độc thoại) trong đoạn trích Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga.

2

Hoạt động nhóm

- Các thành viên được chia nhiệm vụ và cùng tham gia thảo luận.

- Các nhóm trình bày kết quả rõ ràng, khoa học.

1