Giáo án Ngữ văn 9 Kết nối bài 8: Đấu tranh cho một thế giới hòa bình (trích, Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS:

+ Đọc phần Giới thiệu bài học, khái quát chủ đề Tiếng nói của lương tri.

+ Nêu tên và thể loại các VB đọc chính được học trong bài 8.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe câu hỏi, đọc phần Giới thiệu bài học và tìm tên các VB trong bài 8.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe và nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

 I. Giới thiệu bài học

- Chủ đề Tiếng nói của lương tri là một chủ đề liên quan đến nhiều mặt của cuộc sống xã hội. Lương tri có thể có trong khả năng nhận thức của mỗi người, nhưng cất lên được tiếng nói của lương tri thường là những người có nhân cách tốt, nhận thức sâu sắc và có tầm ảnh hưởng lớn.

- Tên và thể loại của các VB đọc chính:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, đọc các thông tin trong phần Tri thức ngữ văn và trả lời những câu hỏi sau:

+ Thông tin khách quan là gì? Thông tin khách quan có vai trò gì và thường được sử dụng trong loại văn bản nào?

+ Ý kiến chủ quan là gì? Vì sao cần phải có ý kiến chủ quan? Ý kiến chủ quan thường được sử dụng trong loại văn bản nào?

+ Vì sao khi đọc một VB nghị luận, cần phân biệt thông tin khách quan và ý kiến chủ quan?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc các thông tin trong phần Tri thức ngữ văn, hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe và nhận xét. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

II. Tri thức ngữ văn

1. Thông tin khách quan

- Là những trạng thái, đặc điểm, thuộc tính vốn có của đối tượng, những dữ liệu có thể kiểm chứng,...

- Được trình bày một cách chính xác, không thiên vị, thiên kiến, không bị “khúc xạ” bởi quan điểm, tình cảm của cá nhân; thường được thể hiện bằng việc nêu những số liệu, ngày tháng, địa điểm cụ thể, chính xác.

- Vai trò: giúp người đọc (người nghe) nhận thức đúng về bản chất của đối tượng và đưa ra được nhận định, đánh giá của riêng mình một cách độc lập, không bị chi phối bởi ý kiến cá nhân của người nêu thông tin.

- Thông tin khách quan có thể được sử dụng ở nhiều loại VB, nhưng phổ biến nhất là với VB thông tin.

2. Ý kiến chủ quan

- Là quan điểm, suy nghĩ, sự cảm nhận, đánh giá của cá nhân về đối tượng, dựa trên hiểu biết, kinh nghiệm, cảm xúc riêng của người viết (người nói). 

- Phổ biến nhất là ở VB nghị luận – loại VB luôn yêu cầu người viết phải nêu quan điểm riêng của mình trước một vấn đề, một đối tượng.

- Cần có ý kiến chủ quan để phát triển tư duy phản biện về mọi vấn đề trong đời sống để tiếp cận với chân lí.

3. Phân biệt thông tin khách quan và ý kiến chủ quan

- Là một kĩ năng quan trọng giúp HS đọc hiểu VB nghị luận tốt hơn. 

- Nếu nhầm lẫn những gì thuộc về thông tin khách quan với ý kiến chủ quan của người viết thì người đọc có thể tiếp nhận và đánh giá sai lệch về VB. 

- Thông tin khách quan cần được kiểm chứng bằng thực tế, còn ý kiến chủ quan cần được đánh giá trước hết bởi lập luận của chính người viết.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung về văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

 - GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, thực hiện nhiệm vụ:

+ GV đọc mẫu một đoạn ngắn, HS lắng nghe.

+ GV hướng dẫn cách đọc và cho HS đọc trực tiếp văn bản, lưu ý cách ngắt nhịp, tốc độ, âm lượng đọc phù hợp.

+ GV hướng dẫn HS theo dõi chiến lược đọc được nêu ở các thẻ chiến lược đọc bên phải.

+ Trình bày những thông tin về tác giả và xuất xứ văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình”.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động 

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trình bày sản phẩm.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

III. Tìm hiểu chung về văn bản

1. Đọc

- Cách đọc: Khi đọc, HS cần phân biệt giọng đọc ở các đoạn có màu sắc biểu cảm khác nhau (khi đưa thông tin khách quan, khi bình luận sắc bén, khi thì thể hiện thái độ bất bình rõ ràng…).

- Thẻ chiến lược đọc:

2. Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm

a. Tác giả

- Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két (1928 – 2014) là nhà văn nổi tiếng người Cô-lôm-bi-a (Colombia). 

- Ông là tác giả của một số tiểu thuyết như Trăm năm cô đơn (1967), Tướng quân giữa mê hồn trận (1989).... Ngoài ra, ông còn viết một số bài luận đề cập đến những vấn đề thời sự của thế giới. 

- Năm 1982, Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két đã được trao giải Nô-ben (Nobel) Văn học nhờ những đóng góp quan trọng trong lĩnh vực văn học, đặc biệt là các tiểu thuyết và truyện ngắn có sự kết hợp giữa hiện thực và huyền ảo nhằm phản ánh những vấn đề của cuộc sống ở vùng Mỹ La-tinh.

b. Văn bản Đấu tranh cho một thế giới hòa bình

- Văn bản trích tham luận do Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két, với tư cách là khách mời, đọc tại một hội nghị quốc tế họp tại Mê-hi-cô (Mexico) tháng 8 năm 1986 – thời điểm cuộc chạy đua vũ trang giữa Liên Xô và Mỹ đã lên đến đỉnh điểm. Đây là hội nghị lần thứ hai chống chạy đua vũ trang, đòi thủ tiêu vũ khí hạt nhân, do nguyên thủ sáu nước: Ấn Độ, Mê-hi-cô, Thuỵ Điển, Ác-hen-ti-na (Argentina), Hy Lạp, Tan-da-ni-a (Tanzania) tổ chức.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về bối cảnh văn bản ra đời

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, thực hiện yêu cầu: Dựa vào nội dung văn bản và các thông tin giới thiệu, chú thích, cho biết văn bản được viết ra trong bối cảnh nào của thế giới. Từ đó, nêu tầm quan trọng của vấn để được bàn luận. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận 

- GV mời đại diện 1 – 2 HS mỗi nhóm trình bày kết quả.

- Các nhóm khác lắng nghe, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV mở rộng một số hình ảnh về vũ khí hạt nhân trên thế giới ngày nay:

-  GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

Nhiệm vụ 2: Xác định luận đề, luận điểm và các lí lẽ, bằng chứng được sử dụng trong văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

…………….

IV. Khám phá văn bản

1. Bối cảnh văn bản ra đời

- Bài nghị luận được viết năm 1986, lúc hai phe, đứng đầu là hai cường quốc (Mỹ và Liên Xô) mâu thuẫn gay gắt, cuộc chạy đua vũ trang đã lên đến đỉnh điểm, đặc biệt là vũ khí hạt nhân. 

- Tại thời điểm đó, theo thông tin trong VB, số đầu đạn hạt nhân được bố trí khắp hành tinh là 50000, đủ sức để làm tan biến 12 lần Trái Đất. Người ta gọi thời kì này là “chiến tranh lạnh, mặc dù chiến tranh chưa nổ ra, nhưng sự đối đầu hết sức căng thẳng, khiến chiến tranh ở quy mô rộng có thể bùng nổ bất cứ nơi nào, vũ khí hạt nhân có thể được sử dụng, lúc ấy, nhân loại sẽ bị huỷ diệt.

- Như vậy, vấn đề được nêu để bàn luận là chuyện vô cùng hệ trọng, vì nó quyết định sự sống còn của cả nhân loại.

2.  Luận đề, luận điểm và các lí lẽ, bằng chứng được sử dụng trong văn bản

a. Luận đề và các luận điểm:

………………