Giáo án Địa lí 12 Cánh diều bài 1: Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

CHƯƠNG 1: ĐỊA LÍ TỰ NHIÊN

BÀI 1: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ: 

• Xác định được đặc điểm vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ Việt Nam trên bản đồ.

• Phân tích được ảnh hưởng của vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ đến tự nhiên, kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.
• Tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực riêng: 

• Năng lực tìm hiểu địa lí: Khai thác và sử dụng thông tin Hình 1, mục Em có biết để tìm hiểu về đặc điểm vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ Việt Nam trên bản đồ; ảnh hưởng của vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ đến tự nhiên, kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng.

• Năng lực nhận thức và tư duy địa lí: Xác định được đặc điểm vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ Việt Nam trên bản đồ; Phân tích được ảnh hưởng của vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ đến tự nhiên, kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng.

• Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng: Thu thập được thông tin và trình bày các đặc điểm về vị trí địa lí của địa phương em (quận, huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh, thành phố) và ảnh hưởng của các đặc điểm đó đối với kinh tế - xã hội của địa phương.

3. Phẩm chất

• Trách nhiệm: Tích cực đánh giá cá nhân, đánh giá đồng đẳng, khách quan, đóng góp vào quá trình học tập, kiểm tra, đánh giá.

• Chăm chỉ: Tìm tòi và sáng tạo trong quá trình thực hiện các hoạt động học tập theo cặp, nhóm và lớp. 

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC 

1. Đối với giáo viên

• Giáo án, SGK, SGV, SBT Địa lí 12 – Cánh diều.

• Bản đồ hành chính Việt Nam.

• Hình ảnh, video về vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ Việt Nam. 

• Phiếu học tập.

• Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Địa lí 12 – Cánh diều.

• Atlat Địa lí Việt Nam. 

• Giấy A4, giấy ghi chú.

• Thiết bị điện tử có kết nối internet.

• Đọc trước nội dung bài học và sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về bài học Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ.

III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo sự hứng thú và huy động kiến thức đã có của HS về địa lí Việt Nam. Từ đó, dẫn dắt, giới thiệu vào nội dung bài học.

b. Nội dung: GV đọc cho HS 2 câu thơ trong bài thơ Việt Nam (Lê Anh Xuân) và yêu cầu HS trả lời câu hỏi: 

- Địa danh Hà Giang, Cà Mau trong 2 câu thơ trên cho em biết điều gì về địa lí Việt Nam?

- Xác định nhanh vĩ độ địa lí của 2 điểm cực trên.

c. Sản phẩm: 

- Vị trí địa lí của Việt Nam qua 2 địa danh Hà Giang, Cà Mau.

- Xác định vĩ độ địa lí của 2 điểm cực.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đọc 2 câu thơ cho cả lớp nghe: “Đầu trời ngất đỉnh Hà Giang Cà Mau, mũi đất mỡ màng phù sa”.                  (Lê Anh Xuân, Việt Nam) - GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, trả lời câu hỏi: + Địa danh Hà Giang, Cà Mau trong 2 câu thơ trên cho em biết điều gì về địa lí Việt Nam? + Xác định nhanh vĩ độ địa lí của 2 điểm cực trên (Bản đồ hành chính

Việt Nam (2021) SGK tr.6, 7).

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS lắng nghe câu thơ, vận dụng kiến thức đã học, hiểu biết thực tế và trả lời câu hỏi. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 HS lần lượt nêu vị trí địa lí của Việt Nam qua 2 địa danh Hà Giang, Cà Mau và xác định vĩ độ địa lí của 2 điểm cực trên bản đồ. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận:

Vị trí địa lí của Việt Nam qua 2 địa danh Hà Giang, Cà Mau:

+ Hà Giang: Điểm cực Bắc của nước ta thuộc xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang (vĩ độ khoảng 23°23’B).

+ Cà Mau: Điểm cực Nam của nước ta thuộc xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau (có vĩ độ khoảng 8°34’B).

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Vị trí địa lí (gồm vị trí địa lí tự nhiên, kinh tế, chính trị) là một trong những nguồn lực quan trọng, có thể đem lại những lợi thế cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Vậy, vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ ảnh hưởng như thế nào đến tự nhiên và kinh tế - xã hội nước ta? Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay – Bài 1: Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ

Hoạt động 1.1. Tìm hiểu về vị trí địa lí 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS xác định được vị trí địa lí Việt Nam trên bản đồ.

b. Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc nhóm, khai thác Bản đồ hành chính Việt Nam  năm 2021, thông tin mục I SGK tr.4 và trả lời câu hỏi: Hãy xác định và trình bày các đặc điểm về vị trí địa lí của nước ta trên bản đồ. 

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về đặc điểm vị trí địa lí của nước ta.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV yêu cầu HS làm việc nhóm, khai thác Bản đồ hành chính Việt Nam năm 2021, thông tin mục I SGK tr.4 và trả lời câu hỏi: Hãy xác định và trình bày các đặc điểm về vị trí địa lí của nước ta trên bản đồ.  - GV cung cấp cho HS tham khảo một số tư liệu về vị trí địa lí của Việt Nam: Tư liệu 1: https://www.youtube.com/watch?v=rltYgbDg8Ns - GV cho HS nghe một đoạn trong bài hát “Đất mũi Cà Mau” để thấy được vẻ đẹp của điểm cuối bản đồ Việt Nam, vùng đất trù phú - nơi “đất biết nở, rừng biết đi và biển sinh sôi”. https://www.youtube.com/watch?v=oTRL24nFrS8 Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập - HS khai thác tư liệu, thông tin trong mục, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi. - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, luyện tập - GV mời đại diện 1 – 2 nhóm HS nêu đặc điểm vị trí địa lí của nước ta. - GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập - GV nhận xét, đánh giá và kết luận về đặc điểm vị trí địa lí của nước ta. - GV chuyển sang nội dung mới.

I. Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ 1. Vị trí địa lí * Tiếp giáp:  - Phía Bắc tiếp giáp Trung Quốc. - Phía Tây tiếp giáp với Lào và Cam-pu-chia. - Phía Đông, Nam giáp biển Đông. * Tọa độ địa lí: - Trên đất liền: Điểm cực Bắc: có vĩ độ khoảng 23°23’B. Điểm cực Nam: có vĩ độ khoảng 8°34’B. Điểm cực Tây: có kinh độ khoảng 102°09’Đ. Điểm cực Đông: có kinh độ khoảng 109°28’Đ. - Trên biển: kéo dài tới khoảng vĩ độ 6°50’B và từ khoảng kinh độ 101°Đ - 117°20’Đ tại Biển Đông. * Đặc điểm phạm vi lãnh thổ: - Nằm trong khu vực có múi giờ số 7. - Nằm ở nơi có các tuyến đường giao thông quốc tế quan trọng, tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng về văn hóa và là nơi có nền kinh tế phát triển năng động trên thế giới. - Nằm hoàn toàn trong vùng nội chí tuyến bán cầu Bắc. - Nằm gần nơi giao nhau của các vành đai sinh khoáng lớn trên Trái Đất; giữa luồng di lưu của sinh vật. - Nằm trong khu vực có nhiều thiên tai.

Hoạt động 1.2. Phạm vi lãnh thổ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS xác định được phạm vi lãnh thổ Việt Nam.

b. Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác thông tin mục I.1, 2 SGK tr.6, hoàn thành Phiếu học tập số 1 và trả lời câu hỏi: Xác định và trình bày đặc điểm các bộ phận của phạm vi lãnh thổ của nước ta.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về phạm vi lãnh thổ của nước ta.

d. Tổ chức thực hiện:

----------------------

--------Còn tiếp--------