Giáo án Hoá học 12 chân trời Bài 19: Đại cương về kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất

1

2

3

4

5

6

1

D

O

C

U

N

G

2

M

A

U

S

A

C

3

C

H

U

K

I

4

4

S

C

A

N

D

I

U

M

5

C

O

P

P

E

R

6

K

H

O

I

D

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS tìm hiểu thông tin của Bảng 19.1 SGK trang 111, suy nghĩ trả lời câu Thảo luận 1:

1. Quan sát Bảng 19.1, hãy cho biết đặc điểm cấu hình electron của các nguyên tử kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát bảng, vận dụng kiến thức đã học kết hợp đọc thông tin trong SGK để trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trả lời câu Thảo luận 1:

1. Đặc điểm cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố kim loại chuyển tiếp thuộc dãy thứ nhất có dạng [Ar]. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của HS.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Đặc điểm cấu hình electron của nguyên tử kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất

 Cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất có dạng [Ar].

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu một số tính chất vật lí 

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK trang 111 và trình bày lại một số tính chất vật lí của kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất.

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm đôi trả lời câu Thảo luận 2 SGK trang 111:

2. Dựa vào số liệu trong Bảng 19.1, Bảng 17.2 và Bảng 18.2, hãy nhận xét, so sánh nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng, độ cứng của các kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất với kim loại K và Ca. Cho biết độ cứng của Ca là 1,75. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát Bảng 19.1, 17.2 và 18.2, đọc thông tin trong bài, thảo luận nhóm để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trình bày tính chất vật lí của kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất. 

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm trình bày kết quả thực hiện câu Thảo luận 2 SGK trang 111:

2. Nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng, độ cứng của tất cả các đơn chất của kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất đều cao hơn K và Ca. 

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của HS.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

II. Một số tính chất vật lí và ứng dụng của kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất

Một số tính chất vật lí

 Các kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất có nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng, độ cứng cao hơn kim loại nhóm IA và nhóm IIA trong cùng chu kì.  

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu một số ứng dụng

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK trang 111 – 112, thảo luận nhóm đôi hoàn thành câu Luyện tập mục II SGK trang 112:

 Lấy một số ví dụ về ứng dụng của sắt trong thực tế. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS đọc thông tin trong bài, thảo luận nhóm để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm trình bày kết quả thực hiện câu Luyện tập mục II SGK trang 112:

Một số ví dụ về ứng dụng của sắt trong thực tế:

+ Trong lĩnh vực đồ gia dụng: dao, kéo,…

+ Trong công nghiệp: ô tô, tàu hỏa, tàu thủy,…

+ Trong nông nghiệp: cày, cuốc,…

+ Trong quốc phòng: vỏ xe tăng, súng, đạn,…

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của HS.

Một số ứng dụng

- Đồng: Dẫn điện tốt, dùng trong sản xuất biến thế, cầu dao điện, dây dẫn điện.

- Chromium: Độ cứng cao, mạ chống mài mòn, chế tạo hợp kim đặc biệt.

- Scandium, Titanium: Nhẹ, bền, dùng trong hợp kim hàng không và vũ trụ.

- Vanadium: Chịu nhiệt cao, chế tạo thiết bị chịu nhiệt.

- Sắt, Manganese: Tạo hợp kim bền, dùng trong quốc phòng, công nghiệp, nông nghiệp, đời sống.

- Cobalt: Chế tạo nam châm điện.

- Nickel: Tạo hợp kim sử dụng trong máy móc, thiết bị.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu trạng thái oxi hóa, cấu hình electron của một số ion kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành các nhóm 4. GV yêu cầu các nhóm hoàn thành câu Luyện tập SGK trang 112: 

 Hãy viết cấu hình electron của các ion: Cu²⁺, Fe³⁺, Cr³⁺, Mn²⁺.

- GV cho HS làm thêm bài tập:

 Quan sát hình dưới đây, cho biết trạng thái oxi hóa và viết cấu hình electron tương ứng của các nguyên tố kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS đọc thông tin trong bài, thảo luận nhóm để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm trả lời câu Luyện tập SGK trang 112:

+ Cấu hình electron của ion Cu²⁺: [Ar]3d⁹.

+ Cấu hình electron của ion Fe³⁺: [Ar]3d⁵.

+ Cấu hình electron của ion Cr³⁺: [Ar]3d³.

+ Cấu hình electron của ion Mn²⁺: [Ar]3d⁵.

- GV mời 3 – 4 HS trình bày đáp án bài tập thêm:

+ Nguyên tố Sc có trạng thái oxi hóa là +3 tương ứng cấu hình electron của ion Sc³⁺ là [Ne]3s²3p⁶ (cấu hình khí hiếm argon).

+ Nguyên tố Ti có trạng thái oxi hóa tương ứng cấu hình electron của ion theo bảng sau:

+ Nguyên tố V có trạng thái oxi hóa tương ứng cấu hình electron của ion theo bảng sau:

+ Nguyên tố Cr có trạng thái oxi hóa tương ứng cấu hình electron của ion theo bảng sau:

+ Nguyên tố Mn có trạng thái oxi hóa tương ứng cấu hình electron của ion theo bảng sau:

+ Nguyên tố Fe có trạng thái oxi hóa tương ứng cấu hình electron của ion theo bảng sau:

+ Nguyên tố Co có trạng thái oxi hóa tương ứng cấu hình electron của ion theo bảng sau:

+ Nguyên tố Ni có trạng thái oxi hóa là +2 tương ứng cấu hình electron của ion Ni²⁺ là [Ar]3d⁸.

+ Nguyên tố Cu có trạng thái oxi hóa tương ứng cấu hình electron của ion theo bảng sau:

- Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của HS.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

III. Trạng thái oxi hóa và màu sắc ion của kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất

Trạng thái oxi hóa, cấu hình electron của một số ion kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất 

 Đa số kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất  

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu màu sắc của một số ion trong dung dịch

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

...................................

Màu sắc của một số ion trong dung dịch

...................................