Trình bày được khái niệm hợp kim và việc sử dụng phổ biến hợp kim.
Trình bày được một số tính chất của hợp kim so với kim loại thành phần.
Nêu được thành phần, tính chất và ứng dụng của một số hợp kim quan trọng của sắt và nhôm (gang, thép, dural,…).
Nêu được khái niệm ăn mòn kim loại từ sự biến đổi của một số kim loại, hợp kim trong tự nhiên.
Trình bày được các dạng ăn mòn kim loại và các phương pháp chống ăn mòn kim loại.
Thực hiện được (hoặc quan sát qua video) thí nghiệm ăn mòn điện hóa đối với sắt và thí nghiệm bảo vệ sắt bằng phương pháp điện hóa, mô tả hiện tượng thí nghiệm, giải thích và nhận xét.

2. Năng lực

Năng lực chung:

Năng lực giao tiếp và hợp tác: Chủ động giao tiếp trong nhóm, trình bày rõ ý tưởng cá nhân và hỗ trợ nhau hoàn thành nhiệm vụ chung, tự tin và biết kiểm soát cảm xúc, thái độ khi nói trước nhiều người.
Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thu thập và làm rõ thông tin có liên quan đến vấn đề; phân tích để xây dựng được các ý tưởng phù hợp.

Năng lực đặc thù:

Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Nhận ra, giải thích được vấn đề thực tiễn dựa trên kiến thức hoá học.
Năng lực tìm hiểu tự nhiên dưới góc độ hoá học:
- Sử dụng được ngôn ngữ, hình vẽ, sơ đồ, biểu bảng để biểu đạt quá trình tìm hiểu vấn đề và kết quả tìm kiếm.
- Viết được báo cáo quá trình tìm hiểu.
Năng lực nhận thức hoá học:
Trình bày được khái niệm hợp kim và việc sử dụng phổ biến hợp kim.
Trình bày được một số tính chất của hợp kim so với kim loại thành phần.
Nêu được thành phần, tính chất và ứng dụng của một số hợp kim quan trọng của sắt và nhôm (gang, thép, dural,…).
Nêu được khái niệm ăn mòn kim loại từ sự biến đổi của một số kim loại, hợp kim trong tự nhiên.
Trình bày được các dạng ăn mòn kim loại và các phương pháp chống ăn mòn kim loại.
Thực hiện được (hoặc quan sát qua video) thí nghiệm ăn mòn điện hóa đối với sắt và thí nghiệm bảo vệ sắt bằng phương pháp điện hóa, mô tả hiện tượng thí nghiệm, giải thích và nhận xét.

3. Phẩm chất

Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
Cẩn trọng, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong bài học.
Sử dụng tiết kiệm các nguyên, vật liệu bằng hợp kim.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

Tài liệu: SGK, SGV Hóa học 12, các hình ảnh liên quan đến bài học.
Thiết bị dạy học: Máy tính, máy chiếu.

2. Đối với học sinh

Tài liệu: SGK Hóa học 12.
Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu:

- Huy động được vốn hiểu biết, kĩ năng có sẵn của học sinh về hợp kim, sự ăn mòn kim loại để chuẩn bị cho bài học mới; học sinh cảm thấy vấn đề sắp học rất gần gũi với mình.

- Kích thích sự tò mò, khơi dậy hứng thú của học sinh về chủ đề sẽ học; tạo không khí lớp học sôi nổi, chờ đợi, thích thú.

- Học sinh trải nghiệm qua tình huống có vấn đề, trong đó chứa đựng những nội dung kiến thức, những kĩ năng để phát triển phẩm chất, năng lực mới.

b. Nội dung: HS quan sát hình và thực hiện yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: HS phán đoán được kim loại đã xảy ra quá trình oxi hóa hay khử khi bị ăn mòn.

d. Tổ chức thực hiện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS quan sát hình sau.

BÀI 16. HỢP KIM – SỰ ĂN MÒN KIM LOẠI

GV yêu cầu HS dựa vào hình và kiến thức thực tế để trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết hiện tượng trong hình. Theo em, kim loại làm thân tàu bị oxi hóa hay bị khử?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, suy nghĩ trả lời câu hỏi của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời 2 – 3 HS trả lời câu hỏi: Hiện tượng trong hình là ăn mòn kim loại. Kim loại bị oxi hóa.

- Các HS khác lắng nghe để nhận xét câu trả lời của bạn mình.

- GV khuyến khích HS có thể có nhiều ý kiến khác nhau.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét của câu trả lời HS, dẫn dắt HS vào bài học: Thiết bị, vật dụng, công trình làm bằng kim loại thường bị hư hỏng sau một thời gian do sự ăn mòn kim loại. Tuy nhiên, nếu hiểu rõ nguyên nhân của quá trình ăn mòn kim loại, con người có thể giảm thiểu tác động của quá trình ăn mòn. Vậy ăn mòn kim loại là gì? Làm thế nào để chống ăn mòn kim loại? Câu trả lời cho các câu hỏi này sẽ được bật bí trong bài học hôm nay Bài 16 – Hợp kim - Sự ăn mòn kim loại.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về hợp kim

a. Mục tiêu:

Trình bày được khái niệm hợp kim và việc sử dụng phổ biến hợp kim.
Trình bày được một số tính chất của hợp kim so với kim loại thành phần.
Nêu được thành phần, tính chất và ứng dụng của một số hợp kim quan trọng của sắt và nhôm (gang, thép, dural,…).

b. Nội dung: HS đọc các thông tin trong SGK và thực hiện yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về hợp kim, tính chất hợp kim, một số hợp kim quan trọng của sắt và nhôm.

d. Tổ chức hoạt động:

Thảo luận 3 : So sánh thành phần, tính chất và ứng dụng của gang và thép.

	Giống nhau	Khác nhau
	Giống nhau	Gang	Thép
Thành phần	Là hợp kim của Fe và C	C chiếm khoảng 2% - 5%	C chiếm dưới 2%
Tính chất		Gang cứng giòn, không thể uốn hay kéo thành sợi;	Thép có tính chất cứng, bền, dẻo, ... Có loại thép bị gỉ trong không khí ẩm nhưng cũng có loại thép không bị gỉ.
Ứng dụng		Gang cứng, chống ăn mòn cao nên thường được dùng để làm thiết bị gia dụng nhà bếp, nội thất hoặc các chi tiết máy cố định.	Thép nhờ tính giãn nở khi nhiệt độ thay đổi, độ đàn hồi tốt nên thường được sử dụng để làm nguyên liệu sản xuất cho các vật dụng có hình dạng không quá phức tạp hoặc các thiết bị chịu nhiệt, chịu lực. Thép thường được sử dụng để làm hệ khung nhà vì khả năng chịu nhiệt, chịu lực và tải trọng tốt. Bên cạnh đó, gang xám thường được dùng để làm máng dẫn hoặc ống dẫn nước trong các công trình yêu cầu trình độ kĩ thuật phức tạp.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về ăn mòn kim loại

a. Mục tiêu: HS sẽ

- Nêu được khái niệm ăn mòm kim loại.

- Phân loại các dạng ăn mòn kim loại.

b. Nội dung: HS quan sát hình ảnh GV cung cấp, đọc thông tin trong SGK và trả lời các câu hỏi của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về ăn mòn kim loại.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS quan sát hình 16.1, giới thiệu đây là hình ảnh của sự ăn mòn kim loại trong tự nhiên. HS trả lời câu hỏi:

Thế nào là ăn mòn kim loại?

- HS trả lời Thảo luận 4 (SGK tr.87)

4. Hãy tìm hiểu và cho biết các yếu tố nào có thể gây nên sự ăn mòn kim loại. Cho biết bản chất của quá trình này.

- GV giới thiệu có hai loại ăn mòn chính.

- HS tìm hiểu về ăn mòn hóa học.

+ Trả lời Thảo luận 5 (SGK -tr.88).

Xác định chất oxi hoá, chất khử trong các phản ứng ở Ví dụ 2. Viết quá trình oxi hoá, quá trình khử của các phản ứng đó.

………………..

II. ĂN MÒN KIM LOẠI

1. Khái niệm ăn mòn kim loại

- Sự ăn mòn kim loại là sự phá huỷ kim loại hoặc hợp kim do tác dụng của các chất trong môi trường.

Thảo luận 4

- Nguyên nhân của sự ăn mòn kim loại: Trong không khí có oxygen, trong nước mưa thường có acid yếu do khí CO2, SO2 và một số khí khác hoà tan. Trong nước biển thường có một số muối như NaCl, MgCl₂, … Những chất này đã tác dụng với kim loại hoặc hợp kim tạo gỉ sắt có màu nâu, xốp, giòn làm đồ vật bằng sắt bị ăn mòn.

- Những yếu tố ảnh hưởng đến sự ăn mòn:

Ảnh hưởng các chất trong môi trường: Sự ăn mòn kim loại xảy ra nhanh, chậm hoặc không xảy ra phụ thuộc vào môi trường.
Ảnh hưởng của thành phần kim loại: Sự ăn mòn kim loại xảy ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào thành phần của kim loại.
Ảnh hưởng của nhiệt độ: Nhiệt độ cao sẽ làm cho sự ăn mòn kim loại xảy ra nhanh hơn.

- Bản chất của quá trình ăn mòn kim loại là quá trình oxi hoá kim loại.

2. Phân loại ăn mòn kim loại

Có hai loại ăn mòn chính: ăn mòn hoá học và ăn mòn điện hoá.

2.1. Ăn mòn hoá học

Ví dụ 2 (SGK – tr.88)

Thảo luận 5:

– Với phản ứng: