Giáo án Hoá học 12 chân trời Bài 8: Protein và enzyme

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành các nhóm 4. 

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 8.1, Hình 8.2, nghiên cứu thông tin về thành phần, cấu tạo phân tử, khái niệm, cấu trúc của protein.

- GV yêu cầu HS dựa vào thông tin vừa nghiên cứu kết hợp liên hệ thực tế, trả lời câu hỏi Thảo luận 1: Kể tên các sản phẩm chứa protein xung quanh chúng ta. 

- GV tổ chức cho HS vận dụng thông tin từ Hình 8.1, trả lời câu hỏi Thảo luận 2: Quan sát Hình 8.1, nhận xét phân tử khối của insulin với một số amino acid như Gly, Ala, Val có trong phân tử insulin.

- GV hướng dẫn cho HS tìm hiểu về thành phần cấu tạo nên protein thông qua trả lời câu hỏi Thảo luận 3: Quan sát Hình 8.1 và 8.2, cho biết thành phần cấu tạo nên phân tử protein.

- GV tổ chức cho HS vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết vấn đề: Các hợp chất cao phân tử như tơ capron (nylon-6), tơ enang (nylon-7) có thể được tạo thành từ amino acid tương ứng. Nylon-6, nylon-7 có được gọi là protein không? Giải thích.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-   HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời:

* Trả lời câu hỏi Thảo luận: 

1. + Protein được tìm thấy trong tất cả các loài động vật, nên các thực phẩm làm từ thịt, cá đều chứa protein, ngoài ra, protein có trong sữa, trứng. Vì vậy có thể được phân loại là protein động vật.

+ Protein cũng được tìm thấy từ nhiều loài thực vật như cây họ Đậu: đậu nành, đậu xanh,…; các loại hạt: hạnh nhân, hồ đào, hồ trăn; có nhiều trong yến mạch. Vì vậy có thể phân loại là protein thực vật (protein trong thực vật thuộc nhóm không hoàn chỉnh, nghĩa là không đầy đủ 20 amino acid chuẩn cho cơ thể).

2. Các amino acid có phân tử khối nhỏ (Gly – 75, Ala – 89, Val – 117,…) trong khi đó, insulin được hình thành từ nhiều phân tử nhỏ như Gly, Ala, Val nên có phân tử khối (khoảng 5808) lớn hơn nhiều so với các amino acid tạo nên phân tử.

3. Phân tử insulin nói riêng và protein nói chung được liên kết từ nhiều đơn vị amino acid, liên kết chính giữa các đơn vị này là liên kết peptide, tạo thành peptide.

* Trả lời câu hỏi của GV: Nylon-6, nylon-7 là polymer có thể được tạo thành từ amino acid có nhóm amino ở vị trí lần lượt là  và , nên không phải hợp chất protein (có nhóm amino ở vị trí ).

 - Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về khái niệm và đặc điểm cấu tạo của protein.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

1. Khái niệm và đặc điểm cấu tạo

- Khái niệm: Protein là hợp chất cao phân tử được cấu tạo từ một hay nhiều chuỗi polypeptide.

- Đặc điểm cấu tạo: Chuỗi polypeptide gồm các đơn vị -amino acid liên kết với nhau qua liên kết peptide theo một trật tự nhất định.

- Phân loại:

+ Protein đơn giản: thành phần chỉ chứa amino acid.

+ Protein phức tạp: tạo thành từ protein đơn giản và các thành phần "phi protein" (nucleic acid, lipid,…).

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS quan sát tơ nhện bị ướt (a) và chỉ định xét nghiệm albumin trong máu (b):

- GV yêu cầu HS dựa vào hình trên, trả lời câu hỏi: Cho biết khả năng hòa tan của 2 loại protein trong nước.

- GV tổ chức cho HS quan sát video (0:23-0:58) về tính tan của protein. 

- GV yêu cầu HS dựa và nội dung trong video kết hợp tìm hiểu thông tin trên internet, trả lời câu hỏi: Nhận xét khả năng hòa tan trong nước của một số protein như -keratin, fibroin, albumin, hemoglobin.

- GV tổ chức cho HS vận dụng kiến thức đã học vào thực tế: Kể tên một số bộ phận trên cơ thể người thuộc loại protein không tan được trong nước.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát hình, video, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời:

* Trả lời câu hỏi của GV:

+ Protein trong mạng nhện không tan trong nước, albumin tan trong nước tạo dung dịch keo

+ Các protein -keratin, fibroin không tan trong nước, riêng albumin, hemoglobin tan được trong nước tạo dung dịch keo.

+ Một số thành phần trên cơ thể người thuộc loại protein không tan được trong nước như tóc, da, lông, cơ bắp, các chất sừng như móng tay, móng chân, cườm,….

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về tính chất vật lí của protein.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

2. Tính chất vật lí

- Protein dạng sợi như -keratin (trong tóc, móng, da, sừng, sợi len), collagen,… không tan trong nước.

- Protein dạng hình cầu như hemoglobin, albumin có thể tan trong nước tạo dung dịch keo.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS quan sát và phân tích Hình 8.3 để tìm hiểu về phản ứng thủy phân protein.

- GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi để hoàn thành câu hỏi Thảo luận: Quan sát Hình 8.3, cho biết sản phẩm của quá trình thủy phân hoàn toàn protein.

- GV tổ chức cho HS vận dụng lí thuyết đã học vào cuộc sống thông qua hoàn thành câu hỏi Luyện tập: Khi ăn các loại thực phẩm như thịt, cá, trứng,… hệ tiêu hóa giúp chuyển hóa protein thành amino acid. Cho biết quá trình chuyển hóa trên thuộc loại phản ứng nào.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-   HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời:

* Trả lời câu hỏi Thảo luận: Sản phẩm của quá trình thủy phân hoàn toàn protein là các amino acid. Các sản phẩm của quá trình thủy phân có thể là polypeptide, peptide có phân tử nhỏ hơn.

* Trả lời câu hỏi Luyện tập: Quá trình chuyển hóa trên thuộc loại phản ứng thủy phân protein. Cơ thể không thể hấp thu các chất có cấu tạo phức tạp như protein có trong thịt, cá, trứng. Nhờ enzyme đóng vai trò là chất xúc tác để thủy phân protein thành các phân tử peptide nhỏ và amino acid giúp cơ thể dễ hấp thu.

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về phản ứng thủy phân của protein.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

3. Tính chất hóa học

Phản ứng thủy phân

- Protein bị thủy phân bởi acid, base hoặc enzyme.

- Thủy phân hoàn toàn protein tạo -amino acid.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành các nhóm 4.

- GV yêu cầu HS tìm hiểu cách tiến hành thí nghiệm 1 trong SGK trang 47.

- GV hướng dẫn và quan sát các nhóm thực hiện thí nghiệm.

- GV tổ chức cho HS báo cáo kết quả thí nghiệm thông qua trả lời câu hỏi Thảo luận: Tiến hành Thí nghiệm 1 và nêu hiện tượng quan sát được.

- GV cung cấp thêm thông tin cho HS:

……………..

3. Tính chất hóa học

Phản ứng đông tụ

- Protein bị đông tụ dưới tác dụng của nhiệt, acid, base hoặc ion kim loại nặng.

- Sự đông tụ xảy ra do cấu tạo ban đầu của protein bị biến đổi.

………………….