Nêu được trạng thái tự nhiên của nguyên tổ nhóm IIA.
Nêu các đại lượng vật lí cơ bản của kim loại nhóm IIA (bán kính nguyên tử, nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng).
Giải thích được nguyên nhân tính kim loại tăng dần từ trên xuống dưới trong cùng nhóm của kim loại nhóm IIA tạo (dựa vào bán kính nguyên tử, điện tích hạt nhân).
Trình bày được phân ứng của kim loại nhóm IIA với oxygen. Nhận biết được đơn chất và các hợp chất của dựa vào màu ngọn lửa.
Nêu được mức độ tương tác của kim loại nhóm IIA với nước. Chứng minh được xu hướng tăng hoặc giảm dần mức độ các phản ứng dựa vào tính kiếm của dung dịch thu được cùng với độ tan của các hydroxide nhóm IIA.
Nêu được tương tác giữa muối carbonate với nước và với dung dịch acid loãng.
Viết được phương trình hoá học sự phân huỷ nhiệt của muối carbonate và muối nitrate.
Giải thích được quy luật biến đổi độ bền nhiệt của muối carbonate, muối nitrate theo biến thiên enthalpy phản ứng.
Nêu được khả năng tan trong nước của các muối carbonate, sulfate, nitrate nhóm IIA
Thực hiện được thí nghiệm so sánh định tính độ tan giữa calcium sulfate và barium sulfate từ phản ứng của calcium chloride, barium chloride với dung dịch copper(II) sulfate.
Sử dụng được bảng tính tan, độ tan của muối và hydroxide.
Thực hiện được thí nghiện kiểm tra sự có mặt từng ion riêng biệt trong dung dịch.
Tìm hiểu và trình bày được ứng dụng của kim loại dạng nguyên chất, hợp kim, ứng dụng của đá vôi, vôi, nước vôi, thạch cao, khoáng vật apatite, ... dựa trên một số tính chất hoá học và vật lí của chúng; vai trò một số hợp chất của calcium trong cơ thể con người.
Nêu được khái niệm nước cứng, phân loại nước cứng.
Trình bày được tác hại của nước cứng.
Đề xuất được cơ sở các phương pháp làm mềm nước cứng.

2. Năng lực

Năng lực chung:

Tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu các nguyên tố nhóm IIA.
Giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để mô tả được trạng thái tự nhiên, các đại lượng vật lí của nguyên tố nhóm IIA, một số tính chất hóa học của nguyên tố nhóm IIA.
Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm tìm hiểu về tính chất vật lí, tính chất hóa học của nguyên tố nhóm IIA.

Năng lực đặc thù:

Nhận thức hoá học: Nêu được trạng thái tự nhiên của nguyên tổ nhóm IIA; Nêu các đại lượng vật lí cơ bản của kim loại nhóm IIA (bán kính nguyên tử, nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng); Giải thích được nguyên nhân tính kim loại tăng dần từ trên xuống dưới trong cùng nhóm của kim loại nhóm IIA tạo (dựa vào bán kính nguyên tử, điện tích hạt nhân); Trình bày được phản ứng của kim loại IIA với oxygen; Nhận biết được đơn chất và các hợp chất của dựa vào màu ngọn lửa; Nêu được mức độ tương tác của kim loại IIA với nước; Chứng minh được xu hướng tăng hoặc giảm dần mức độ các phản ứng dựa vào tính kiếm của dung dịch thu được cùng với độ tan của các hydroxide nhóm IIA; Nêu được tương tác giữa muối carbonate với nước và với acid loãng; Viết được phương trình hoá học sự phân huỷ nhiệt của muối carbonate và muối nitrate; Giải thích được quy luật biến đổi độ bền nhiệt của muối carbonate, muối nitrate theo biển thiên enthalpy phản ứng; Nêu được khả năng tan trong nước của các muối carbonate, sulfate, nitrate nhóm IIA; Nêu được khái niệm nước cứng, phân loại nước cứng.
Tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hoá học: Thực hiện được thí nghiệm so sánh định tính độ tan giữa calcium sulfate và barium sulfate từ phản ứng của calcium chloride, barium chloride với dung dịch copper(II) sulfate; Thực hiện được thí nghiệm kiểm tra sự có mặt từng ion riêng biệt trong dung dịch; Tìm hiểu và trình bày được ứng dụng của kim loại dạng nguyên chất, hợp kim cùng với ứng dụng của đá vôi, vôi, nước vôi, thạch cao, khoáng vật apatite, ... dựa trên một số tính chất hoá học và vật lí của chúng; Vai trò một số hợp chất của calcium trong cơ thể con người; Trình bày được tác hại của nước cứng.
Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Sử dụng được bảng tính tan, độ tan của muối và hydroxide; Đề xuất được cơ sở các phương pháp làm mềm nước cứng.

3. Phẩm chất

Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
Cẩn trọng, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong bài học.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

Tài liệu: SGK, SGV Hóa học 12, các hình ảnh, video, phiếu bài tập liên quan đến bài học.
Thiết bị dạy học: Máy tính, máy chiếu.

2. Đối với học sinh

Tài liệu: SGK Hóa học 12.
Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS có hứng thú học tập, nhu cầu tìm hiểu; dùng những kiến thức, kĩ năng cần thiết để thực hiện yêu cầu, khám phá kiến thức mới.

b. Nội dung: Quan sát hình ảnh GV cung cấp và thực hiện yêu cầu theo hướng dẫn của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS quan sát các hình ảnh:

- GV nêu câu hỏi:

Kim loại nhóm IIA và hợp chất của chúng có nhiều ứng dụng trong đời sống, sản xuất.

Kim loại nhóm IIA và hợp chất của chúng có những tính chất gì?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, quan sát hình và suy nghĩ trả lời câu hỏi của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời 2 – 3 HS trả lời câu hỏi theo hiểu biết và tìm hiểu của HS.

- Các HS khác lắng nghe để nhận xét câu trả lời của bạn mình.

- GV khuyến khích HS có thể có nhiều ý kiến khác nhau.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV không nhận xét đúng sai mà dẫn dắt HS vào bài học: Trong bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về các nguyên tố nhóm IIA. Bài 18: Nguyên tố nhóm IIA.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu vị trí, cấu tạo và trạng thái tự nhiên của nguyên tố nhóm IIA

a. Mục tiêu:

- HS rút ra được nguyên tố nhóm IIA là các nguyên tố hoạt động hoá học mạnh và không tìm thấy ở dạng đơn chất trong tự nhiên.

b. Nội dung: HS đọc các thông tin trong SGK và thực hiện yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về vị trí, cấu tạo và trạng thái tự nhiên của nguyên tố nhóm IIA.

d. Tổ chức hoạt động:

Nguyên tố
Bán kính nguyên tử (pm)	112	160	197	215	222
Nguyên tố
Bán kính nguyên tử (pm)	152	186	227	248	265

Hoạt động 2. Tìm hiểu một số đại lượng vật lí cơ bản

a. Mục tiêu: HS sẽ

- Nêu được sự biến thiên về nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng của kim loại nhóm IIA.

b. Nội dung: HS quan sát hình ảnh GV cung cấp, đọc thông tin trong SGK và trả lời các câu hỏi của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về một số đại lượng vật lí cơ bản.

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 3: Tìm hiểu tính chất hóa học

a. Mục tiêu: HS sẽ

- Trình bày được phản ứng của kim loại nhóm IIA với oxygen, tính khử của kim loại nhóm IIA khi tác dụng với nước.

b. Nội dung: HS quan sát hình ảnh GV cung cấp, đọc thông tin trong SGK và trả lời các câu hỏi của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS	DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu phản ứng oxygen
Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV yêu cầu HS hoàn thành câu Thảo luận 2 Thảo luận 2 (SGK tr.102) 2. Dự đoán tính chất hoá học đặc trưng của kim loại nhóm IIA và so sánh với kim loại nhóm IA. - GV chia HS thành các cặp hoặc theo nhóm, yêu cầu các nhóm tìm hiểu tìm hiểu phản ứng với oxygen và phân biệt đơn chất, hợp chất dựa vào phương pháp màu ngọn lửa. - HS thực hiện Luyện tập (SGK -tr.102) Hoàn thành phương trình hoá học của các phản ứng sau: a) ? b) ? c) ? - GV đặt một số câu hỏi mở rộng: 1. Hãy giải thích xu hướng tăng dần mức độ hoạt động các phản ứng của kim loại nhóm IIA với oxygen (dựa vào điều kiện phản ứng và sản phẩm tạo thành). 2. Nếu chỉ quan sát màu ngọn lửa để phân biệt đơn chất và các hợp chất của kim loại nhóm IIA thì có chính xác không? Giải thích. Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập - HS quan sát hình ảnh, đọc thông tin trong bài, thảo luận nhóm để thực hiện yêu cầu của GV. - GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận - GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời: * Trả lời câu hỏi Thảo luận 2 : - Cấu hình electron lớp ngoài cùng của các kim loại nhóm IIA là ns². - Các nguyên tố nhóm IIA có tính chất hoá học đặc trưng là tính khử mạnh, nhưng tính khử yếu hơn so với kim loại nhóm IA. Giá trị thế điện cực chuẩn của các kim loại nhóm IIA rất âm, khả năng phản ứng tăng dần từ Be đến Ba. - Kim loại nhóm IIA kém hoạt động hoá học hơn kim loại nhóm IA trong cùng chu kì. Trả lời câu hỏi thêm: 1. Trong không khí, Be và Mg bị bao phủ lớp oxide mỏng, bền, ngăn cản phản ứng tiếp tục với oxygen. Ca, Sr và Ba tạo lớp oxide màu vàng nhạt bên ngoài rất nhanh, ngoài ra còn có peroxide và nitride. Điều đó chứng tỏ xu hướng tăng dần mức độ hoạt động các phản ứng của kim loại nhóm IIA với oxygen. Trả lời câu hỏi thêm: 2. Khi bị đốt, những electron của nguyên tử hoặc ion kim loại nhóm IIA bị kích thích nhảy lên những mức năng lượng cao hơn. Khi những electron đó trở về trạng thái ban đầu, chúng hoàn trả lại những năng lượng đã hấp thụ dưới dạng bức xạ vùng khả kiến. Vì vậy ta thấy được màu của ngọn lửa. • Đơn chất và hợp chất của Ca cháy với ngọn lửa màu da cam. • Đơn chất và hợp chất của Sr cháy với ngọn lửa màu đỏ son. • Đơn chất và hợp chất của Ba cháy với ngọn lửa màu xanh lục. – Các thí nghiệm với ngọn lửa dễ thực hiện và không cần thiết bị đặc biệt, nhưng có những hạn chế nhất định. Thí nghiệm này chỉ có thể dùng để định tính mẫu tinh khiết, nếu xuất hiện bất kì tạp chất chứa ion kim loại khác lẫn vào sẽ ảnh hưởng đến kết quả, ngoài ra thí nghiệm không thể phát hiện các mẫu với nồng độ thấp. – Trong điều kiện mắt thường, khó phân biệt màu sắc của các quang phổ phát xạ tương tự. Thí nghiệm với ngọn lửa không thể được sử dụng để phân biệt tất cả các kim loại, chỉ có giá trị như là một kĩ thuật phân tích định tính. Để xác định một mẫu, thông thường cần được sử dụng kết hợp với các phương pháp phân tích khác. - Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập - GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận: • Từ beryllium dến barium, tính kim loại tăng dần, mức độ phản ứng của kim loại nhóm IIA với oxygen và với nước tăng dần. • Nhận biết đơn chất và hợp chất của dựa vào màu ngọn lửa. - GV chuyển sang nội dung mới.	3. TÍNH CHẤT HÓA HỌC Thảo luận 2 (SGK tr.102) HS trả lời theo ý kiến cá nhân. a) Phản ứng với oxygen - Khi đốt nóng, kim loại nhóm IIA cháy trong không khí tạo oxide, phản ứng toả nhiều nhiệt: 2M + O₂ → 2MO, - Có thể nhận biết đơn chất và các hợp chất của Ca²⁺, Sr²⁺, Ba²⁺ bằng phương pháp thử màu ngọn lửa. Đơn chất và hợp chất của Ca²⁺ cháy cho ngọn lửa màu đỏ cam. Đơn chất và hợp chất của Sr²⁺ cháy cho ngọn lửa màu đỏ son. Đơn chất và hợp chất của Ba²⁺ cháy cho ngọn lửa màu lục. Luyện tập (SGK -tr.102) a) b) c)
Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu phản ứng với nước
Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV cho HS tìm hiểu về phản ứng của kim loại nhóm IIA với nước. - GV yêu cầu các nhóm hoàn thành câu Thảo luận 3 (SGK tr.103) 3. Dựa vào Bảng 18.3, nhận xét sự biến đổi độ tan từ Be(OH)₂ đến Ba(OH)₂. - HS thực hiện Luyện tập (SGK – tr.103) Hoàn thành phương trình hoá học của các phản ứng sau: a) C? b) → ? Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập - HS quan sát hình ảnh, đọc thông tin trong bài, thảo luận nhóm để thực hiện yêu cầu của GV. - GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận - GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời: * Trả lời câu hỏi của GV. * Trả lời câu hỏi Thảo luận: - Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập - GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận : Độ tan của các hydroxide kim loại nhóm IIA tăng dần từ đến . - GV chuyển sang nội dung mới.	b) Phản ứng với nước - Beryllium không tác dụng với nước và hơi nước do có màng oxide bên bảo vệ bề mặt. - Các kim loại Ca, Sr, Ba khử H₂O ở nhiệt độ thường. (với M là Ca, Sr hoặc Ba) - Magnesium phản ứng chậm với nước ở nhiệt độ thường và phản ứng nhanh hơn khi đun nóng. Thảo luận 3 (SGK tr.103) Độ tan của các hydroxide trong nước tăng theo thứ tự: Be(OH)₂<Mg(OH)₂ < Ca(OH)₂ < Sr(OH)₂ < Ba(OH)₂ - Tính kiềm của dung dịch tăng dần từ Be(OH)₂ đến Ba(OH)₂. Luyện tập (SGK – tr.103) a) b)