Giáo án Lịch sử 9 chân trời Bài 17: Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1965

A. Hiệp định Giơ-ne-vơ. 

B. Hiệp Định Pa-ri.

C. Hiệp định sơ bộ Pháp – Việt.

D. Hiệp định Pốt-xđam.

A. “Phân chia đất canh tác”.

B. “Bãi bỏ mọi khoản tiền thuê ruộng”.

C. “Người cày có ruộng”.

D. “Làm nhiều, được nhiều”. 

A. Bình Định.

B. Ninh Thuận.

C. Quảng Ngãi. 

D. Bến Tre.

A. Bình Giã.

B. An Lão.

C. Ba Gia. 

D. Ấp Bắc.

Mảnh ghép số 1: A

Mảnh ghép số 2: C

Mảnh ghép số 3: D

Mảnh ghép số 4: C

Mảnh ghép số 5: D

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Cải cách ruộng đất và phục hồi nền kinh tế sau chiến tranh (1954 – 1957)

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 3 nhóm.

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu về cải cách ruộng đất và phục hồi nền kinh tế sau chiến tranh (1954 – 1957).

+ Nhóm 2: Tìm hiểu về bước đầu phát triển kinh tế - xã hội (1958 – 1960).

+ Nhóm 3: Tìm hiểu về miền Bắc xây dựng bước đầu cơ sở vật chất – kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội và chi viện cho miền Nam (1961 – 1965).

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho Nhóm 1: 

Khai thác Tư liệu 17.2, 17.3, thông tin mục 1a SGK tr.88, 89 và trả lời câu hỏi: Hãy nêu những thành tựu tiêu biểu trong cải cách ruộng đất và phục hồi nền kinh tế sau chiến tranh (1954 – 1957).

- GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1). 

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS cho biết: Theo em, vì sao cải cách ruộng đất đã xảy ra một số sai lầm?

- GV tiếp tục đặt câu hỏi: Nêu ý nghĩa của những thành tựu mà miền Bắc đạt được trong cải cách ruộng đất và phục hồi nền kinh tế sau chiến tranh (1954 – 1957).

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu do GV cung cấp và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện Nhóm 1 nêu những thành tựu tiêu biểu trong cải cách ruộng đất và phục hồi nền kinh tế sau chiến tranh (1954 – 1957).

- GV mời đại diện 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng: 

+ Việc tiến hành cải cách ruộng đất còn phạm phải những sai lầm do: một số địa phương nóng vội, đánh giá chưa đúng một số địa chủ kháng chiến, người có công với cách mạng,… Đảng và Chính phủ đã kịp thời có chủ trương, biện pháp sửa sai, khắc phục hậu quả. 

+ Những thành tựu mà miền Bắc đạt được trong cải cách ruộng đất và phục hồi nền kinh tế sau chiến tranh (1954 – 1957) giúp nền kinh tế được phục hồi, tạo điều kiện cho kinh tế phát triển; giải quyết những vấn đề xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân miền Bắc, cổ vũ tinh thần và ủng hộ cho nhân dân miền Nam. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận:

+ Miền Bắc được hoàn toàn giải phóng song phải đối mặt với nhiều khó khăn do  hậu quả của chiến tranh để lại. Trước tình hình đó, Đảng và Chính phủ quyết định chủ trương cải cách ruộng đất và phục hồi nền kinh tế sau chiến tranh.

+ Những thành tựu mà miền Bắc đạt được trong những năm 1954 – 1957 đã đặt cơ sở cho phát triển kinh tế - xã hội (1958 – 1960) và bước đầu xây dựng cơ sở vật chất – kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội và chi viện cho miền Nam (1961 – 1965).

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

1. Những thành tựu tiêu biểu trong công cuộc xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa (1954 – 1965)

a. Cải cách ruộng đất và phục hồi nền kinh tế sau chiến tranh (1954 – 1957)

- Cải cách ruộng đất:

+ Chủ trương: “người cày có ruộng”. 

+ Thành tựu: hoàn thành 4 đợt cải cách ruộng đất, 6 đợt giảm tô ở 22 tỉnh đồng bằng và trung du. 

+ Hạn chế: xảy ra một số sai lầm.

→ Kịp thời sửa sai, khắc phục hậu quả trong năm 1957.

- Phục hồi nền kinh tế sau chiến tranh:

+ Nông nghiệp:

• Ruộng đất bỏ hoang không còn.

• Nạn đói ở miền Bắc cơ bản được giải quyết.

+ Công nghiệp, giao thông vận tải: 

• Phục hồi, phát triển. 

• Bến cảng (Hải Phòng, Hòn Gai,…) được xây dựng, mở rộng.

•  Đường hàng không dân dụng quốc tế được khai thông. 

Tư liệu 1: Cải cách ruộng đất và phục hồi nền kinh tế sau chiến tranh (1954 – 1957).

     1.1. Qua các đợt cải cách, trên 81 vạn héc-ta ruộng đất của đế quốc và địa chủ đã bị tịch thu, trưng thu, trưng mua và đem chia cho khoảng 2,2 triệu hộ nông dân và dân nghèo ở nông thôn (chiếm 72,8% số hộ ở nông thôn miền Bắc).

Video: Ngày 30/5/1957. Bác Hồ về thăm nhà máy Xi măng Hải Phòng.

https://www.youtube.com/watch?v=z5AojUpvUNM (từ đầu đến 0p44s).

Nhiệm vụ 2: Bước đầu phát triển kinh tế - xã hội  (1958 – 1960)

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho Nhóm 2:

Khai thác Tư liệu 17.4, 17.5, mục Em có biết, thông tin mục 2b SGK tr.89, 90 và trả lời câu hỏi: Hãy nêu những thành tựu tiêu biểu trong bước đầu phát triển kinh tế - xã hội (1958 – 1960).

17.4. Sân phơi hợp tác ở xã Việt Hồng, Thanh Hà, Hải Dương (ảnh Vũ Tín, 1960)

17.5. Học sinh phổ thông Hà Nội tổ chức trại hè 

năm 1965 tại vườn Bách Thảo

- GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 2).

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu do GV cung cấp và trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện Nhóm 2 nêu những thành tựu tiêu biểu trong bước đầu phát triển kinh tế - xã hội (1958 – 1960).

- GV yêu cầu các nhóm còn lại lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Trong những năm 1958 – 1960,  miền Bắc tiến hành cải tạo quan hệ sản xuất, bước đầu phát triển kinh tế – văn hóa và đạt được nhiều thành tựu. Những thành tựu mà nhân dân miền Bắc đạt được trong bước đầu phát triển kinh tế - xã hội (1958 – 1960) có ý nghĩa to lớn, đặt cơ sở để xây dựng cơ sở vật chất – kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội và chi viện cho miền Nam. 

- GV mở rộng: Trong giai đoạn này, miền Bắc đã chi viện cho miền Nam. Nhiều đơn vị vũ trang, cán bộ được huấn luyện  và đưa vào chiến trường, tham gia hoặc phục vụ chiến đấu, xây dựng vùng giải phóng. Đặc biệt, từ năm 1959, tuyến chi viện chiến lược – đường Trường Sơn trên bộ, trên biển được hình thành và ngày càng phát triển. Sự chi viện của miền Bắc là rất to lớn,  cả về vật chất và tinh thần góp phần tạo nên những thắng lợi tiêu biểu của nhân dân miền Nam trong những năm 1954 - 1960.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

b. Bước đầu phát triển kinh tế - xã hội  (1958 – 1960)

- Kinh tế, xã hội: 

+ Cải tạo quan hệ sản xuất.

• Nông nghiệp: Có trên 80% hộ nông dân, 70% ruộng đất vào HTX. 

• Công nghiệp quốc doanh: chiếm 89,9% tổng sản lượng công nghiệp toàn miền Bắc.

→ HTX đảm bảo đời sống cho nhân dân lao động, tạo điều kiện vật chất, tinh thần cho người chiến đấu và phục vụ chiến đấu.

+ Xây dựng nhiều công trình quan trọng cho nền kinh tế quốc dân:

• Nhà máy điện Việt Trì (1959), khu gang thép Thái Nguyên (1959), nhà máy dệt 8/3 (1960).

• Công trình thủy lợi Bắc - Hưng - Hải (1959).

- Văn hóa, giáo dục, y tế: phát triển. Đạt được những tiến bộ nhảy vọt trong giáo dục.

Tư liệu 2. Bước đầu phát triển kinh tế - xã hội   (1958 – 1960)

     2.1. Tháng 3/1964, trong báo cáo tại Hội nghị Chính trị đặc biệt, khi đánh giá về những thành tựu miền Bắc đã đạt được, Chủ tịch Hồ Chí Minh phát biểu: “Trong 10 năm qua, miền Bắc nước ta đã tiến những bước dài chưa từng thấy trong lịch sử dân tộc. Đất nước, xã hội và con người đều đổi mới.

(Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 14: 1963 – 1965, 

NXB Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.275)

Video: Kỳ tích Bắc Hưng Hải.

 https://www.youtube.com/watch?v=NzcpiTiG0b0 (từ  1p39 đến 7p59).

Video: Đơn vị vinh dự 3 lần được đón Bác Hồ về thăm.

https://www.youtube.com/watch?v=Vwa8PHQtr1I (từ đầu đến 0p43s).