Giáo án Lịch sử 9 chân trời Bài 24: Cách mạng khoa học, kĩ thuật và xu thế toàn cầu hóa

Hình 1:……………………………………

Hình 2:……………………………………

Hình 3:……………………………………

Hình 4:……………………………………

Hình 5:……………………………………

Hình 6:……………………………………

Hình 7:……………………………………

Hình 8:……………………………………

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Thành tựu

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức nhanh cho HS trò chơi “Ai hiểu biết hơn”.

- GV phổ biến luật chơi cho HS:

+ HS chia làm 2 đội chơi. Lần lượt từng thành viên của các đội nói thông tin liên quan đến cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật.

+ Đội nào có nhiều đáp án chính xác hơn, đó là đội chiến thắng. 

Gợi ý:

+ Cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật bắt đầu từ những năm 40 của thế kỉ XX tại Mỹ và lan rộng ra toàn cầu, bắt nguồn từ những nhu cầu vật chất và tinh thần ngày càng cao của con người, đặc biệt trong bối cảnh bùng nổ dân số và vơi cạn tài nguyên thiên nhiên. 

+ Cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật ngày nay diễn ra dựa trên sự ra đời, phát triển của điện tử và công nghệ thông tin, rút ngắn thời gian và phát minh khoa học, ứng dụng vào sản xuất, gắn kết chặt chẽ giữa khoa học, kĩ thuật và công nghệ với nhau. 

- GV chia HS cả lớp thành các nhóm (4 – 6 HS/nhóm).

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm:

Khai thác Tư liệu 24.1, thông tin mục 1a SGK tr.125 và trả lời câu hỏi: Hãy mô tả các thành tựu của cách mạng khoa học, kĩ thuật.

- GV cung cấp thêm cho các nhóm một số tư liệu (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1).

- GV nêu tiêu chí đánh giá sản phẩm của các nhóm trong quá trình báo cáo:

- GV cho HS liên hệ, vận dụng và trả lời câu hỏi: Theo em, thành tựu nào có giá trị ứng dụng nhất trong đời sống hiện nay?

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS cả lớp suy nghĩ và trả lời câu hỏi: Theo em, những thành tựu của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật mang lại ý nghĩa và tác động gì đối với đời sống con người?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu GV cung cấp và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS mô tả các thành tựu của cách mạng khoa học, kĩ thuật.

- GV mời 1 – 2 HS nêu thành tựu nào có giá trị ứng dụng nhất trong đời sống hiện nay, lí giải (HS nêu quan điểm của bản thân, xây dựng lí lẽ thuyết phục để xây dựng, bảo vệ quan điểm, GV không kết luận cuối cùng).

Ví dụ: Cách mạng xanh trong lĩnh vực Công nghệ sinh học.

Cho đến năm 2023, N. Bô-lác (người Mỹ) là nhà nông học duy nhất được trao tặng Giải thưởng Nô-ben Hòa bình. Ông được mệnh danh là “cha đẻ” của cuộc Cách mạng xanh với các nghiên cứu về giống cây lương thực và thuốc bảo vệ thực vật. Từ Mê-xi-cô và Ấn Độ, cuộc Cách mạng xanh diễn ra mạnh mẽ trên toàn thế giới, giải quyết nạn thiếu lương thực cho hàng trăm triệu người, góp phần vào công cuộc chống đói nghèo của nhân loại.

- GV mời đại diện 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng:

+ Ý nghĩa của những thành tựu của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật đối với đời sống con người:

• Là cột mốc lớn trong lịch sử văn minh loài người.

• Rút ngắn khoảng cách giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển, tạo cơ hội cho những nước đang phát triển có khả năng tiếp xúc và nắm bắt thời cơ.

• Mang lại những tiến bộ phi thường, những thành tựu kì diệu.

• Đem đến những đổi thay to lớn  trong cuộc sống.

+ Tác động của những thành tựu của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật đối với đời sống con người:

• Tích cực: Tạo bước phát triển nhảy vọt trong sản xuất; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần; thay đổi cơ cấu dân cư lao động, giảm lao động nông nghiệp, công nghiệp, tăng lao động dịch vụ.

• Tiêu cực: Chế tạo vũ khí  hủy diệt, bom nguyên tử, vũ khí hóa học,...; ô nhiễm môi trường; tai nạn giao thông, tai nạn lao động; xuất hiện nhiều bệnh dịch mới,…

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: 

+ Sau Chiến tranh thế giới thế giới thứ hai, cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật phát triển nhanh và đạt được nhiều thành tựu kì diệu trên các lĩnh vực.

• Từ những năm 40 đến đầu những năm 70 của thế kỉ XX: cách mạng khoa học, kĩ thuật đạt được những bước tiến dài trong lĩnh vực khoa học cơ bản (Toán học, Vật lí học,…).

• Từ những năm 70 của thế kỉ XX đến cuối thế kỉ XX: cách mạng khoa học, kĩ thuật đạt được nhiều thành tựu trong lĩnh vực công nghệ, làm thay đổi nhận thức của con người về thế giới. 

• Những năm đầu thế kỉ XXI: cách mạng công nghiệp 4.0 với thành tựu nổi bật là vạn vật kết nối (IoT), dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI),…

+ Những thành tựu này được ứng dụng vào sản xuất, đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh thần ngày càng cao của đời sống con người. Đồng thời, giúp gắn kết chặt chẽ giữa khoa học, kĩ thuật và công nghệ với nhau. 

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

1. Cách mạng khoa học, kĩ thuật

a. Thành tựu

- Công cụ sản xuất mới: 

+ Máy vi tính.

+ Máy tự động và hệ thống máy tự động.

+ Mạng internet, các công cụ tìm kiếm, mạng xã hội (Google, Facebook, Viber, Zalo,…) và điện toán đám mây.

+ Rô-bốt sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI).

+ Công nghệ in 3D.

- Vật liệu mới: 

+ Chất dẻo pô-li-me.

+ Các vật liệu siêu sạch, siêu cứng, siêu bền, siêu dẫn,…

- Nguồn năng lượng mới:

+ Năng lượng mặt trời.

+ Năng lượng gió.

+ Năng lượng nguyên tử.

- Công nghệ sinh học:

+ Tìm ra nhiều loại thuốc chữa bệnh hiểm nghèo.

+ Đột phá trong công nghệ tế bào, di truyền, vi sinh, en-zim.

+ Lập được bản đồ gen người, nhân bản vô tính.

- Chinh phục vũ trụ: Mặt Trăng và các hành tinh khác.

- Giao thông vận tải: máy bay siêu thanh, tàu siêu tốc, xe máy, ô tô điện.

Tư liệu 1. Thành tựu của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật.

Video: Lần đầu tiên giải mã hoàn chỉnh một bộ gene người.

https://www.youtube.com/watch?v=vlviE2Vj648

Video: Nhân bản vô tính - Là tiềm năng hay nguy cơ.

https://www.youtube.com/watch?v=kfbUv8gWaGI

Video: Vàng Đen - Cuộc cách mạng xanh.

https://www.youtube.com/watch?v=gg9VwdMinpk

Video: Những điều thú vị về Polyme.

https://www.youtube.com/watch?v=-VoE1yfV4j8

Video: Tua-bin gió ngoài khơi lớn nhất thế giới.

https://www.youtube.com/watch?v=TR3o2Py9hRM

Video: Mỹ thử nghiệm thành công mẫu máy bay siêu thanh mới.

https://www.youtube.com/watch?v=HdGzu_8m420

Video: Hiểu biết đáng nể của Rô-bốt So-fi-a.

https://www.youtube.com/watch?v=51GasqVz1l0

Video: Đỉnh cao: Nhà in 3D lớn nhất châu âu hoàn thành trong 140 giờ.

https://www.youtube.com/watch?v=_duaqhO5tBw

Video: Tiêu điểm: Thành phố thông minh.

https://www.youtube.com/watch?v=RFA9PvRqwwk

(GV cho HS xem các video tùy vào thực tế giảng dạy).