Giáo án Lịch sử 9 chân trời Bài 18: Việt Nam từ năm 1965 đến năm 1975

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Chiến đấu chống chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ (1965 - 1968)

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV trình chiếu hình ảnh kết hợp giải thích cho HS khái niệm “Chiến tranh cục bộ”: 

+ Là chiến tranh xâm lược thực dân mới của Mỹ, được tiến hành bằng lực lượng quân đội Mỹ, quân một số nước đồng minh và quân đội tay sai Sài Gòn, trong đó quân Mỹ giữ vai trò chủ yếu.

+ Dựa vào vũ khí, phương tiện chiến tranh hiện đại, mở cuộc hành quân “tìm diệt”, “bình định”ở miền Nam, gây chiến tranh phá hoại miền Bắc.

- GV yêu cầu HS liên hệ với bài học trước và trả lời câu hỏi: Chiến lược “chiến tranh cục bộ” có điểm gì mới so với chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”?

- GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm (2 nhóm thực hiện chung 1 nhiệm vụ):

+ Nhóm 1, 2: Tìm hiểu về chiến đấu chống chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ (1965 - 1968).

+ Nhóm 3, 4: Tìm hiểu về chiến đấu chống chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh” của Mỹ (1969 - 1973).

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho Nhóm 1, 2: 

Khai thác Tư liệu 18.2 - 18.6, thông tin mục 1a SGK tr.94 - 96 và trả lời câu hỏi: Hãy trình bày về chiến đấu chống chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ (1965 - 1968).

Hình 18.2. Thuỷ quân lục chiến Mỹ đổ bộ lên bãi biển  

Xuân Thiều (Đà Nẵng) ngày 8 - 3 - 1965

Hình 18.3. Biểu đồ số quân Mỹ trực tiếp tham chiến ở 

Việt Nam giai đoạn 1962 - 1972

Hình 18.4. Lược đồ trận Vạn Tường (8 - 1965)

Hình 18.5. “Đại sứ quán Mỹ bị tấn công” là tin tức nổi bật trên trang đầu của tất cả báo chí thế giới, 31 - 1 - 1968

Tờ báo cuối ngày của “Thời bài Niu Oóc” (The New York Times) ghi rõ: Toà đại sứ quán Mỹ bị chiếm đóng trong 6 giờ đồng hồ và thừa nhận Mỹ bị tấn công trên các thành phố. 

Hình 18.6. Bom Na-pan (Napalm) của Mỹ giội xuống kinh thành Huế và Tết Mậu Thân năm 1968

- GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1). 

- GV hướng dẫn HS đọc mục Em có biết để tìm hiểu thêm chiến lược “Phi Mỹ hoá” chiến tranh.  

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS cả lớp suy nghĩ và cho biết: Thắng lợi của quân dân miền Nam trong chiến lược “Chiến tranh cục bộ” đã làm thay đổi cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam như thế nào?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu do GV cung cấp và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 HS trả lời câu hỏi liên hệ với bài học trước:

+ Mỹ đưa quân đội viễn chinh và quân đội của 5 nước đồng minh của Mỹ (Nam Triều Tiên, Thái Lan, Phi-líp-pin, Ô-xtrây-li-a, Niu Di-lân) vào tham chiến. 

+ Mở rộng chiến tranh phá hoại ra miền Bắc. 

+ Triển khai chiến lược “Chiến tranh cục bộ” Mỹ thực chất đã “leo thang” chiến tranh ở Việt Nam.

- GV mời đại diện  Nhóm 1, 2 trình bày về cuộc chiến đấu chống chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ (1965 - 1968).

- GV mời đại diện 1 HS trả lời câu hỏi mở rộng: 

Thắng lợi của quân dân miền Nam trong chiến lược “Chiến tranh cục bộ” đã làm thay đổi cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam buộc Mỹ phải “phi Mỹ hóa” chiến tranh xâm lược, tức thừa nhận thất bại trong “Chiến tranh cục bộ”.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Thắng lợi  tiêu biểu của quân dân miền Nam trong giai đoạn 1965 - 1968 là đánh bại chiến lược “Chiến tranh cục bộ, tiêu biểu là cuộc Tổng tiến công  và nổi dậy Xuân Mậu Thân, buộc phải “phi Mỹ hoá” chiến tranh xâm lược, tức thừa nhận thất bại trong “Chiến  tranh cục bộ”.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

1. Những thắng lợi quân sự tiêu biểu của nhân dân Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ (1965 - 1973)

a. Chiến đấu chống chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ (1965 - 1968)

- Chiến thắng Núi Thành: Tháng 05 - 1965, bộ đội Quảng Nam chủ động tấn công chớp nhoáng và giành chiến thắng ở Núi Thành. 

- Chiến thắng Vạn Tường: 

+ Đập tan cuộc hành quân của Mỹ.

+ Mở đầu cao trào đánh Mỹ trên khắp chiến trường miền Nam. 

- Chiến thắng hai mùa khô 1965 - 1966 và 1966 - 1967 → Chứng minh khả năng đánh bại quân Mỹ trong chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của quân và dân miền Nam. 

- Chiến thắng Xuân Mậu Thân:

+ Làm “rung chuyển nước Mỹ”.

+ Chính quyền Mỹ buộc phải ngưng ném bom ở miền Bắc, cử đại diện thương lượng với Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà để tìm giải pháp chính trị cho cuộc chiến, bắt đầu thực hiện “phi Mỹ hoá” chiến tranh. 

Tư liệu 1: Miền Nam chống chiến lược “Chiến tranh cục bộ” (1965 – 1968).

      1.1. “…Chúng ta không thể đạt được mục tiêu ở Việt Nam bằng bất cứ biện pháp quân sự nào; và vụ thế chúng ta phải tìm kiếm một mục tiêu chính trị nhỏ bé hơn thông qua đàm phán”.

(Mắc Na-ma-ra, Nhìn lại quá khứ - Tấm thảm kịch và những bài học về Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia,, Hà Nội, 1995, tr.303)

Chiến thắng Vạn Tường

Nhiệm vụ 2: Chiến đấu chống chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh” của Mỹ (1969 - 1963)

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giải thích cho HS khái niệm “Việt Nam hóa chiến tranh”:

+ Sau thất bại của chiến lược “Chiến tranh cục bộ”, Mỹ chuyển sang chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh” ở miền Nam Việt Nam và mở rộng chiến tranh ra toàn Đông Dương. 

+ Chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh”  là một chiến lược chiến tranh xâm lược thực dân mới của Mỹ, được tiến hành bằng lực lượng quân đội Sài Gòn là chủ yếu, phối hợp với hoả lực, không quân Mỹ và vẫn do cố vấn Mỹ chỉ huy.

- GV phân tích cho HS bối cảnh miền Nam chống chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của Mỹ:

+ Sự ra đời của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam ngày 6/6/1969.

 → Thắng lợi quan trọng về chính trị, mở đầu cho giai đoạn chống chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh” của Mỹ.

+ Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời. Đây là một tổn thất lớn của dân tộc Việt Nam.

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho Nhóm 3, 4: 

Khai thác Tư liệu 18.7, thông tin mục 1b SGK tr.96 - 97 và trả lời câu hỏi: Trình bày về chiến đấu chống chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh” của Mỹ (1969 - 1973).

Hình 18.7. Bộ đội giải phóng quân chiến đấu giữ 

thành cổ Quảng Trị mùa hè năm 1972

- GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 2). 

- GV hướng dẫn HS đọc mục Em có biết để tìm hiểu thêm về cuộc chiến tại thành cổ Quảng Trị. 

Đài chứng tích sinh viên - chiến sĩ hi sinh ở 

thành cổ Quảng Trị mùa hè 1972

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS cả lớp suy nghĩ và trả lời câu hỏi: Thắng lợi của quân dân miền Nam trong chiến lược “Việt Nam hoá chiến tramh” đã làm thay đổi cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam như thế nào?

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi “Hình ảnh lịch sử”.

- GV phổ biến luật chơi cho HS: 

+ HS chia thành 2 đội chơi. HS quan sát hình ảnh GV trình chiếu và trả lời câu hỏi liên quan đến hình ảnh.

+ Đội chơi nào có câu trả lời chính xác hơn, đó là đội chiến thắng.

+ GV dẫn dắt HS vào trò chơi: Thành cổ Quảng Trị là biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, niềm tự hào của các thế hệ người dân Việt Nam. Cổ thành thiêng liêng đang lưu giữ bao kỷ vật về cuộc chiến 81 ngày đêm mùa hè đỏ lửa (28/6 - 16/9/1972). Điều kì diệu ở Thành cổ Quảng Trị còn ghi dấu ấn đặc biệt của những người con ưu tú quê hương Thái Bình đó là “Bức thư thiêng” của liệt sĩ Lê Văn Huỳnh và bức ảnh “Nụ cười chiến thắng bên Thành cổ Quảng Trị” của cựu chiến binh, thương binh Lê Xuân Chinh.

Em có suy nghĩ gì sau khi xem bức ảnh dưới đây?

Bức ảnh “Nụ cười chiến thắng bên Thành cổ 

Quảng Trị” (Đoàn Công Tính chụp)

Gợi ý: Bức ảnh được chụp ngày 15/8 và được đăng Báo Nhân dân ngày 2/9/1972 với tên gọi “Nụ cười thắng bên Thành cổ Quảng Trị khi cuộc chiến tại Thành cổ Quảng Trị vẫn đang diễn ra ác liệt. Trong bức ảnh, người ngồi gần nhất là chiến sĩ Lê Xuân Chinh, quê ở thôn Phương La, xã Thái Phương, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình (hiện đang sống ở xã Thanh Yên, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên). Bức ảnh là một trong những biểu tượng về sức mạnh dân tộc. Đồng thời, thể hiện niềm vui chiến thắng của các chiến sĩ trong việc giữ vững Thành cổ Quảng Trị, sự lạc quan, tin tưởng cuộc kháng chiến chống Mỹ nhất định sẽ thành công.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu do GV cung cấp và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện  Nhóm 3, 4 trình bày về cuộc chiến đấu chống chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh” của Mỹ (1969 - 1973).

- GV mời đại diện 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng: Thắng lợi của quân dân miền Nam trong chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” đã buộc Mỹ phải tuyên bố “Mỹ hóa” trở lại chiến tranh xâm lược – tức là thừa nhận sự thất bại trong chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Thắng lợi  tiêu biểu của quân dân miền Nam trong giai đoạn 1969 – 1973 là đánh bại chiến  lược “Việt Nam hoá chiến tranh” của Mỹ. Thắng lợi đánh dấu sự thất bại của Mỹ trong chiến lược  “Việt Nam hoá chiến tranh” là cuộc Tiến công chiến lược vào Quảng Trị (1972), buộc Mỹ phải tuyên bố “Mỹ hóa” trở lại chiến tranh xâm lược – tức là thừa nhận sự thất bại trong chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

…………………

b. Chiến đấu chống chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh” của Mỹ (1969 - 1973)

- Quốc tế:

+ Từ tháng 4 đến tháng 6 - 1970, quân đội Việt Nam phối hợp với lực lượng vũ trang Cam-pu-chia giải phóng năm tỉnh Đông Bắc Cam-pu-chia.

+ Từ tháng 2 đến tháng 3 - 1971, liên quân Việt - Lào đập tan cuộc hành quân “Lam Sơn - 719”. Hơn 4 vạn quân Mỹ và quân đội Sài Gòn buộc phải rút chạy khỏi Đường 9 - Nam Lào.

- Trong nước:

+ Từ tháng 3 đến tháng 6 - 1972, quân Giải phóng chọc thủng ba phòng tuyết mạnh nhất của quân đội Sài Gòn.

+ Quân đội nhân dân Việt Nam anh dũng chiến đấu 81 ngày đêm giữ thành cổ từ ngày 28 - 6 đến ngày 16 - 9 - 1972.

- Ý nghĩa cuộc Tiến công chiến lược năm 1972:

+ Làm xoay chuyển cục diện chiến trường;

+ Giáng đòn nặng nề vào chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh” của Mỹ. 

……………..