Giáo án Ngữ văn 8 chân trời Bài 3 Viết: Viết văn bản nghị luận về một vấn đề của đời sống

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS: 

+ Luận đề là gì?

+ Luận điểm là gì?

+ Thế nào là bằng chứng khách quan và ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong văn bản nghị luận. 

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài học;

- HS trình bày sản phẩm.  

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trình bày sản phẩm thảo luận;

- GV gọi HS nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng.

I. Tìm hiểu chung

1. Luận đề và luận điểm trong văn nghị luận

- Luận đề: là vấn đề chính được nêu ra để bàn luận trong văn bản nghị luận.

- Luận điểm: là những ý kiến thể hiện quan điểm của người viết về luận đề.

Trong văn bản nghị luận, luận đề được thể hiện bằng luận điểm và làm sáng tỏ bằng lí lẽ, dẫn chứng.

2. Bằng chứng khách quan và ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong văn nghị luận

- Bằng chứng khách quan là những thông tin khách quan, có thể kiểm chứng được trong thực tế.

- Ý kiến đánh giá chủ quan: là những nhận định, suy nghĩ, phán đoán theo góc nhìn chủ quan của người viết, thường ít có cơ sở kiểm chứng. Do vậy, để giảm tính chủ quan trong đánh giá, giúp ý kiến trở nên đáng tin cậy, người viết cần đưa ra được các bằng chứng khách quan.

- Có thể phân biệt hai khái niệm này dựa vào bảng sau:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

* NV1:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV đặt câu hỏi: Phân tích văn bản “hãy yêu mến, bảo vệ thiên nhiên”.

Câu 1 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Vấn đề được bàn luận trong bài viết là gì? Tác giả thể hiện thái độ đồng tình hay phản đối đối với vấn đề đó?

- Vấn đề được bàn luận trong bài viết là cần yêu mến và bảo vệ thiên nhiên.

- Tác giả thể hiện thái độ đồng tình với vấn đề trên.

Câu 2 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Vẽ sơ đồ thể hiện luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong bài viết.

Câu 3 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Nhận xét về sức thuyết phục của các lí lẽ, bằng chứng được tác giả nêu ra.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS nghe và nhận xét

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trình bày sản phẩm thảo luận;

- GV gọi HS nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng.

* NV2:

Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Theo em khi viết một bài văn nghị luận chúng ta cần làm theo mấy bước. Là những bước nào? 

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi

- Dự kiến sản phẩm:

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trình bày sản phẩm thảo luận

- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng.

2. Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản

Câu 1 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

- Vấn đề được bàn luận là tình yêu thiên nhiên và mong muốn bảo vệ thiên nhiên.

- Tác giả thể hiện sự đồng tình.

Câu 2 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Câu 2 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Câu 3 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Tác giả đưa ra các lí lẽ, bằng chứng phù hợp, dễ hiểu giúp người đọc xác định và hình dung rõ hơn vấn đề đang bàn luận và soi xét vào thực tế cuộc sống.

3. Hướng dẫn quy trình viết

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết

- Em có thể chọn một vấn đề dưới đây để bày tỏ ý kiến đồng tình hay phản đối:

+ Tầm quan trọng của việc bảo vệ rừng.

+ Hiện tượng xả rác bừa bãi.

+ Nạn săn bắt thú hoang dã.

+ Tuổi trẻ cần có trách nhiệm với việc bảo vệ môi trường sống.

+ Cần cấm sử dụng vật dụng bằng ni lông để bảo vệ môi trường.

+ …

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

- Liệt kê các ý kiến đồng tình hoặc phản đối về đề tài đã chọn dựa vào bảng sau:

- Sắp xếp các ý tìm được dựa vào dàn ý sau:  

+ Phần mở đầu: Nêu vấn đề cần bàn luận. 

                          Nêu ý kiến đồng tình hay phản đối về vấn đề cần bàn luận

+ Phần thân bài:

1. Giải thích từ ngữ, ý kiến cần bàn luận

2. Bàn luận:

Trình bày vấn đề cần bàn luận.

Trình bày ý kiến đồng tình hay phản đối về vấn đề cần bàn luận.   

Đưa ra lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ luận điểm.                 

+ Phần kết bài: Khẳng định lại vấn đề.

                       Đề xuất giải pháp hoặc nêu bài học. 

Bước 3: Viết bài

- Viết bài văn dựa trên dàn ý. Khi viết, cần đảm bảo các yêu cầu đối với kiểu bài.

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm

- Dùng bảng kiểm bên dưới để kiểm tra chất lượng bài viết:

Bảng kiểm kĩ năng viết bài văn thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên