Nhận biết và phân tích được tác dụng của một số thủ pháp nghệ thuật chính trong thơ trào phúng.
Nhận biết và phân tích được chủ đề, thông điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc thông qua hình thức nghệ thuật; phân tích một số căn cứ để xác định chủ đề.
Nhận biết và phân tích được tình cảm, cảm xúc, cảm hứng chủ đạo của người viết thể hiện qua văn bản; hiểu mỗi người đọc có thể có cách tiếp nhận riêng đối với một văn bản văn học.
Nhận biết được sắc thái nghĩa của từ ngữ và vận dụng vào việc lựa chọn từ ngữ.
Viết được bài văn phân tích một tác phẩm văn học: nêu được chủ đề, dẫn ra và phân tích được tác dụng của một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật.
Biết thảo luận ý kiến về một vấn đề của đời sống phù hợp với lứa tuổi.
Khoan dung với những sai sót của người khác.

Ngày soạn:…./…../…..

Ngày dạy:…../…../…...

TIẾT:…..: VĂN BẢN 1: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ

MỤC TIÊU

Sau bài học này, HS sẽ:

Kiến thức

Nhận biết và phân tích được tác dụng của một số thủ pháp nghệ thuật chính trong thơ trào phúng.
Nhận biết và phân tích được chủ đề mà văn bản muốn gửi đến người đọc thông qua hình thức nghệ thuật của văn bản; phân tích được một số căn cứ để xác điịnh chủ đề.
Nhận biết và phân tích được tình cảm, cảm xúc, cảm hứng chủ đạo của người viết thể hiện qua văn bản; hiểu mỗi người đọc có thể có cách tiếp nhận riêng đối với một văn bản văn học.

Năng lực

Năng lực đặc thù

Nhận biết và phân tích được tác dụng của một số thủ pháp nghệ thuật chính trong thơ trào phúng.
Nhận biết và phân tích được chủ đề mà văn bản muốn gửi đến người đọc thông qua hình thức nghệ thuật của văn bản; phân tích được một số căn cứ để xác điịnh chủ đề.
Nhận biết và phân tích được tình cảm, cảm xúc, cảm hứng chủ đạo của người viết thể hiện qua văn bản; hiểu mỗi người đọc có thể có cách tiếp nhận riêng đối với một văn bản văn học.

Năng lực chung

Năng lực tự chủ và tự học; năng lực giao tiếp và hợp tác thông qua những biểu hiện sau:

Biết lắng nghe và có phản hồi tích cực trong giao tiếp
Biết chủ động đề xuất mục đích hợp tác khi được giao nhiệm vụ
Biết xác định được những công việc có thể hoàn thành tốt bằng hợp tác theo nhóm
Biết chọn lọc ngữ liệu phù hợp với bài học

Phẩm chất

Khoan dung với những sai lầm của người khác.

PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Chuẩn bị của giáo viên

Giáo án
Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi
Tranh ảnh về nhà văn hình ảnh
Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp
Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà

Chuẩn bị của HS: SGK, SBT Ngữ Văn 8, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn bài học, vở ghi.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, huy động tri thức nền, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập tạo tâm thế tích cực cho HS khi vào bài học.
Nội dung: GV đặt câu hỏi gợi mở HS trả lời.
Sản phẩm: Những chia sẻ của học sinh.
Tổ chức thực hiện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu học sinh: Khi có bạn đến chơi nhà, nhất là bạn lâu ngày gặp lại, chúng ta thường chuẩn bị những gì để tiếp đón?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS huy động tri thức nền, trải nghiệm cá nhân thực hiện yêu cầu được giao.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 1-2 học sinh chia sẻ trước lớp.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết)

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV gợi mở: Những người bạn đến chơi nhà sẽ mời bạn dùng bữa cơm gia đình, bánh kẹo, tục lệ ngày xưa còn dùng trầu cau tiếp khách….

- GV dẫn dắt vào bài: Nguyễn Khuyến là một nhà thơ tiêu biểu của nền thi ca thời kỳ cuối thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX. Ông có rất nhiều bài thơ hay để lại nhiều ấn tượng sâu sắc với người đọc. Bài thơ “Bác đến chơi nhà” thể hiện tình cảm mộc mạc của tác giả dành cho bạn mình, một tình cảm không vì vật chất mà xuất phát từ tình cảm thân thiết của hai bên. Dù bác tới chơi nhà không có gì tiếp đãi bác tử tế, thì tình bạn của hai người vẫn thân thiết, keo sơn gắn bó vì họ thật sự hiểu tấm lòng chân thành của nhau. Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về bài Bạn đến chơi nhà nhé.

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc – hiểu văn bản.

Mục tiêu: Nhận diện và hiểu được một số yếu tố đặc điểm của văn bản.
Nội dung: HS sử dụng SGK, quan sát, chắt lọc kiến thức trả lời những câu hỏi liên quan đến bài học.
Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh và chuẩn kiến thức GV.
Tổ chức dạy học

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tri thức ngữ văn

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu học sinh: Em hãy khái niệm và thủ pháp trào phúng của thơ trào phúng?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tiếp nhận nhiệm vụ học tập.

- Gv quan sát và hỗ trợ (nếu cần thiết)

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 1-2 học sinh chia sẻ trước lớp.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết)

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- Gv chốt kiến thức.

Nhiệm vụ 2: Đọc văn bản

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS:

· Em hãy nêu một số nét về tác giả Nguyễn Khuyến?

· Xác định thể thơ của văn bản?

· Phương thức biểu đạt của văn bản là gì?

· Xác định bố cục? Nêu nội dung của bố cục?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tiếp nhận nhiệm vụ học tập.

- Gv quan sát và hỗ trợ (nếu cần thiết)

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 1-2 học sinh chia sẻ trước lớp.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết)

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV chốt kiến thức.

I. Tri thức ngữ văn

1. Thơ trào phúng

- Khái niệm: Thơ trào phúng là một bộ phận của văn học trào phúng, trong đó các tác giả tạo ra tiếng cười và sử dụng tiếng cười để châm biếm, phê phán xã hội hoặc tự phê bình bản thân. Tiếng cười trong thơ trào phúng có nhiều cung bậc: hài hước, châm biếm, đả kích nhưng không phải bao giờ cũng rạch ròi mà chuyển hóa linh hoạt từ cung bậc này sang cung bậc khác. Các bài thơ trào phúng có thể được viết bằng những thể thơ khác nhau: thơ cách luật (tứ tuyệt, thất ngôn bát cú,…) và thơ tự do.

- Thủ pháp trào phúng: Tiếng cười trong thơ trào phúng thường được tạo ra bằng các thủ pháp: phóng đại, ẩn dụ, giễu nhại, lối nói nghịch lí,…

Ví dụ: Trần Tế Xương đã sử dụng thủ pháp nói giễu để miêu tả quang cảnh khoa thi Hương năm Đinh Dậu như sau:

Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ,

Ậm ọe quan trường miệng thét loa.

Lọng cắm rợp trời quan sứ đến,

Váy lê quét đất mụ đầm ra.

(Trần Tế Xương, Vịnh khoa thi Hương)

2. Đọc văn bản

a) Tác giả

- Nguyễn Khuyến (1835-1909), hiệu là Quế Sơn, quê ở làng Vị Hạ, xã Yên Đồ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.

- Đóng góp lớn nhất của Nguyễn Khuyên cho nền thơ ca dân tộc là mảng thơ về làng quê (ví dụ: Thu ẩm, Thu điếu, Thu vịnh…) và thơ trào phúng (ví dụ: Bạn đến chơi nhà, Hội Tây,…)

b) Tác phẩm

- Bài thơ là một trong những bài thơ tiêu biểu cho đề tài viết về tình bạn của nhà thơ Nguyễn Khuyến.

- Thể thơ: Thất ngôn bát cú

- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm.

- Bố cục:

+ Câu đầu: Giới thiệu sự việc “Bạn đến chơi nhà”

+ 6 câu tiếp: Hoàn cảnh tiếp bạn

+ Câu cuối: Tình bạn vượt lên những giá trị vật chất bình thường.

Hoạt động 2: Khám phá văn bản

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II