Giáo án Lịch sử 12 chân trời Bài 4: Sự ra đời và phát triển của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

1

I

N

D

O

N

E

S

I

A

2

P

H

I

L

I

P

P

I

N

E

S

3

T

H

A

I

L

A

N

D

4

M

A

L

A

Y

S

I

A

5

S

I

N

G

A

P

O

R

E

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Quá trình hình thành ASEAN

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV dẫn dắt, định hướng cho HS liên hệ các khái niệm: toàn cầu hóa, quốc tế hóa, khu vực hóa, chủ nghĩa khu vực, tổ chức khu vực,…

Gợi ý: “Chủ nghĩa khu vực” là trào lưu kinh tế, chính trị xuất hiện sau năm 1947, gắn với Chiến tranh lạnh và sự trỗi dậy của các quốc gia trong quá trình khôi phục, phát triển kinh tế (châu Âu) hoặc sau khi giành độc lập, đi lên xây dựng, phát triển đất nước (Á, Phi, Mĩ, La-tinh). Quá trình thúc đẩy hợp tác, liên kết giữa các nước trong khu vực. Tư tưởng thúc đẩy các quốc gia trong cùng khu vực địa lí gắn kết với nhau được gọi “chủ nghĩa khu vực”.

- GV chia HS cả lớp thành các nhóm nhỏ (4 – 6 HS/nhóm).

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm: 

Khai thác Hình 4.2, thông tin mục 1a SGK tr.23 và hoàn thành Phiếu học tập số 1:

Hình 4.2. Ngoại trưởng của các nước In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Phi-lip-pin, Xin-ga-po và Thái Lan 

kí Tuyên bố ASEAN ngày 8/8/1967

- GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu về quá trình hình thành tổ chức ASEAN:

Tư liệu 1: Đầu tháng 8/1967, Ngoại trưởng In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Phi-lip-pin, Xin-ga-po và Thái Lan đã tham dự cuộc hội đàm kéo dài 4 ngày tại một khu nghỉ dưỡng ở Bang Xên cách Băng Cốc (Thái Lan) gần 100 km về phía đông nam. Các ngoại trưởng đã thống nhất gác lại xung đột giữa các nước, thúc đẩy hợp tác khu vực trong một tổ chức chung. Trên cơ sở đó, ngày 8/8/1967, lễ kí văn kiện đánh dấu sự ra đời của ASEAN đã diễn ra tại trụ sở Bộ ngoại giao Thái Lan. 

Ngoại trưởng năm nước

tham gia sáng lập ASEAN (1967)

Video: Hiệp hội các quốc gia Đông Nam thành lập tại Băng Cốc (Thái Lan)

https://www.youtube.com/watch?v=sKgzRs0B-D0

Video: Thái Lan kỉ niệm 56 năm ngày thành lập ASEAN

https://www.youtube.com/watch?v=l6ytHcUuuy0

- GV hướng dẫn HS khai thác Hình 4.3 kết hợp với mục Em có biết để nắm được ý nghĩa biểu trưng của lá cờ ASEAN.

Cờ của ASEAN

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác tư liệu, thông tin trong mục và hoàn thành Phiếu học tập số 1.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 3 nhóm lần lượt trình bày nội dung về quá trình hình thành của ASEAN theo Phiếu học tập số 1.

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, hoàn chỉnh Phiếu học tập số 1.

- GV kết luận: ASEAN ra đời trong bối cảnh thế giới và khu vực Đông Nam Á có những chuyển biến quan trọng. Ngày 8/8/1967, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) được thành lập. 

- GV mở rộng: Đến năm 1967, với vai trò tích cực của Thái Lan, việc tạo dựng niềm tin mới ở Đông Nam Á, sự thúc ép của các nguy cơ khu vực, quốc tế,… đưa đến việc 5 nước thành viên đầu tiên quyết định thành lập ASEAN. Điều này góp phần giải thích vì sao nguyên tắc cơ bản của ASEAN từ lúc ra đời đến hiện nay vẫn là đồng thuận (mọi quyết định đưa ra phải được 100% số nước ủng hộ). 

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

1. Quá trình hình thành và mục đích thành lập của ASEAN

a. Quá trình hình thành

Kết quả Phiếu học tập số 1 về quá trình hình thành của ASEAN đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1.

KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Nhiệm vụ 2: Mục đích thành lập

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV dẫn dắt: 

Các tổ chức SEAFET, ASA, MAPHILINDO được thành lập từ cuối thập niên 1950 đến nửa đầu thế 1960 đều lần lượt thất bại, trong đó chủ yếu vì những bất đồng về vấn đề lãnh thổ và chủ quyền. Vậy mục đích quan trọng nhất khi thành lập ASEAN là gì?

- GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, khai thác Tư liệu, thông tin mục 1b SGK tr.24 để tìm hiểu về mục đích thành lập ASEAN. 

- GV tổ chức cho HS hoạt động nhóm 2 người cùng bàn, sử dụng giấy in sẵn và yêu cầu HS hoàn thành nhiệm vụ:

Nhìn vào bảng, em hãy tìm những từ khóa về mục đích thành lập ASEAN. 

Gợi ý: HỢP TÁC, HÒA BÌNH, TỰ DO, THỊNH VƯỢNG, THỐNG NHẤT

- GV yêu cầu HS tiếp tục thảo luận cặp đôi, tổng hợp các từ khóa vừa tìm được và trả lời câu hỏi: Trình bày mục đích thành lập của ASEAN. 

- GV hướng dẫn HS tham khảo Tuyên bố ASEAN (ngày 8/8/1967) để tìm hiểu thêm về tôn chỉ và các mục đích khách của ASEAN:

Sự ra đời của ASEAN còn hướng tới:

+ Giúp đỡ lẫn nhau đào tạo và cung cấp phương tiện nghiên cứu trong các lĩnh vực giáo dục, chuyên môn, kĩ thuật và hành chính.

+ Hợp tác có hiệu quả để khai thác tốt hơn thế mạnh kinh tế của nhau, mở rộng thương mại, thúc đẩy trao đổi hàng hóa giữa các nước, cải thiện hệ thống giao thông, liên lạc, nâng cao mức sống của nhân dân. 

+ Thúc đẩy việc nghiên cứu Đông Nam Á.

+ Duy trì hợp tác chặt chẽ cùng có lợi với các tổ chức quốc tế và khu vực có tôn chỉ và mục đích tương đồng, thúc đẩy hợp tác chặt chẽ hơn nữa giữa các tổ chức này.

- GV mở rộng, liên hệ: Sau khi thành lập, ASEAN đã có nhiều nỗ lực để cụ thể hóa mục tiêu. Sự kiện ASEAN ra Tuyên bố về khu vực hòa bình, tự do và trung lập năm 1971 có liên quan đến việc Mỹ leo thang chiến tranh ở Việt Nam. Từ năm 1970, Mỹ mở rộng chiến tranh sang Cam-pu-chia và Lào. Các nước ASEAN lo ngại nguy cơ chiến tranh lan rộng.

→ ASEAN lựa chọn “hòa bình, tự do, trung lập”.

Lễ kí Tuyên bố về khu vực hòa bình, tự do và trung lập (Ma-lai-xi-a, 1971)

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác tư liệu, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nêu mục đích thành lập của ASEAN.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Mục đích quan trọng nhất thành lập ASEAN là thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội và phát triển văn hóa trong khu vực thông qua các nỗ lực chung trên tinh thần bình đẳng và hợp tác nhằm tăng cường cơ sở cho một Cộng đồng các quốc gia Đông Nam Á hòa bình và thịnh vượng. 

- GV lưu ý HS:

+ “Hợp tác kinh tế”: nhằm thúc đẩy sự phát triển của khu vực, sự phồn vinh của các nước thành viên.

+ “Hợp tác và giao lưu văn hóa – xã hội”: 

• Nhằm tăng cường sự hiểu biết, chia sẻ các giá trị giữa các nước thành viên.

• Làm cơ sở cho quá trình thống nhất, phát triển khu vực. 

- GV chuyển sang nội dung mới.  

b. Mục đích thành lập

- Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội, phát triển văn hóa trong khu vực thông qua hợp tác, hướng tới một Đông Nam Á hòa bình, thịnh vượng.

- Thúc đẩy hòa bình, ổn định khu vực thông qua tôn trọng công lí, nguyên tắc luật pháp trong quan hệ giữa các thành viên, tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc. 

- Thúc đẩy hợp tác, tích cực giúp đỡ lẫn nhau về kinh tế, xã hội, văn hóa, khoa học, kĩ thuật, hành chính.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Từ ASEAN 5 (1967) đến ASEAN 10 (1999)

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cặp đôi, khai thác Hình 4.4 – 4.5 và trả lời câu hỏi: Trình bày quá trình phát triển từ ASEAN 5 đến ASEAN 10.

Hình 4.4. Sơ đồ phát triển từ ASEAN 5 đến ASEAN 10

- GV cung cấp thêm một số tư liệu về quá trình phát triển từ ASEAN 5 đến ASEAN 10 (đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1). 

- Sau khi trả lời câu hỏi, GV lưu ý thêm cho HS:

+ Năm 1997, ASEAN dự tính kết nạp cả Cam-pu-chia cùng đợt với Lào và Mi-an-ma. Tuy nhiên, trong năm này, Cam-pu-chia có cuộc khủng hoảng chính trị nội bộ, ASEAN đã dừng việc kết nạp Cam-pu-chia. 

+ Đến năm 1999, việc kết nạp thành công Cam-pu-chia giúp ASEAN trở thành tổ chức đầu tiên trên thế giới quy tụ được tất cả các thành viên trong một tổ chức khu vực (Nhất thể hóa). 

- GV hướng dẫn HS đọc mục Em có biết SGK tr.26 kết hợp phân tích thêm để HS nắm được sự kiện Việt Nam trở thành thành viên thứ bảy của ASEAN.

Video: Lễ kết nạp Việt Nam trở thành thành viên của ASEAN (năm 1995).

https://www.youtube.com/watch?v=PfKcqY1Expg

- GV yêu cầu HS liên hệ, vận dụng và cho biết: Sự kiện Việt Nam gia nhập ASEAN có ý nghĩa gì?

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi “Ai nhanh hơn”.

- GV nêu nhiệm vụ: Đây là quốc gia nào?

- GV đưa ra các gợi ý:

Gợi ý: Quốc gia Ti-mo Lét-xtê.

- GV mở rộng kiến thức: 

+ Năm 1999, Ti-mo Lét-xtê giành được độc lập (tách ra khỏi In-đô-nê-xi-a), sau cuộc trưng cầu dân ý do Liên hợp quốc bảo trợ và trở thành quốc gia thứ 11 của khu vực Đông Nam Á (năm 2002).

……………………………

2. Hành trình phát triển của ASEAN

a. Từ ASEAN 5 (1967) đến ASEAN 10 (1999

- Năm 1967: gồm 5 thành viên (Thái Lan, Ma-lai-xi-a, In-đô-nê-xi-a, Xin-ga-po, Phi-líp-pin).

- Năm 1984: gồm 6 thành viên, kết nạp thêm Bru-nây.

- Năm 1995: gồm 7 thành viên, kết nạp thêm Việt Nam.

- Năm 1997: gồm 9 thành viên, kết nạp thêm Lào và Mi-an-ma.

- Năm 1999: gồm 10 thành viên, kết nạp thêm Cam-pu-chia.

……………