Giáo án Lịch sử 12 chân trời bài: Nội dung thực hành chủ đề 1

NỘI DUNG THỰC HÀNH CHỦ ĐỀ 1:

THẾ GIỚI TRONG VÀ SAU CHIẾN TRANH LẠNH

(2 tiết)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Về kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Hệ thống hóa những nội dung kiến thức cơ bản đã học trong Chủ đề 1 – Thế giới trong và sau Chiến tranh lạnh.

• Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để làm bài tập thực hành.

• Tự đánh giá/đánh giá chéo phần trả lời câu hỏi bài tập của bản thân/bạn bè.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Tự chủ và tự học: Khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập; tự lực làm những nhiệm vụ học tập được giao trên lớp và ở nhà. 

• Giao tiếp và hợp tác: Hợp tác và giao tiếp với các bạn trong các nhiệm vụ học tập.

• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Phát hiện được vấn đề từ các nhiệm vụ học tập và tìm cách giải quyết chúng. 

Năng lực riêng:

• Nhận thức và tư duy lịch sử: Thông qua khai thác thông tin, tư liệu, hình ảnh để hệ thống được những nội dung kiến thức cơ bản đã học trong Chủ đề 1 – Thế giới trong và sau Chiến tranh lạnh.

• Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng kiến thức lịch sử để lí giải những vấn đề của thực tiễn cuộc sống; Có khả năng tự tìm hiểu những vấn đề lịch sử, phát triển năng lực sáng tạo, có khả năng tiếp cận và xử lí thông tin từ những nguồn khác nhau, có ý thức và năng lực tự học lịch sử suốt đời. 

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ; tự giác, tích cực tham gia các hoạt động học tập để giải quyết vấn đề.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• SGK, SGV, SBT Lịch sử 12 – Chân trời sáng tạo, Giáo án.

• Giấy A0 để tổ chức hoạt động nhóm. 

• Máy tính, máy chiếu (nếu có). 

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Lịch sử 12 – Chân trời sáng tạo.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế, kích thích được sự hứng thú, mong muốn tìm hiểu nội dung bài học mới của HS, định hướng nhiệm vụ cho HS trong bài học mới. 

b. Nội dung:

- GV tổ chức cho HS xem hình ảnh, video về sự kiện Việt Nam chính thức trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kì 2020 – 2021 (ngày 7/6/2019) và trả lời câu hỏi.

- GV trình chiếu cho HS xem hình ảnh bàn cờ và yêu cầu HS nêu ý nghĩa của hình ảnh. 

c. Sản phẩm: 

- Ý nghĩa của sự kiện Việt Nam chính thức trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kì 2020 – 2021.

- Ý nghĩa của biểu tượng bàn cờ. 

d. Tổ chức thực hiện

Nhiệm vụ 1: Ý nghĩa của sự kiện Việt Nam chính thức trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kì 2020 – 2021

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức cho HS xem hình ảnh, video về sự kiện Việt Nam chính thức trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kì 2020 – 2021 kết hợp dẫn dắt: Ngày 7/6/2019, tại phiên họp Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc ở Niu Y-oóc (Mỹ), Việt Nam chính thức trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kì 2020 – 2021, với số phiếu bầu là 192/193. Đây là lần thứ hai Việt Nam đảm nhiệm vị trí này trong Liên hợp quốc – tổ chức chính phủ lớn nhất thế giới.

Việt Nam vui mừng trúng cử Ủy viên

không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc

https://www.youtube.com/watch?v=0pEXN-TJe-A

- GV yêu cầu HS làm việc cặp đôi, trả lời câu hỏi: Việc Việt Nam chính thức trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kì 2020 – 2021 có ý nghĩa gì?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác hình ảnh, video, vận dụng hiểu biết của bản thân và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nêu ý nghĩa của việc Việt Nam chính thức trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kì 2020 – 2021.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có)

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Việc Việt Nam chính thức trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kì 2020 – 2021 (ngày 7/6/2019) là vinh dự, trách nhiệm và niềm tự hào chính đáng của chúng ta. Đó là sự khẳng định tính đúng đắn của đường lối, chính sách đối ngoại của Việt Nam; là sự ghi nhận và đánh giá cao của cộng đồng quốc tế đối với vai trò và đóng góp xứng đáng của Việt Nam vào công việc quốc tế và khu vực. Đồng thời, cho thấy vị thế của Việt Nam đã chuyển từ “tham gia tích cực” sang “chủ động” đóng góp xây dựng, định hình “luật chơi” chung.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

Nhiệm vụ 2: Quan sát hình ảnh và nêu ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh đó

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS cả lớp quan sát hình ảnh dưới đây và trả lời câu hỏi: Hình ảnh bàn cờ mang ý nghĩa biểu tượng gì?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình ảnh, vận dụng kiến thức đã học, hiểu biết thực tế và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 – 3 HS nêu ý nghĩa của biểu tượng bàn cờ.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: 

+ Hình bàn cờ trên quả địa cầu được xem là biểu tượng của bàn cờ địa chính trị thế giới. “Bàn cờ thế giới” là cụm từ được nhắc nhiều khi nói về trật tự thế giới sau Chiến tranh lạnh.

+ Giô-dép Bô-reo  đã nói: “Địa chính trị là điểm mấu chốt và mọi việc đều liên quan đến địa chính trị” (2022) nhằm phân tích nguyên nhân của sự đảo lộn trật tự thế giới hiện nay.

B. HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH

Nhiệm vụ 1: Thảo luận chủ đề “Liên hợp quốc với vai trò duy trì hòa bình, an ninh quốc tế”

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học, nêu được vai trò của Liên hợp quốc trong duy trì hòa bình, an ninh quốc tế. 

b. Nội dung: GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm và thực hiện nhiệm vụ: Thảo luận về chủ đề “Liên hợp quốc với vai trò duy trì hòa bình, an ninh quốc tế”. 

c. Sản phẩm: Vai trò của Liên hợp quốc trong duy trì hòa bình, an ninh quốc tế. 

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập 

- GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm.

- GV giao nhiệm vụ cho các nhóm: Thảo luận về chủ đề “Liên hợp quốc với vai trò duy trì hòa bình, an ninh quốc tế”. 

- GV nêu nội dung định hướng cho các nhóm:

+ Vì sao Liên hợp quốc lại đề ra mục tiêu duy trì hòa bình và an ninh quốc tế khi thành lập?

+ Từ khi thành lập đến nay, Liên hợp quốc đã có những biện pháp gì để duy trì hòa bình và an ninh quốc tế? Em đánh giá gì về những biện pháp đó?

+ Liên hợp quốc nên làm gì trong bối cảnh thế thế giới hiện nay?

- GV cung cấp thêm cho các nhóm một số tư liệu về vai trò của Liên hợp quốc trong duy trì hòa bình, an ninh quốc tế. 

+ Link web:

• https://special.nhandan.vn/thanhtuu_noibat_cua_LHQ/index.html

• https://vov.vn/the-gioi/lien-hop-quoc-dong-vai-tro-quan-trong-trong-duy-tri-hoa-binh-va-an-ninh-quoc-te-883857.vov

• https://tuyengiao.vn/ngay-lien-hop-quoc-24-10-nang-cao-vai-tro-cua-lien-hop-quoc-trong-thoi-ky-moi-135500

+ Link video:

• https://www.youtube.com/watch?v=2TSq3w73a40&t=106s

• https://www.youtube.com/watch?v=C30OFWf1QqA

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm được phân công, sưu tầm thông tin, tư liệu trên sách, báo, internet và thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 4 nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận về vai trò của Liên hợp quốc trong duy trì hòa bình, an ninh quốc tế. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Đóng góp lớn nhất của Liên hợp quốc trong gần 80 năm qua là góp phần ngăn chặn không để xảy ra một cuộc chiến tranh thế giới mới; hỗ trợ giải quyết nhiều cuộc xung đột và tranh chấp quốc tế. Minh chứng rõ nét là Liên hợp quốc đã triển khai 71 phái bộ gìn giữ hòa bình để giúp chấm dứt xung đột, khôi phục hòa bình, hỗ trợ công cuộc tái thiết ở nhiều quốc gia thành viên.

+ Trong thời kỳ Chiến tranh lạnh: 

• Hạn chế trong các vấn đề hòa bình và an ninh quốc tế do tác động của quan hệ Liên Xô - Hoa Kỳ. 

• Góp phần giải tỏa cuộc khủng hoảng tên lửa (1962), chiến tranh Trung Đông (1973). Trong những năm 1990, góp phần chấm dứt các cuộc xung đột kéo dài như ở Cam-pu-chia, San-va-đo,…

• Đã triển khai 74 hoạt động gìn giữ hòa bình ở nhiều khu vực trên thế giới. 

→ Mặc dù gặp phải một số thất bại và khó khăn, các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc đã có vai trò quan trọng trong việc lập lại hòa bình, chấm dứt xung đột và hỗ trợ cho tiến trình tái thiết ở nhiều quốc gia thành viên.

+ Thúc đẩy quá trình phi thực dân hóa: Hiến chương Liên hợp quốc đã đề ra những nguyên tắc định hướng cho những nỗ lực phi thực dân hóa.

• Năm 1960: Thông qua Tuyên bố về việc trao độc lập cho các quốc gia và dân tộc thuộc địa.

• Năm 1962: Thành lập Ủy ban đặc biệt về phi thực dân hóa để giám sát việc thực hiện Tuyên bố.

• Năm 1990: Quyết định giai đoạn 1990 - 2000 là Thập niên quốc tế về xóa bỏ chủ nghĩa thực dân. Năm 2001, thông qua giai đoạn 2001-2010 là Thập niên quốc tế thứ hai về xóa bỏ chủ nghĩa thực dân.

• Năm 1945: 750 triệu người, chiếm gần 1/3 dân số thế giới, sống ở các vùng lãnh thổ không tự quản đã trở thành 80 quốc gia độc lập. 

• Soạn thảo và xây dựng được một hệ thống các công ước quốc tế về giải trừ quân bị, trong đó có Hiệp ước Cấm phổ biến vũ khí hạt nhân (1968), Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (1996), Công ước Cấm vũ khí hóa học (1992) và Công ước Cấm vũ khí sinh học (1972), Công ước Cấm vũ khí hạt nhân (2017) tạo ra khuôn khổ pháp lý cho việc ngăn chặn phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, tiến tới xóa bỏ hoàn toàn các loại vũ khí này. 

+……..

- GV kết luận chung: Đến nay, với những thành tựu quan trọng đã đạt được, Liên hợp quốc đã được cộng đồng quốc tế thừa nhận là tổ chức toàn cầu có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống chính trị quốc tế và là nền tảng không thể thiếu cho một thế giới hòa bình, thịnh vượng, công bằng hơn.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2: Tranh luận về Chủ đề “Trật tự thế giới hiện nay: Đa cực hay đơn cực?”

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để tranh luận về Chủ đề “Trật tự thế giới hiện nay: Đa cực hay đơn cực?”.

b. Nội dung: GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm và thực hiện nhiệm vụ: Tranh luận về Chủ đề “Trật tự thế giới hiện nay: Đa cực hay đơn cực?”.

c. Sản phẩm: Ý kiến tranh luận về Chủ đề “Trật tự thế giới hiện nay: Đa cực hay đơn cực?”

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập 

- GV tiếp tục yêu cầu các nhóm thảo luận theo 4 nhóm (đã được phân công ở Nhiệm vụ 1).

- GV giao nhiệm vụ cho các nhóm: Tranh luận về Chủ đề “Trật tự thế giới hiện nay: Đa cực hay đơn cực?”.

- GV cung cấp thêm cho các nhóm một số tư liệu về chủ đề tranh biện:

+ Link web:

• https://www.tapchicongsan.org.vn/nghien-cu/-/2018/438/the-gioi-don-cuc-hay-da-cuc.aspx

• https://nghiencuuquocte.org/2023/10/11/dung-trat-tu-the-gioi-hien-nay-la-da-cuc/

• http://lyluanchinhtri.vn/home/index.php/quoc-te/item/4676-ban-ve-trat-tu-the-gioi-hien-nay.html

+ Link video:

• Video: Trật tự thế giới mới đa cực

https://www.youtube.com/watch?v=nqBUHMomWns

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm được phân công, sưu tầm thông tin, tư liệu trên sách, báo, internet và thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 4 nhóm lần tranh luận về Chủ đề “Trật tự thế giới hiện nay: Đa cực hay đơn cực?”.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, phản biện nhóm bạn (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, tổ chức cho HS đánh giá chéo:

PHIẾU ĐÁNH GIÁ BÀI THUYẾT TRÌNH

--------------------------------

---------Còn tiếp--------