Giáo án Lịch sử 12 chân trời Bài 5: Cộng đồng ASEAN Từ ý tưởng đến hiện thực

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 6 nhóm.

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm như sau:

Khai thác thông tin mục 1a SGK tr.29, kết hợp sử dụng thiết bị có kết nối internet và hoàn thành Phiếu học tập số 1.

- GV cung cấp thêm cho HS tư liệu về ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1).

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS cả lớp trả lời câu hỏi: Vì sao tại Hội nghị cấp cao ASEAN không chính thức  lần thứ hai (Ma-lai-xi-a, 1997), ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN xuất hiện?

Hội nghị cấp cao ASEAN không chính thức

 tại Ma-lai-xi-a (15/12/1007)

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác tư liệu, thông tin và hoàn thành Phiếu học tập số 1. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 4 nhóm lần lượt trình bày về  ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng:

Tại Hội nghị cấp cao ASEAN không chính thức  lần thứ hai (Ma-lai-xi-a, 1997), ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN xuất hiện vì: đó là lúc 9/10 nước Đông Nam Á trở thành thành viên ASEAN. Quá trình hợp tác khu vực trở nên mạnh mẽ. Ý tưởng về Cộng đồng ASEAN là nỗ lực để đưa hợp tác và kết nối khu vực lên tầm cao mới. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN khởi nguồn từ khi có tổ chức này được thành lập năm 1967. Trong Tuyên bố Băng Cốc (1967), các nước thành viên đã nêu mục tiêu xây dựng một cộng đồng hòa bình và thịnh vượng ở Đông Nam Á. 

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

1. Ý tưởng, mục tiêu và kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN

a. Ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN

Kết quả Phiếu học tập số 1 về ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1.

Tư liệu 1:

     Ý tưởng về Cộng đồng ASEAN lần đầu tiên được đề cập vào năm 1997 với việc lãnh đạo các nước ASEAN đã thông qua Tầm nhìn ASEAN 2020, phát triển ASEAN trở thành “một cộng đồng hài hoà các dân tộc, cộng đồng đối tác năng động để phát triển và cộng đồng đùm bọc, chia sẻ”. Ý tưởng này sau đó dần được cụ thể hoá khi đến năm 2003, các nước ASEAN nhất trí quyết định thiết lập một Cộng đồng ASEAN vào năm 2020. Kế hoạch này sau đó đã được đẩy sớm lên 5 năm. 

     Hiến chương ASEAN ra đời và có hiệu lực cuối năm 2008 được xem là dấu mốc quan trọng cho ASEAN bắt tay vào xây dựng cộng đồng một cách quy củ và có cơ sở pháp lí. Để đẩy nhanh việc xây dựng cộng đồng, năm 2009, lãnh đạo các nước ASEAN đã kí Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN kèm theo kế hoạch tổng thể xây dựng ba trụ cột. 

     Thời điểm ra đời Cộng đồng ASEAN (31/12/2015) đang đến gần, hơn 93% kế hoạch tổng thể xây dựng cộng đồng đã được hoàn thành. Từ một khu vực bị chia rẽ bởi đối đầu và nghi kị, ASEAN giờ đây đang trở thành một cộng đồng phát triển năng động, đoàn kết, liên kết ngày càng sâu rộng đóng vai trò quan trọng đối với hoà bình, ổn định ở khu vực cũng như mang lại cho người dân một không gian kinh tế mở và một xã hội vì con người. 

(Theo Cộng đồng ASEAN: Từ ý tưởng đến hiện thực,

 Đài Truyền hình Việt Nam, ngày 22/11/2015)

KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Nhiệm vụ 2: Mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác thông tin mục 1b SGK tr.29 và trả lời câu hỏi: Nêu mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN. 

- GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu về mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Tư liệu 2:

“Cộng đồng ASEAN sẽ được thành lập gồm ba trụ cột là hợp tác chính trị và an ninh, hợp tác kinh tế, hợp tác văn hóa – xã hội, được gắn kết chặt chẽ và cùng tăng cường cho mục đích hòa bình, ổn định lâu dài và thịnh vượng chung trong khu vực”. 

(Trích: Tuyên bố Ba-li II, năm 2003)

Video: Xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết và tự cường:  https://www.youtube.com/watch?v=saFpS_Vd74g&t=101s (từ đầu đến 1p40s).

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS thảo luận theo bàn và trả lời câu hỏi: 

+ So sánh với mục đích thành lập ASEAN, nêu ý nghĩa của sự hình thành Cộng đồng ASEAN.

+ Mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN có gì khác so với quá trình nhất thể hóa của Liên minh châu Âu? Vì sao ASEAN không tiến hành nhất thể hóa như EU?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin, tư liệu trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nêu mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng: 

+ Sự hình thành Cộng đồng ASEAN cho thấy một quá trình phát triển cao của ASEAN với sự hợp tác toàn diện của các nước thành viên về lĩnh vực chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa – xã hội. 

+ Cộng đồng ASEAN vẫn là hợp tác liên chính phủ trong khuôn khổ chặt chẽ chữ không đồng nhất ASEAN thành một “siêu nhà nước”. Điều này phù hợp trong bối cảnh ASEAN. ASEAN không tiến hành nhất thể hóa như EU vì sự đa dạng về thể chế chính trị, điều kiện kinh tế - xã hội, trình độ phát triển của các nước trong khu vực.

 Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN là một cộng đồng gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế, có trách nhiệm về xã hội, hợp tác rộng mở với bên ngoài; hoạt động thep luật lệ và hướng tới người dân.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

b. Mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN

- Xây dựng hiệp hội thành tổ chức hợp tác liên Chính phủ liên kết sâu rộng, ràng buộc.

- Trở thành cộng đồng gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế, có trách nhiệm về xã hội, hợp tác bên ngoài, hoạt động theo luật lệ, hướng tới người dân.

- Làm sâu sắc mối quan hệ với các đối tác, giữ vai trò trung tâm ở khu vực.

Nhiệm vụ 3: Kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu các nhóm tiếp tục thảo luận 6 nhóm (như đã phân công ở Nhiệm vụ 1). 

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm:

Khai thác thông tin mục 1c SGK tr.29, 30, tư liệu do GV cung cấp và hoàn thành Phiếu học tập số 2.

Lễ kí Tuyên bố Cu-a-la Lăm-pơ  

Về thành lập Cộng đồng ASEAN (Ma-lai-xi-a, 2015)

Video: Lãnh đạo các quốc gia thành viên ASEAN ký Tuyên bố thành lập Cộng đồng.

https://www.youtube.com/watch?v=jfbTJkolU4Y

(Từ 33p42 đến hết). 

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS thảo luận theo bàn và lời câu hỏi: Tại sao có thể khẳng định sự ra đời của Cộng đồng ASEAN đánh dấu bước phát triển mới của hợp tác khu vực ở Đông Nam Á?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin, tư liệu trong mục và hoàn thành Phiếu học tập số 2. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm lần lượt nêu những nét chính về kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN theo Phiếu học tập số 2. 

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng: 

Nếu ASEAN ra đời và 10 nước thành viên gia nhập ASEAN thể hiện sự phát triển về tổ chức, thiết chế thì Cộng đồng ASEAN thúc đẩy sâu rộng hợp tác khu vực toàn diện, theo chiều sâu và gắn bó chặt chẽ. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN được thể hiện thông qua Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009 – 2015). Cộng đồng ASEAN có hiệu lực từ 31/12/2015.

- GV khái quát lộ trình từ ý tưởng đến kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN bằng infographic sau:

- GV chuyển sang nội dung mới.

c. Kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN

Kết quả Phiếu học tập số 1 về kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 3. 

KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS tiếp tục thảo luận 6 nhóm (như đã phân công ở Hoạt động 1 – 2 nhóm cùng thực hiện một nhiệm vụ). 

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm:

Khai thác mục 2a, 2b, 2c SGK tr.30 và hoàn thành Phiếu học tập số 3.

+ Nhóm 1, 2: Tìm hiểu về Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN (APSC).

+ Nhóm 3, 4: Tìm hiểu về Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC).

+Nhóm 5, 6: Tìm hiểu về Cộng đồng Văn hóa – Xã hội ASEAN (ASCC).

- GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu về Ba trụ cột của Cộng đồng ASEAN (Đính kèm phía dưới Hoạt động 2). 

- GV mở rộng kiến thức, tổ chức cho HS cả lớp chơi trò chơi Nhà sử học thông thái. 

- GV phổ biến luật chơi cho HS:

+ HS chia làm 8 đội (2 đội cùng thực hiện một nhiệm vụ).

+ HS bốc thăm câu hỏi. Trong thời gian 3 phút, HS được sử dụng phương tiện kết nối internet, đội nào có câu trả lời đúng, nhiều thông tin chính xác hơn, đó là đội chiến thắng. 

- GV cho các đội bốc thăm:

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác tư liệu, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả, hoạt động thảo luận

- GV mời đại diện 3 nhóm lần lượt trình bày về ba trụ cột của Cộng đồng ASEAN theo Phiếu học tập số 3.

- GV mời các đội chơi trả lời:

Câu 1: ASEAN xác định Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN (APSC) là trụ cột đầu tiên vì: 

Trong bối cảnh tình hình an ninh chính trị khu vực diễn biến phức tạp (căng thẳng trên Biển Đông, sự trỗi dậy của Trung Quốc, chủ nghĩa khủng bố,…), đòi hỏi các nước ASEAN cần củng cố đoàn kết, tăng cường sức mạnh của khu vực để đối phó với các thách thức, đe dọa nhiều chiều đang nổi lên, vì lợi ích chung.

Câu 2: Tác động của việc triển khai AEC đối với Việt Nam:

- Thúc đẩy hợp tác kinh tế giữa Việt Nam với các nước thành viên gia tăng nhanh chóng.

- Thương mại giữa Việt Nam với các nước ASEAN tăng từ 41 tỉ USD năm 2016 lên 70 tỉ USD năm 2021. 

Câu 3: Ý tưởng hình thành Cộng đồng Văn hóa – xã hội ASEAN (ASCC) được khởi nguồn từ văn kiện Tầm nhìn ASEAN 2020. 

- Nhận thức rõ về các mối quan hệ lịch sử, di sản văn hoá, gắn bó với nhau bởi bản sắc khu vực chung.

- Gắn kết về xã hội và đùm bọc lẫn nhau: nghèo đói, suy dinh dưỡng không còn là vấn đề lớn; công bằng xã hội được đề cao.

- Một Đông Nam Á không có ma tuý; có khả năng cạnh tranh cao về công nghệ; một ASEAN xanh và sạch; có khả năng ứng phó tốt hơn với các vấn đề mang tính khu vực.

- Một cộng đồng có sự tham gia rộng rãi hơn của người dân, nơi phẩm giá và phúc lợi của con người được đề cao, vì lợi ích chung của cộng đồng.

Câu 4: Cộng đồng Văn hóa – Xã hội ASEAN là chân kiềng quan trọng, gắn kết và tạo thuận lợi cho việc xây dựng hai trụ cột: Kinh tế và Chính trị - An ninh. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và hoàn chỉnh Phiếu học tập số 3.

 GV kết luận: Ba trụ cột của Cộng đồng ASEAN bao gồm: Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN (APSC), Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) và Cộng đồng Văn hóa – Xã hội ASEAN (ASCC). 

- GV cho HS tham khảo infographic về Ba trụ cột của Cộng đồng ASEAN:

- GV chuyển sang nội dung mới.

……………………………

2. Ba trụ cột của Cộng đồng ASEAN

Kết quả Phiếu học tập số 3 về Ba trụ cột của Cộng đồng ASEAN đính kèm phía dưới Hoạt động 2.