Giáo án ngữ văn 7 chân trời tiết: Văn bản 1. Dòng “sông đen”

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Đọc văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Trước khi đọc VB, GV gợi nhắc kiến thức của HS về kĩ năng đọc thể loại truyện nói chung (đã học ở lớp 6) và tri thức về truyện khoa học viễn tưởng nói riêng bằng các câu hỏi:

+ Khi đọc hiểu nội dung VB truyện, chúng ta cần chú ý đến những điểm nào?

+ Nhân vật trong truyện thường được thể hiện qua những chi tiết nào?

+ Cốt truyện, tình huống, sự kiện, nhân vật, không gian, thời gian trong truyện khoa học viễn tưởng có gì đặc biệt so với các loại truyện khác?

- Dựa vào câu trả lời của HS, GV nhấn mạnh khi đọc truyện khoa học viễn tưởng cần chú ý một số điểm như: sự thể hiện của yếu tố khoa học, công nghệ trong đề tài, tính chất phức tạp của các sự kiện khi trộn lẫn thế giới giả định và thế giới thực, nhân vật thường có những điểm đặc biệt về năng lực (thể hiện qua các chi tiết miêu tả hành động, ý nghĩ, ngoại hình,…), không gian, thời gian được mở rộng, không có giới hạn.

- Tiếp theo, GV hướng dẫn HS đọc phần tóm tắt và nhấn mạnh với các em tầm quan trọng của việc nắm các sự kiện, diễn biến cốt truyện của toàn bộ tác phẩm trước khi đi vào tìm hiểu một đoạn trích.

- GV nhắc HS chú ý cách ngắt nhịp đọc, cách đọc tên các nhân vật, địa danh.

- Trong khi đọc, GV yêu cầu HS chú ý các thẻ câu hỏi phụ theo dõi và suy luận ở bên phải để nắm được nội dung VB:

+ Dựa vào hành trình mà giáo sư A-rô-nác đã kể, em hãy giải thích tại sao tác giả lại đặt tên chương này là Dòng “Sông Đen”?

+ Qua 5 lượt thoại giữa giáo sư A-rô-nác và Nét-Len, em thấy họ có ý kiến như thế nào về thuyền trưởng Nê-mô và việc ở lại con tàu Nau-ti-lơtx?

+ Xác định những chi tiết miêu tả vẻ đẹp của đáy biển qua cửa kính của con tàu Nau-ti-lơtx.

+ Em hình dung như thế nào về cảnh miêu tả trong đoạn này.

- GV tổ chức cho HS đọc phân vai, yêu cầu HS nêu cách đọc, giọng đọc của vai mà HS đảm nhiệm, sau đó để cho HS tự phân vai thành các vai chính (người dẫn truyện, giáo sư A-rô-nắc, Công-xây, Nét Len).

- GV yêu cầu HS phân chia bố cục trong VB.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS lắng nghe và đọc phân vai theo hướng dẫn của GV.

- HS trả lời các câu hỏi phụ và phân chia bố cục.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời một số HS đọc phân vai và trình bày câu hỏi phụ và chia bố cục VB trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chốt kiến thức è Ghi lên bảng.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS tìm hiểu trước một số thông tin về tác giả Giuyn Véc-nơ và tác phẩm Dòng “Sông Đen” trước ở nhà, kết hợp với thông tin trong SGK và trao đổi sự chuẩn bị với bạn bên cạnh.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS trao đổi phần chuẩn bị với bạn bên cạnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời một vài HS trình bày trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chốt kiến thức è Ghi lên bảng.

- GV bổ sung kiến thức, giới thiệu về tác giả Giuyn Véc-nơ:

+ Giuyn Véc-nơ là nhà văn Pháp, là “nhà tiên tri khoa học” kỳ tài đã đề cập đên những cuộc phiêu lưu kì thú bằng tàu ngầm, máy bay, tàu du hành vũ trụ trước khi con người chế tạo ra những phương tiện này.

+ Với tâm hồn bay bổng cộng với trí tưởng tưởng phong phú, ông dành nhiều thời gian để tập tành sáng tác các tác phẩm kịch, thơ văn và dùng ngòi bút của mình để viết lên những chuyến phiêu lưu thỏa mãn đam mê.

- GV bổ sung thêm kiến thức về tác phẩm:

  Tiểu thuyết Hai mươi vạn dặm dưới biển là tiểu thuyết khoa học viễn tưởng gồm 47 chương được ông hoàn thành năm 1868. Ông tin rằng ước mơ chinh phục đại dương của con người sớm muộn sẽ được thực hiện và ciếc tàu ngầm lí tưởng của ông hoàn toàn không phải là ý tưởng viển vông.

I. Đọc hiểu chung

1. Đọc văn bản

- So sánh đọc thể loại truyện và truyện khoa học viễn tưởng:

+ Chú ý đến cốt truyện, nhân vật, tình huống, sự kiện,…

+ Thể hiện qua những chi tiết về ngoại hình, tình cách, hành động,…

+ Mang tính giả định và nhiều màu sắc kì ảo, tưởng tượng.

- Các thẻ câu hỏi theo dõi và suy luận:

+ Vì hải lưu họ đi có tên Nhật Bản là Cư-rô-xi-ô (Kuroshio), nghĩa của từ kuroshio là đen và nó là hình ảnh của nước biển ở đó.

+ Nét-len không kiềm chế được bản thân nên đã nóng giận và cho rằng ý kiển mà giáo sư A-rô-nắc đưa ra là điên rồ, không hơp lý. Càng lo lắng hơn về việc mình ở lại con tàu này. Trái lai, giáo sư A-rô-nắc lại cảm thấy như mình sẽ biết thêm được điều gì thú vị nếu như ông quan sát, tìm hiểu, bình tĩnh tận hưởng con tàu.

+ … đẹp tuyệt vời, không bút nào tả xiết; Chẳng bàn tay họa sĩ nào vẽ được tất cả cái dịu dàng của màu sắc, của ánh sáng lung linh trong nước biển trong vắt từ đáy lên; Bóng tối tỏng phòng càng tăng thêm ảnh sáng rực rỡ bên ngoài; … ta có cảm tưởng như đứng trước một bể nuôi cá khổng lồ,…

+ Em hình dung được khung cảnh miêu tả đẹp như tranh vẽ.

- Bố cục: 3 phần

+ Phần 1: Từ đầu đến “nước đại dương lạnh ngắt”: Giải thích nhan đề

+ Phần 2: Tiếp theo đến “như những thằng mù”: Cuộc đối thoại giữa A-rô-nác và Nét-len.

+ Phần 3: Còn lại: Môi trường đáy biển.

2. Tác giả

- Tên: Giuyn Véc-nơ

- Năm sinh – năm mất: 1828 – 1905

- Quê quán: Nantes, Pháp.

- Thể loại sáng tác: Khoa học viễn tưởng và ông được coi là một trong những “cha đẻ” của thể loại này.

- Tác phẩm tiêu biểu Hành trình vào Tâm Trái Đất (1964),  Từ Trái Đất tới Mặt Trăng (1965), Hai mươi vạn dặm dưới biển (1870), Vòng quanh thế giới trong 80 ngày (1873),…

3. Tác phẩm

- Trích Hai vạn dặn dưới biển (1986), được xem là truyện khoa học viễn tưởng kinh điển.