Giáo án dạy thêm Ngữ văn 12 Kết nối bài 8: Giáo dục khai phóng ở Việt Nam nhìn từ Đông Kinh Nghĩa Thục (Nguyễn Nam)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ : Nhắc lại kiến thức

Hoạt động 1: Nhắc lại tác giả tác phẩm

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ (4 – 6 HS) thực hiện các nhiệm vụ:

+ Trình bày một số thông tin liên quan đến tác giả và văn bản Giáo dục khai phóng ở Việt Nam nhìn từ Đông Kinh Nghĩa Thục.

• HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

• HS làm việc theo cặp đôi hoặc đọc lại văn bản theo yêu cầu suy nghĩ để hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

• GV mời 2-3 HS trình bày trước lớp yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét đánh giá chốt kiến thức.

1. Nhắc lại kiến thức tác giả, tác phẩm

1. Tác giả

- Nguyễn Nam sinh năm 1961.

- Quê quán: Tỉnh Hà Tây (nay thuộc thành phố Hà Nội) là người nghiên cứu chuyên sâu về các lĩnh vực: lịch sử tư tưởng, văn chương và điện ảnh Đông Á.

2. Văn bản

+ Văn bản trích trên báo Vietnamnet ngày 9/11/2022.

+ Văn bản là một văn bản mang tính chất khảo cứu lịch sử, sử dụng nhiều dữ liệu thứ cấp, được trích dẫn từ những nguồn tư liệu quý hiếm và có giá trị.

Hoạt động 2: Hệ thống kiến thức văn bản

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ (4 – 6 HS) thực hiện các nhiệm vụ:

+ Điểm nhấn then chốt của Đông Kinh Nghĩa Thục là gì? Tác giả đã sử dụng những dữ liệu nào để làm rõ điều này?

+ Tác dụng của các hình ảnh được sử dụng trong văn bản? Nếu không có những hình ảnh này, giá trị của văn bản có bị giảm đi không?Vì sao?

• HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

• HS làm việc theo cặp đôi hoặc đọc lại văn bản theo yêu cầu suy nghĩ để hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

• GV mời 2-3 HS trình bày trước lớp yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét đánh giá chốt kiến thức.

1. Hệ thống kiến thức văn bản

(1)

- Điểm nhấn then chốt của Đông Kinh Nghĩa Thục: được vận hành theo hình thức từ dưới lên trên, bắt nguồn từ trong dân chúng, do nhân sĩ đề xướng; theo định hướng độc lập dân tộc; khát vọng yêu nước, mong cầu tiến bộ về trí thức, tư duy và dân chủ để phá bỏ những kìm hãm, trì tệ xã hội thuộc địa và quân chủ Việt Nam đầu thế kỉ XX.

- Các dữ liệu được sử dụng để làm rõ điểm nhấn then chốt:

+ Sách Đông Kinh Nghĩa Thục của Đào Trinh Nhất đã bị cấm lưu hành trên khắp cõi An Nam sau vài tháng phát hành.

+ Khảo cứu Đời Cách mệnh Phan Bội Châu đã bị cấm giới thiệu, lưu hành, bày bán trên toàn cõi An Nam từ tháng 3 năm 1938.

+ Các bài viết của cụ Hoa Bằng Hoàng Thúc Trâm đã rải rác trên báo chí, đến nưm 1945 biên soạn thành sách Đông Kinh Nghĩa Thục thì lại bị thất lạc khỏi tay người soạn. Sau đó, hơn chục năm, ông đã hoàn thành một bản thảo khác nhưng vẫn chưa được in chính thức. 

(2)

- Hình ảnh 1: vê căn nhà số 4, nhà riêng của cụ Lương Văn Can, đã từng là cơ sở dạy học của Đông Kinh Nghĩa Thục giúp chúng ta hình dung trực quan về xã hội Việt Nam đầu thế kỉ XX (trường Đông Kinh Nghĩa Thục, cấu trúc nhà cửa, trang phục của người dân, phương tiện đi lại...) Đồng thời, bức ảnh cũng góp phần khẳng định vai trò quan trọng của cụ Lương Văn Can với Đông Kinh Nghĩa Thục. Hình ảnh này gắn kết chặt chẽ với nội dung trình bày về Đông Kinh Nghĩa Thục. 

- Hình ảnh 2 và 3: Về cuốn sách Đông Kinh Nghĩa Thục của Đào Trinh Nhất và quyết định cấm hai tác phẩm Đông Kinh Nghĩa Thục, Đời cách mệnh Phan Bội Châu của Đào Trinh NHất giúp chúng ta hiểu về hình thức xuất bản của một cuốn sách đương thời, tiếp cận với chân dung của Giám học Nguyễn Quyền, các nội dung cấm xuất bản với hai cuốn sách. Hình ảnh này cũng gắn kết chặt chẽ với nội dung được trình bày ở SGK.

Nếu không có hai hình ảnh này, giá trị của văn bản sẽ giảm xuống vì nó thiếu đi tính trực quan, cách thức cung cấp thông tin lịch sử.

Trường THPT:………………………

Lớp:…………………………………..

Họ và tên:……………………………..

PHIẾU BÀI TẬP

VĂN BẢN: GIÁO DỤC KHAI PHÓNG Ở VIỆT NAM NHÌN TỪ ĐÔNG KINH NGHĨA THỤC

Khoanh tròn vào đáp án đặt trước câu trả lời đúng:

Câu 1:   Tác giả Nguyễn Nam đã chỉ ra điểm gì nổi bật trong sự hình thành và phát triển của Đông Kinh Nghĩa Thục?

A. Sự ảnh hưởng của phong trào cách mạng.

B. Vai trò của giới trí thức trong xã hội.

C. Sự phát triển của kinh tế thương mại.

D. Tính chất bảo thủ của xã hội.

Câu 2: Trong văn bản, tác giả đã nhấn mạnh điều gì về mối quan hệ giữa giáo dục khai phóng và sự phát triển văn hóa xã hội?

A. Giáo dục khai phóng không ảnh hưởng đến văn hóa.

B. Giáo dục khai phóng là cản trở cho sự phát triển văn hóa.

C. Giáo dục khai phóng góp phần làm phong phú thêm văn hóa xã hội.

D. Giáo dục khai phóng chỉ dành cho một bộ phận nhỏ.

Câu 3:  Nguyễn Nam đã chỉ ra những thách thức gì mà giáo dục khai phóng gặp

phải trong bối cảnh xã hội Việt Nam lúc bấy giờ?

A. Sự ủng hộ mạnh mẽ từ chính quyền.

B. Tinh thần chống đối từ giới trí thức.

C. Sự bảo thủ và hạn chế từ tư tưởng truyền thống.

D. Tình hình kinh tế ổn định.

Câu 4:  Đông Kinh Nghĩa Thục được thành lập vào năm nào? 

A. 1907 

B. 1908 

C. 1909 

D. 1910

 Câu 5:  Đông Kinh Nghĩa Thục được thành lập với mục đích gì? 

A. Tôn vinh văn hóa truyền thống.

B. Đào tạo nhân tài cho đất nước.

C. Thúc đẩy tư tưởng khai phóng và đổi mới.

D. Phát triển kinh tế địa phương.

1.C

2.A

3.C

4.A

5.C