Nêu được trạng thái tự nhiên của nguyên tố nhóm IIA.
Nêu các đại lượng vật lí cơ bản của kim loại nhóm IIA (bán kính nguyên tử, nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng).
Giải thích được nguyên nhân tính kim loại tăng dần từ trên xuống dưới trong cùng nhóm của kim loại nhóm IIA tạo (dựa vào bán kính nguyên tử, điện tích hạt nhân).
Trình bày được phản ứng của kim loại nhóm IIA với oxygen.
Nêu được mức độ tương tác của kim loại nhóm IIA với nước. Chứng minh được xu hướng tăng hoặc giảm dần mức độ các phản ứng dựa vào tính kiếm của dung dịch thu được cùng với độ tan của các hydroxide nhóm IIA.
Nêu được tương tác giữa muối carbonate với nước và với dung dịch acid loãng. Viết được phương trình hoá học sự phân huỷ nhiệt của muối carbonate và muối nitrate. Giải thích được quy luật biến đổi độ bền nhiệt của muối carbonate, muối nitrate theo biến thiên enthalpy phản ứng phân hủy muối.
Nêu được khả năng tan trong nước của các muối carbonate, sulfate, nitrate nhóm IIA. Sử dụng được bảng tính tan, độ tan của muối và hydroxide. Thực hiện được thí nghiệm so sánh định tính độ tan giữa calcium sulfate và barium sulfate từ phản ứng của calcium chloride, barium chloride với dung dịch copper(II) sulfate.
Nhận biết được đơn chất và các hợp chất của dựa vào màu ngọn lửa.
Thực hiện được thí nghiện kiểm tra sự có mặt từng ion riêng biệt trong dung dịch.
Tìm hiểu và trình bày được ứng dụng của kim loại dạng nguyên chất, hợp kim, ứng dụng của đá vôi, vôi, nước vôi, thạch cao, khoáng vật apatite, ... dựa trên một số tính chất hoá học và vật lí của chúng; vai trò một số hợp chất của calcium trong cơ thể con người.

2. Năng lực

Năng lực chung:

Tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu các nguyên tố nhóm IIA.
Giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để mô tả được trạng thái tự nhiên, các đại lượng vật lí của nguyên tố nhóm IIA, một số tính chất hóa học của nguyên tố nhóm IIA.
Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm tìm hiểu về tính chất vật lí, tính chất hóa học của nguyên tố nhóm IIA.

Năng lực đặc thù:

Nhận thức hoá học:

+ Nêu được trạng thái tự nhiên của nguyên tổ nhóm IIA.

+ Nêu các đại lượng vật lí cơ bản của kim loại nhóm IIA (bán kính nguyên tử, nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng).

+ Giải thích được nguyên nhân tính kim loại tăng dần từ trên xuống dưới trong cùng nhóm của kim loại nhóm IIA tạo (dựa vào bán kính nguyên tử, điện tích hạt nhân).

+ Trình bày được phản ứng của kim loại IIA với oxygen; Nhận biết được đơn chất và các hợp chất của dựa vào màu ngọn lửa.

+ Nêu được mức độ tương tác của kim loại IIA với nước. Chứng minh được xu hướng tăng hoặc giảm dần mức độ các phản ứng dựa vào tính kiếm của dung dịch thu được cùng với độ tan của các hydroxide nhóm IIA.

+ Nêu được tương tác giữa muối carbonate với nước và với acid loãng; Viết được phương trình hoá học sự phân huỷ nhiệt của muối carbonate và muối nitrate. Giải thích được quy luật biến đổi độ bền nhiệt của muối carbonate, muối nitrate theo biển thiên enthalpy phản ứng phân hủy muối.

+ Nêu được khả năng tan trong nước của các muối carbonate, sulfate, nitrate nhóm IIA. Sử dụng được bảng tính tan, độ tan của muối và hydroxide.

Tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hoá học:

+ Thực hiện được thí nghiệm so sánh định tính độ tan giữa calcium sulfate và barium sulfate từ phản ứng của calcium chloride, barium chloride với dung dịch copper(II) sulfate.

+ Thực hiện được thí nghiệm kiểm tra sự có mặt từng ion riêng biệt trong dung dịch.

Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học:

+ Thực hiện được thí nghiệm kiểm tra sự có mặt từng ion riêng biệt trong dung dịch.

3. Phẩm chất

Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
Cẩn trọng, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong bài học.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

Tài liệu: SGK, SGV Hóa học 12, các hình ảnh, video, phiếu bài tập liên quan đến bài học.
Thiết bị dạy học: Máy tính, máy chiếu.

2. Đối với học sinh

Tài liệu: SGK Hóa học 12.
Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS có hứng thú học tập, nhu cầu tìm hiểu; dùng những kiến thức, kĩ năng cần thiết để thực hiện yêu cầu, khám phá kiến thức mới.

b. Nội dung: Quan sát hình ảnh GV cung cấp và thực hiện yêu cầu theo hướng dẫn của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS quan sát các hình ảnh:

BÀI 18. NGUYÊN TỐ NHÓM IIA

- GV nêu câu hỏi:

Các nguyên tố nhóm IIA và một số hợp chất của chúng có nhiều ứng dụng trong thực tiễn (Hình 18.1).

a) Nêu một số ứng dụng của đơn chất và hợp chất của nguyên tố nhóm IIA mà em biết.

b) Kim loại nhóm IIA có những tính chất vật lí và tính chất hoá học nào?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, quan sát hình và suy nghĩ trả lời câu hỏi của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời 2 – 3 HS trả lời câu hỏi theo hiểu biết và tìm hiểu của HS.

- Các HS khác lắng nghe để nhận xét câu trả lời của bạn mình.

- GV khuyến khích HS có thể có nhiều ý kiến khác nhau.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV không nhận xét đúng sai mà dẫn dắt HS vào bài học: Trong bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về các nguyên tố nhóm IIA. Bài 18: Nguyên tố nhóm IIA.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu trạng thái tự nhiên nguyên tổ nhóm IIA và tính chất vật lí của kim loại nhóm IIA

a. Mục tiêu:

- Nêu được trạng thái tự nhiên của nguyên tổ nhóm IIA;

- Nêu các đại lượng vật lí cơ bản của kim loại nhóm IIA (bán kính nguyên tử,

nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng);

b. Nội dung: HS đọc các thông tin trong SGK và thực hiện yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về trạng thái tự nhiên của nguyên tố nhóm IIA. Tính chất vật lí của kim loại nhóm IIA.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin trang 122, 123, trao đổi để trả lời câu hỏi sau :

(1) Cho biết các dạng tồn tại của nguyên tố nhóm IIA trong tự nhiên.

(2) Chỉ ra sự khác biệt về giá trị bán kính nguyên tử, nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng của kim loại nhóm IIA so với bán kính nguyên tử, nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng của kim loại nhóm IA.

- HS được mời trả lời câu hỏi và thảo luận.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình, vận dụng kiến thức đã học kết hợp đọc thông tin trong SGK để trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trả lời câu hỏi.

* Trả lời câu hỏi của GV :

Tương tự dự kiến sản phẩm.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận.

- GV định hướng nhiệm vụ học tập của hoạt động học tiếp theo: Tìm hiểu tính chất hoá học của kim loại nhóm IIA.

I. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN

- Nhóm IIA gồm các nguyên tố: beryllium (Be), magnesium (Mg), calcium (Ca), strontium (Sr), barium (Ba) và radium (Ra).

- Trong tự nhiên, magnesium và calcium phổ biến hơn các nguyên tố còn lại.

+ Trong vỏ Trái Đất, các nguyên tố nhóm IIA chủ yếu tồn tại ở dạng muối carbonate, sulfate và silicate, tạo nên nhiều loại khoáng vật ít tan.

+ Trong nước mặt, nước ngầm,.. các nguyên tố nhóm IIA tồn tại ở dạng cation , phổ biến nhất là và .

+ Trong cơ thể sinh vật, magnesium và calcium tồn tại ở cả dạng hợp chất ít tan và dạng cation

BÀI 18. NGUYÊN TỐ NHÓM IIA

II. Đơn chất

1. Tính chất vật lí

-Nhiệt độ nóng chảy của kim loại nhóm IIA cao hơn so với các kim loại nhóm IA.

Nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng giảm dần từ Be đến Ba nhưng giảm không theo quy luật như kim loại nhóm IA.

- Kích thước nguyên tử của kim loại nhóm IIA nhỏ hơn kích thước nguyên tử của kim loại nhóm IA tương ứng trong cùng chu kì.

+ Bán kính nguyên tử các nguyên tố nhóm IIA tăng dần từ Be đến Ba.

BÀI 18. NGUYÊN TỐ NHÓM IIA

Hoạt động 2. Tìm hiểu tính chất hóa học của kim loại nhóm IIA, ứng dụng cơ bản của một số kim loại nhóm IIA.

a. Mục tiêu: HS sẽ

- Giải thích được nguyên nhân tính kim loại tăng dần từ trên xuống dưới trong cùng nhóm của kim loại nhóm IIA tạo (dựa vào bán kính nguyên tử, điện tích hạt nhân).

- Trình bày được phản ứng của kim loại IIA với oxygen; Nhận biết được đơn chất và các hợp chất của dựa vào màu ngọn lửa.

- Nêu được mức độ tương tác của kim loại IIA với nước. Chứng minh được xu hướng tăng hoặc giảm dần mức độ các phản ứng dựa vào tính kiếm của dung dịch thu được cùng với độ tan của các hydroxide nhóm IIA.

- Trình bày được ứng dụng của kim loại nhóm IIA.

b. Nội dung: HS quan sát hình ảnh GV cung cấp, đọc thông tin trong SGK và trả lời các câu hỏi của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về tính chất hóa học của đơn chất nhóm IIA.

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 3: Tìm hiểu tính chất của một số hợp chất nhóm IIA

a. Mục tiêu: HS sẽ

Nêu được tương tác giữa muối carbonate với nước và với dung dịch acid loãng. Viết được phương trình hoá học sự phân huỷ nhiệt của muối carbonate và muối nitrate. Giải thích được quy luật biến đổi độ bền nhiệt của muối carbonate, muối nitrate theo biến thiên enthalpy phản ứng phân hủy muối.
Nêu được khả năng tan trong nước của các muối carbonate, sulfate, nitrate nhóm IIA. Sử dụng được bảng tính tan, độ tan của muối và hydroxide.
Nhận biết được đơn chất và các hợp chất của dựa vào màu ngọn lửa.
Thực hiện được thí nghiệm so sánh định tính độ tan giữa calcium sulfate và barium sulfate từ phản ứng của calcium chloride, barium chloride với dung dịch copper(II) sulfate.