Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 12 Cánh diều bài 1: Muối của rừng (Nguyễn Huy Thiệp)

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC EM

ĐẾN VỚI BUỔI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Xem video và thảo luận nhóm đôi để thực hiện nhiệm vụ: Hãy trình bày suy nghĩ của em về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên?

Bài 1: Truyện truyền kì và truyện ngắn hiện đại

ÔN TẬP VĂN BẢN 2:

MUỐI CỦA RỪNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

01

Hiểu biết chung về tác phẩm

04

Củng cố kiến thức

05

Vận dụng

• Nhiệm vụ 1: Trả lời câu hỏi trắc nghiệm
• Nhiệm vụ 2: Luyện tập theo kiến thức

02

Nhắc lại kiến thức văn bản đọc

03

Tổng kết

• Nội dung
• Nghệ thuật

01

HIỂU BIẾT CHUNG VỀ TÁC PHẨM

LÀM VIỆC CÁ NHÂN

Các em vẽ sơ đồ tư duy thông tin về tác giả Nguyễn Huy Thiệp và xuất xứ văn bản Muối của rừng trong thời gian 3 phút.

02

NHẮC LẠI KIẾN THỨC VĂN BẢN ĐỌC

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Các em thảo luận nhóm (4 HS) theo kĩ thuật Khăn trải bàn với vị trí ngồi như hình vẽ ở bên.

Mỗi nhóm hãy đọc văn bản Muối của rừng và hoàn thành các nhiệm vụ theo 2 chặng với những yêu cầu cụ thể cho sẵn dưới đây

• Hoàn thành các sự kiện diễn ra trong văn bản “Muối của rừng” trong Phiếu học tập số 1.
• Thời gian thực hiện: 75 phút.

Chặng 1

Chặng 2

Trả lời các câu hỏi trong Phiếu học tập số 2 về nội dung và các yếu tố kì ảo trong văn bản “Muối của rừng”

Thời gian thực hiện: 15 phút

Ông đội mũ, đi giầy, nai nịt quần áo gọn gàng, và mang theo khẩu súng hai nòng tuyệt vời mà thằng con ông từ nước ngoài gửi về cho.

Ông Diểu đi sâu vào rừng, men theo chân núi đá vôi đến cánh rừng dâu da săn khỉ. Ông nhìn thấy gia đình nhà khỉ có khỉ đực, khỉ cái và khỉ con đang chăm sóc nhau.

Cho rằng hành động chọn quả ngon chén trước rồi mới ném cho “vợ” của khỉ bố thật là đê tiện, ông Diểu nhắm bắn vào khỉ bố. Ngay sau đó, một cảm giác sợ hãi và có chút hối hận xuất hiện trong ông.

Khỉ mẹ và khỉ con hoảng sợ chạy theo đàn nhưng được một đoạn thì khỉ mẹ quay lại. Ông cho đó là hành động đạo đức giả nên giương súng toan bắn khỉ cái.

Khỉ cái sợ hãi bỏ chạy nhưng rồi ngay sau đó nó lại tiếp tục quay trở lại, ôm khỉ đực vào lòng và bỏ chạy. Ông ném khẩu súng đuổi theo thì khỉ con từ đâu xông ra vồ lấy. Để cứu khỉ bố và khỉ mẹ, khỉ con ôm theo cây súng lao mình xuống vực.

Hành trình đuổi theo con mồi, bắt được con mồi rồi băng bó cho nó, chứng kiến tình nghĩa thủy chung của loài vật đã khiến ông Diểu thay đổi suy nghĩ và nhận thức về tự nhiên. Cuối cùng, ông quyết định buông bỏ con mồi.

Ông ra về trần truồng trong mưa xuân. Trên đường đi, ông Diểu may mắn gặp được loài hoa tử huyền ba mươi năm mới nở một lần. Khi hoa tử huyền nở là rừng kết muối, điềm báo đất nước thanh bình, mùa màng sung túc…

• Ngoại hình: Tuổi trung niên, thấp khớp, đôi lúc còn khoẻ mạnh.
• Hành động: Bắn hạ khi bố, đuổi theo khi con, tha chết cho khỉ bố, trở về nhà,...
• Nội tâm: Được quan sát và miêu tả nhiều nhất qua nhiều trạng thái cảm xúc sợ hãi, run lên, tức giận, buồn bã, kinh hoàng, thương hại, thất vọng....
• Nhân vật ông Diểu được quan sát qua cả ngoại hình, hành động và nội tâm. Nhưng nhiều nhất là qua hành động và nội tâm.
• Đặc biệt là những độc thoại nội tâm của ông Diểu qua cái nhìn của ngôi thứ ba hạn trị, ngôi kể cũng là ngôi thứ ba.

Nhân vật ông Diểu được quan sát chủ yếu từ ngoại hình, hành động hay nội tâm qua cái nhìn của ai, ngôi kể nào?

• Gia đình khỉ có mối quan hệ khắng khít: thể hiện qua cao trào là khỉ bố bị bắn, khỉ con vì cứu bố mà rơi xuống vực, khi mẹ quyết tâm cứu khỉ bố dẫn đến kết cuộc là ông Diểu mềm lòng trước tình cảm đó và đã tha chết cho cả gia đình khỉ.
• Quá trình chuyển biến suy nghĩ và tính cách của ông Diểu:
• Ban đầu: Cách ông nhìn nhận và hành xử với gia đình khỉ còn mang tính áp đặt, chủ quan (Cho rằng hành vi của khỉ mẹ là đạo đức giả, gian dối, đáng căm ghét).
• Càng về sau, ông càng thay đổi (kinh hoàng và hối hận khi khỉ con rơi xuống vực; băng bó vết thương cho khỉ bố, động lòng trắc ẩn trước sự kiên trì của khỉ mẹ  tha chết cho chúng).

Cách phản ứng của bầy khỉ trong truyện cho thấy điểm gì đặc biệt trong mối quan hệ giữa các thành viên của gia đình khỉ? Sự thay đổi thái độ đối với bầy khỉ thể hiện nét tính cách nào của nhân vật ông Diểu?

• Kết luận:
• Từ thái độ bể trên, áp đặt đến sự thấu hiểu, quan tâm và hành xử ngang bằng, ông Diểu đã hoàn toàn thay đổi.
• Thiên nhiên đã dạy cho ông một bài học lớn: Con người và sinh vật tự nhiên ngang bằng, bình đẳng như nhau.
• Hành trình đi săn cũng chính là hành trình đi tìm nhân bản của bản thân ông.

Cách phản ứng của bầy khỉ trong truyện cho thấy điểm gì đặc biệt trong mối quan hệ giữa các thành viên của gia đình khỉ? Sự thay đổi thái độ đối với bầy khỉ thể hiện nét tính cách nào của nhân vật ông Diểu?

• Sự thay đổi, chuyển mình của thiên nhiên khá đột ngột, dường như là những điểm báo dữ hay lành.
• Ví dụ: Núi lở → ông Diểu mất hết quần áo, đồ đạc; những bông hoa tử huyền nở rộ một cách bất ngờ, huyền bí → khi ông Diểu tha chết cho khỉ bố.
• Thông điệp của tác giả về mối quan hệ gắn bó giữa con người và thiên nhiên: Chỉ khi nào con người nhận thức được ý nghĩa thực sự của cuộc sống, chọn đứng về phía cái thiện thì lúc đó thiên nhiên mới ban phát quà tặng cho con người
• “Muối của rừng” là khi con người đối diện với “bản lai diện mục” đơn sơ của mình, lạnh lùng nhưng thiện lương, thuần khiết.

Trong quan điểm của người kể chuyện, “muối của rừng” kết tinh từ đâu và chủ yếu được gửi gắm trong hình ảnh, chi tiết nào?

• Có người cho rằng “muối của rừng” là hình ảnh hoa tử huyền 30 năm mới nở một lần, biểu tượng của sự ấm no, hạnh phúc nhưng thật ra hình ảnh “muối của rừng” bàng bạc trong suốt tác phẩm  Đó có thể là khi ông Diểu “cay cay sống mũi”, nhận thức “một nỗi buồn tê tái đến tận đáy lòng”  Khi ông hiểu rằng “hoá ra ở đời trách nhiệm đè lên từng sinh vật quả thật nặng nề (khi con khỉ đực “nghiêng đôi mắt ươn ướt nhìn ông”, “đôi mắt đờ dại nhìn ông cầu khẩn”,... )
• “Muối của rừng” chính là kết tinh của quá trình đấu tranh của cái thiện chiến thắng cái ác trong mỗi con người ở bất kì hành trình nào, tình huống nào.

Trong quan điểm của người kể chuyện, “muối của rừng” kết tinh từ đâu và chủ yếu được gửi gắm trong hình ảnh, chi tiết nào?

• Sự việc kì ảo:
• Ông Diểu bắn trúng khỉ đực bị thương để rồi cả gia đình khỉ đấu tranh lại với ông Diểu. Hình ảnh xuất hiện “Từ dưới miệng vực, sương mù dâng lên cuồn cuộn, trông vừa kinh dị, vừa đầy tử khí…”  Sự đấu tranh nội tâm con người giữa bản tính thiện ác mong manh.
• Ông Diểu một mình “trần truồng như thế, cô đơn như thế mà đi”.  Biểu tượng cho sự trở về với mẹ thiên nhiên, trở về những giá trị bản năng của con người.
• Qua đó, ta thấy làn ranh giữa thiện – ác của con người cực mong manh.

Liệt kê và phân tích ý nghĩa của một số yếu tố kì ảo được sử dụng trong văn bản “Muối của rừng”.

• Không gian kì ảo:
• Không gian trong truyện là vùng rừng núi Tây Bắc Việt Nam, bản thân nó đã mang nhiều nét hoang sơ, nhiều điều huyền hoặc. Nhưng với nhân vật đây lại là không gian an lành ẩn giấu nhiều may mắn bất ngờ.
• Sự bao la và hiểm trở của núi rừng, sự thưa thớt dân cư là nguồn gốc cho tính chất hoang sơ và kì ảo của không gian này. Hoặc chỉ đơn giản là những vệt sương trùm kín không gian cũng mang đến không gian đậm chất kì ảo.

Liệt kê và phân tích ý nghĩa của một số yếu tố kì ảo được sử dụng trong văn bản “Muối của rừng”.

---------------------------------------

----------------------Còn tiếp---------------------