Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 12 Cánh diều bài 5: Toàn cầu hóa và bản sắc văn hóa dân tộc (Phan Hồng Giang)

CHÀO MỪNG CÁC EM THAM GIA TIẾT HỌC NGỮ VĂN HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Thảo luận nhóm đôi

Theo dõi video dưới đây và nêu suy nghĩ của em về vấn đề được đề cập đến trong video.

Phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế.

Vấn đề trong video:

Bài 5: Văn bản nghị luận

Ôn tập văn bản

TOÀN CẦU HÓA VÀ BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC

NỘI DUNG BÀI HỌC

I. NHẮC LẠI KIẾN THỨC

• Tác giả và xuất xứ đoạn trích
• Ôn tập những đặc điểm văn bản nghị luận trong văn bản.
• Tổng kết

II. LUYỆN TẬP

III. VẬN DỤNG

I – NHẮC LẠI KIẾN THỨC

Em hãy thực hiện các yêu cầu sau:

• Nhắc lại một số hiểu biết về tác giả Phan Hồng Giang và xuất xứ VB “Toàn cầu hóa và bản sắc văn hóa dân tộc”.
• Nhắc lại luận đề và cách triển khai luận đề của văn bản.
• Nghệ thuật lập luận của VB có gì đặc sắc?
• Nhắc lại phần tổng kết về nội dung và nghệ thuật của văn bản.

1. Tác giả và xuất xứ đoạn trích

• Quê quán: Nghệ An.
• Sinh viên khoa ngữ văn trường Đại học tổng hợp Matxcova Nga.
• Là nhà nghiên cứu, dịch giả.
• Dịch nhiều tác phẩm văn học Nga kinh điển: Truyện ngắn Chekhov, Đaghextan của tôi, Cánh buồn đỏ thắm, Nàng Lika,..

PHAN HỒNG GIANG (1941 – 2022)

a. Tác giả

1. Tác giả và xuất xứ đoạn trích

b. Xuất xứ

Văn bản Toàn cầu hóa và bản sắc văn hóa dân tộc trích từ Một góc nhìn của tri thức, tập một NXB trẻ, thành phố Hồ Chí Minh, 2002.

2. Ôn tập những đặc điểm văn bản nghị luận trong bài

a. Luận đề và cách triển khai luận đề của văn bản

Luận đề bài viết

Vấn đề toàn cầu hóa và những tác động, ảnh hưởng của toàn cầu hóa đối với văn hóa của dân tộc.

Luận điểm 1

Giới thiệu về quá trình toàn cầu hóa.

Biểu hiện

• Sự xuất hiện của “con đường tơ lụa”.
• Các tuyến hàng hải giữa các nước, các châu lục.
• Ở Việt Nam, từ mấy thế kỉ trước, Hội An và Phố Hiến là những “thành phố mở cửa đầu tiên của nước ta”.

Toàn cầu hóa đã có từ mấy ngàn năm trước.

Luận điểm 1

Những biểu hiện mang tính bùng nổ hơn

1

Sự xuất hiện đại trà các xa lộ thông tin trên khắp thế giới.

2

Tự do hoá thương mại, sự nhất thế hoá về kinh tế, tài chính ở các khu vực và sự phát triển như vũ bão của công nghệ kĩ thuật hiện đại.

Luận điểm 2

Ảnh hưởng của quá trình toàn cầu hóa và các tác động với đời sống, văn hóa.

Tác động tích cực

Ảnh hưởng đến quá trình hình thành nền văn hoá dân tộc thông qua việc hấp thu tinh hoa văn hoá nhân loại.

Ảnh hưởng đến số phận lịch sử của dân tộc, giúp đất nước ta tìm ra con đường giải phóng.

Luận điểm 2

Ảnh hưởng của quá trình toàn cầu hóa và các tác động với đời sống, văn hóa.

Tác động tiêu cực

Nhiều tệ nạn xã hội phát triển như các đại dịch thời Trung Cổ.

Chỉ hơn mười năm qua, thời gian chưa đủ để một thế hệ… coi nhẹ các giá trị lí tưởng, đạo đức của ông cha ta.

Nhiều sinh hoạt văn hóa, từ lễ hội đến biểu diễn nghệ thuật, bị nhuốm màu thương mại hóa.

Luận điểm 2

Ảnh hưởng của quá trình toàn cầu hóa và các tác động với đời sống, văn hóa.

Tác động tiêu cực

Các loại hình nghệ thuật, ca nhạc phương Tây… ngày càng thưa vắng người xem.

Thói đua đòi ăn chơi theo kiểu sống gấp… không còn là hiện tượng hiếm hoi.

Những bằng chứng thực tế, phong phú, xác đáng được sử dụng để nói về mặt tiêu cực của toàn cầu hóa ảnh hưởng đến lĩnh vực văn hóa.

Luận điểm 2

Tác động đáng lo nhất: xã hội chưa tạo ra một dư luận phê phán đủ mạnh để ngăn chặn những hiện tượng xuống cấp về đạo đức.

Hậu quả: những hiện tượng “đồi phong bại tục” ngang nhiên xuất hiện.

Luận điểm 3

Là một quá trình tất yếu, khách quan mà tất cả mọi quốc gia trên thế giới đều phải trải qua.

Để có phát huy những mặt tích cực, hạn chế mặt tiêu cực của toàn cầu hóa, nhà nước cần chủ động, có những chính sách thích hợp.

Đánh giá, nhận xét của tác giả về toàn cầu hóa:

2. Ôn tập những đặc điểm văn bản nghị luận trong bài

b. Nghệ thuật lập luận

Cách triển khai luận đề, luận điểm rõ ràng, sử dụng nhiều câu khẳng định, phủ định một cách chắc chắn.

Một số câu văn thể hiện rõ tính khẳng định, phủ định, cách lập luận và ngôn ngữ biểu cảm trong văn bản:

“Từ mấy thế kỉ trước, có thể nói Hội An, Phố Hiến,… đã là những “thành phố mở cửa” đầu tiên của nước ta”.

1

“Tuy nhiên, trong một vài thập kỉ trở lại đây, rõ ràng đã xuất hiện nhu cầu gọi tiến trình giao lưu quốc tế đoa bằng một cái tên mới là “toàn cầu hóa”…”.

2

“Mặt khác, nó cũng là một tiến trình đầy tranh cãi tiến công vào chủ quyền quốc gia, làm xói mòn nền văn hóa và truyền thống địa phương, đe dọa sự ổn định kinh tế và xã hội”.

3

Một số câu văn thể hiện rõ tính khẳng định, phủ định, cách lập luận và ngôn ngữ biểu cảm trong văn bản:

“Có thể nói, lĩnh vực văn hóa là lĩnh vực chịu tác động hai mặt, dễ nhận thấy nhất của quá trình toàn cầu hóa”.

4

“Từ bao đời nay, nền văn hóa nước ta không chỉ là thành quả của hàng ngàn năm chiến đấu giữ nước và lao động sáng tạo dựng nước của các dân tộc Việt Nam mà còn là kết quả… thế giới”.

5

“Sức hấp dẫn của những loại hình hoạt động văn hóa, biểu diễn nghệ thuật, vui chơi giải trí cũng như lối...là đối với lớp trẻ, là điều dễ nhận thấy, đặc biệt là của những người đứng tuổi”.

6

Một số câu văn thể hiện rõ tính khẳng định, phủ định, cách lập luận và ngôn ngữ biểu cảm trong văn bản:

“Nhưng bên cạnh mặt được rất cơ bản đó có thể nói chưa bao giờ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc lại phải chịu những tác động xói mòn mạnh mẽ, gay gắt như hiện nay”.

7

“Thói đua đòi ăn chơi theo kiểu sống gấp “sống hôm nay không biết có ngày mai”… đã không còn là hiện tượng hiếm hoi”.

8

Văn bản cung cấp thông tin: quá trình toàn cầu hóa và những ảnh hưởng, tác động của quá trình này tới bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc.

• Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng trong xã hội ngày nay.
• Là một xu thế phát triển tất yếu của lịch sử.
• Có tác động tích cực và tiêu cực đối với nền văn hóa của tất cả các nước trên thế giới.
• Nhận thức rõ bản chất của toàn cầu hóa sẽ quyết định tới thái độ, khả năng thích ứng và chiến lược phát triển văn hóa của mỗi quốc gia.
• Nước ta cần chủ động, đón đầu quá trình và có giải pháp gìn giữ, phát huy bản sắc dân tộc.

3. Tổng kết

a. Nội dung

Văn bản đề cập đến một vấn đề mang tính cấp thiết đối với mỗi dân tộc là giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Thời đại hội nhập đặt ra thách thức:

• “hòa nhập nhưng không hòa tan”.
• Vừa tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, lại vừa giữ được nét đặc trưng của văn hóa bản địa.

3. Tổng kết

b. Nghệ thuật

Cách nêu luận đề ấn tượng.

Lập luận chặt chẽ.

Luận đề, luận điểm, lí lẽ, dẫn chứng có quan hệ chặt chẽ.

II – LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 1

Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Đâu là thành phố mở cửa đầu tiên của nước ta?

A. Hội An, Phố Hiến.

C. Hạ Long.

B. Hoàng Thành, Cố đô Huế.

D. Phố cổ Hội An.

------------------------------

---------------- Còn tiếp -------------------